We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen.&nbsp; Afkomstig uit barak 201 (oorspronkelijk de Kommandantur) Schema in kleur aangegeven.

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen.&nbsp; Afkomstig uit barak 201 (oorspronkelijk de Kommandantur) Schema in kleur aangegeven.

Kaart met indeling elektriciteitsgroepen in barak 201

Wachtrapport van 29-4-1943 - 30-04-1943, Westerbork.&nbsp; Plaats: kamp Westerbork Datum: 1943-04-30 Gedicht geschreven door Bob Cahen tijdens een nachtdienst in één van de ziekenhuisbarakken. Cahen was broeder in het kampziekenhuis.&nbsp; Zie ook 2810-11

Wachtrapport van 29-4-1943 - 30-04-1943, Westerbork.&nbsp; Plaats: kamp Westerbork Datum: 1943-04-30 Gedicht geschreven door Bob Cahen tijdens een nachtdienst in één van de ziekenhuisbarakken. Cahen was broeder in het kampziekenhuis.&nbsp; Zie ook 2810-11

Wachtdienst in het ziekenhuis van kamp Westerbork

Contact

Van: Commandant Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: regels voor de bewakers van de NBS: verbod op zingen of andere dan voorgeschreven exercities; geen lijfstraffen, dan op bevel van de bevelvoerende officier; verbod om zich op te houden met gedetineerden in hun barakken of met hun te spreken, anders dan de dienst betreffende.

Van: Commandant Aan:&nbsp; Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945 Onderwerp: regels voor de bewakers van de NBS: verbod op zingen of andere dan voorgeschreven exercities; geen lijfstraffen, dan op bevel van de bevelvoerende officier; verbod om zich op te houden met gedetineerden in hun barakken of met hun te spreken, anders dan de dienst betreffende.

Bekendmaking van de commandant aan de bewakers van de Binnenlandse Strijdkrachten

Van: Nico Aan: Lakrooy, Mientje Datum: 1944-02-28 Plaats: Basel (Zwitserland) Onderwerp: brief van 16-2 ontvangen. Geen verdere kaarten ontvangen. Hij hoopt dat moeder snel komt…

Van: Nico Aan: Lakrooy, Mientje Datum: 1944-02-28 Plaats: Basel (Zwitserland) Onderwerp: brief van 16-2 ontvangen. Geen verdere kaarten ontvangen. Hij hoopt dat moeder snel komt…

Briefkaart van Nico aan Mientje Lakrooy vanuit Basel

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-09-15 Onderwerp: Werner heeft wat paperassen toegestuurd, zodat hij wanneer hij wordt gedeporteerd, niet teveel hoeft mee te slepen. Op de 14de ging er weer een transport; Frau Mahler is gedeporteerd, net als meer oud-ingezetenen. Mogelijk kan Werner tot het laatste transport blijven (november), desalniettemin houdt Werner zich gereed op elk moment gedeporteerd te worden.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-09-15 Onderwerp: Werner heeft wat paperassen toegestuurd, zodat hij wanneer hij wordt gedeporteerd, niet teveel hoeft mee te slepen. Op de 14de ging er weer een transport; Frau Mahler is gedeporteerd, net als meer oud-ingezetenen. Mogelijk kan Werner tot het laatste transport blijven (november), desalniettemin houdt Werner zich gereed op elk moment gedeporteerd te worden.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Hummelen, ondercommandant Aan: Portier Mannen- en Vrouwenbarakken Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-17 Onderwerp: het doorlaten van gedetineerden, niet voor het werkappèl, uitgezonderd in ploegverband de keuken, de bakkerij en het ketelhuis.&nbsp;

Van: Hummelen, ondercommandant Aan: Portier Mannen- en Vrouwenbarakken Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-17 Onderwerp: het doorlaten van gedetineerden, niet voor het werkappèl, uitgezonderd in ploegverband de keuken, de bakkerij en het ketelhuis.&nbsp;

Order van ondercommandant Hummelen aan de portiers van de mannen- en vrouwenbarakken

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-04-05 Onderwerp: het lot van Gerard Gans, die op 6 april 1943 naar Sobibor werd gedeporteerd.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1947-04-05 Onderwerp: het lot van Gerard Gans, die op 6 april 1943 naar Sobibor werd gedeporteerd.

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Gerard Gans

Personen