In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 98

Sonder-Ausweis de Groot, Betsie, 6-7-27, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: alle Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis de Groot, Betsie, 6-7-27, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: alle Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Betsie de Groot

Uitbreiding.&nbsp; Uitbreiding van kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1943 Bouw van een deel van het kamp.&nbsp; Op de foto niet-Joodse mannen aan het werk.&nbsp; V l.n.r.: Albert Jongman, Max Jonker, gebukt Victor H.J. Jongman.

Uitbreiding.&nbsp; Uitbreiding van kamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1942-1943 Bouw van een deel van het kamp.&nbsp; Op de foto niet-Joodse mannen aan het werk.&nbsp; V l.n.r.: Albert Jongman, Max Jonker, gebukt Victor H.J. Jongman.

Niet-Joodse arbeiders bouwen een fundering van een barak

Van: Gelder, van, Sonja&nbsp; Verklaring van kamp commandant van het British Internees Camp dat zij op 1944-11-19 vanuit Bergen Belsen in Wurzach/Biberach is gearriveerd en daar is gebleven tot 1945-06-12&nbsp; Afgegeven op 1945-06-12

Van: Gelder, van, Sonja&nbsp; Verklaring van kamp commandant van het British Internees Camp dat zij op 1944-11-19 vanuit Bergen Belsen in Wurzach/Biberach is gearriveerd en daar is gebleven tot 1945-06-12&nbsp; Afgegeven op 1945-06-12

van de commandant van het interneringskamp Wurzach/Biberach aan S. van Gelder

Van: Jacobi, Fia Aan: Belterman, J. Datum: 1945-06-18&nbsp; Plaats: Göteborg Onderwerp: Het is enkele weken geleden dat ze haar laatste brief kon schrijven. Ze moet van de dokter een paar dagen bed houden. Eerst was ze met overlevenden in een school ondergebracht. Nu zit ze in een huisje met 13 personen. Ze hoeven niet meer in quarantaine. Voor het eerst in 2.5 jaar weer naar en stad gegaan. Er ging van alles door haar heen. Ze kan zwemmen in een meertje. Er wordt de film Citadel gedraaid. Ze heeft een bril nodig, die door de Duitsers is afgenomen. Ze verlangt naar Nederland.

Van: Jacobi, Fia Aan: Belterman, J. Datum: 1945-06-18&nbsp; Plaats: Göteborg Onderwerp: Het is enkele weken geleden dat ze haar laatste brief kon schrijven. Ze moet van de dokter een paar dagen bed houden. Eerst was ze met overlevenden in een school ondergebracht. Nu zit ze in een huisje met 13 personen. Ze hoeven niet meer in quarantaine. Voor het eerst in 2.5 jaar weer naar en stad gegaan. Er ging van alles door haar heen. Ze kan zwemmen in een meertje. Er wordt de film Citadel gedraaid. Ze heeft een bril nodig, die door de Duitsers is afgenomen. Ze verlangt naar Nederland.

Brief van Fia Jacobi aan J. Belterman vanuit Göteborg (Zweden)

Van: Sluis, Vluchtelingenoord Aan: Weissenstein-Thoma, Pauline Plaats: Sluis Datum: 1940-05-16 Onderwerp: toestemming van de autoriteiten om het oord te mogen verlaten.

Van: Sluis, Vluchtelingenoord Aan: Weissenstein-Thoma, Pauline Plaats: Sluis Datum: 1940-05-16 Onderwerp: toestemming van de autoriteiten om het oord te mogen verlaten.

Bewijs voor Pauline Weissenstein-Thoma om het Vluchtelingenoord Sluis te mogen verlaten

Foto van Isaac van Bergen in een Spaans Hospitaal tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Hij vocht in de Internationale Brigade.

Foto van Isaac van Bergen in een Spaans Hospitaal tijdens de Spaanse Burgeroorlog. Hij vocht in de Internationale Brigade.

Isaac van Bergen in een Spaans Hospitaal tijdens de Spaanse Burgeroorlog

Personen