We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Registratiekaart Van: Nijstad, Samuel Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09-10 Met vermelding van het aan hem toegekende registratienummer (KENN-Nummer).

Registratiekaart Van: Nijstad, Samuel Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-09-10 Met vermelding van het aan hem toegekende registratienummer (KENN-Nummer).

Registratiekaart

Lagerbefehl No. 63&nbsp; Datum: 1944-01-06 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Omgang met strafgevangenen

Lagerbefehl No. 63&nbsp; Datum: 1944-01-06 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Omgang met strafgevangenen

Lagerbefehl No. 63

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-07 Onderwerp: registratie op Palestinalijst

Van: Jewish Agency, Jerusalem Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich en zijn vrouw Datum: 1943-07 Onderwerp: registratie op Palestinalijst

Brief van Jewish Agency in Jerusalem aan het echtpaar Gassmann-Baumann

Overlijdensbericht van: Emmering, Siegfried Geboren 20 juli 1900 Overleden 3 december 1993

Overlijdensbericht van: Emmering, Siegfried Geboren 20 juli 1900 Overleden 3 december 1993

Overlijdensbericht van Siegfried Emmering

Van: Coster, Judith Aan: Coster, Kitty Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: levensteken met een opmerking erbij geschreven: ‘laatste kaart in 1942’.

Van: Coster, Judith Aan: Coster, Kitty Plaats: Amsterdam Datum: 1942 Onderwerp: levensteken met een opmerking erbij geschreven: ‘laatste kaart in 1942’.

Ansichtkaart van Judith Coster aan Kitty Coster vanuit Amsterdam

Foto gemaakt ter gelegenheid van het 25-jarig huwelijk van de ouders Cohen.&nbsp; Van Links naar rechts: Henri Kwieser Mirjam (Mary) Kwieser-Cohen Estella (de Jong) Cohen Margaretha Meijer-Cohen Emanuel Meijer

Foto gemaakt ter gelegenheid van het 25-jarig huwelijk van de ouders Cohen.&nbsp; Van Links naar rechts: Henri Kwieser Mirjam (Mary) Kwieser-Cohen Estella (de Jong) Cohen Margaretha Meijer-Cohen Emanuel Meijer

Foto van de familie Cohen, Kwieser en Meijer

Sonder-Ausweis&nbsp; Weijel, Jacob, 10-11-28, B6 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Weijel, Jacob, 10-11-28, B6 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Jacob Weijel

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1940-02-20&nbsp; Onderwerp: Plan beplanting Vluchtelingenkamp. Directeur Syswerda dringt aan op spoed.

Van: Directeur Staatsbosbeheer&nbsp; Aan: Houtvester Assen&nbsp; Plaats: Utrecht&nbsp; Datum: 1940-02-20&nbsp; Onderwerp: Plan beplanting Vluchtelingenkamp. Directeur Syswerda dringt aan op spoed.

Brief van de directeur van Staasbosbeheer aan Houtvester Assen

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: Lies schrijft vanuit haar bed; over het bericht van overlijden van Jules; over zijn laatste momenten; Lies weet niet waar hij gecremeerd is; Lies is ondertussen weer aan het werk. Ze heeft veel aan Bettie Laguna; Jules is op de 15de geboren, op de 15de getrouwd, op de 15de overleden en op de 15de in kamp Westerbork aangekomen; Stella Jacobs in kamp Westerbork ontmoet. Ze kwam in het kamp terecht na Jules zijn overlijden. Ze heeft Lies over het eerste verdriet heen geholpen; bedankt voor de pakketjes; Lies zou graag een goede foto van Jules willen hebben. Ze heeft er geen.

Van: Palache-Rosenberg, Liesje Aan: lieve allemaal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-26 Onderwerp: Lies schrijft vanuit haar bed; over het bericht van overlijden van Jules; over zijn laatste momenten; Lies weet niet waar hij gecremeerd is; Lies is ondertussen weer aan het werk. Ze heeft veel aan Bettie Laguna; Jules is op de 15de geboren, op de 15de getrouwd, op de 15de overleden en op de 15de in kamp Westerbork aangekomen; Stella Jacobs in kamp Westerbork ontmoet. Ze kwam in het kamp terecht na Jules zijn overlijden. Ze heeft Lies over het eerste verdriet heen geholpen; bedankt voor de pakketjes; Lies zou graag een goede foto van Jules willen hebben. Ze heeft er geen.

Brief van Lies aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1922-09-28 Onderwerp: verzoek om mee te werken aan een avond in het Oude Lieden Gesticht.

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1922-09-28 Onderwerp: verzoek om mee te werken aan een avond in het Oude Lieden Gesticht.

Brief van de Vereeniging Dowor Touf aan Levy Coster betreffende een verzoek tot medewerking

Van: Braaf, B. Aan: Medema, Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-21 Onderwerp: Pakketten, kinderen, weeshuis

Van: Braaf, B. Aan: Medema, Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-21 Onderwerp: Pakketten, kinderen, weeshuis

Brief van B. Braaf aan mevrouw Medema vanuit Amsterdam

Datum: 1945-08-15 Plaats: Lausanne (Zwitserland) Onderwerp: aanschaf horloge

Datum: 1945-08-15 Plaats: Lausanne (Zwitserland) Onderwerp: aanschaf horloge

Certificaat voor aanschaf horloge

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-18 Onderwerp: voorstellen ter verbetering van de controle op de in de buitendienst werkzame gedetineerden. Onder andere het afnemen van appel, het innemen van kampkaarten bij vertrek en het teruggeven bij binnenkomst en het aanleggen van een cartotheek.&nbsp;

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-18 Onderwerp: voorstellen ter verbetering van de controle op de in de buitendienst werkzame gedetineerden. Onder andere het afnemen van appel, het innemen van kampkaarten bij vertrek en het teruggeven bij binnenkomst en het aanleggen van een cartotheek.&nbsp;

Rapport van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets over verbetering van de controle van in buitendienst werkende gedetineerden

Van: L.&nbsp;(Loeb, Leo) Aan: Lief vijftal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp:&nbsp;L. is dankbaar voor de betoonde goede zorgen. Hij houdt de moed erin en hoopt de personen aan wie de brief gericht is spoedig weer te zien. L. komt met drie collega's in een kamertje te zitten binnen zijn barak. Hij en Meta zijn blij met deze nieuwe accommodatie. Nu de kou afneemt krijgen ze meer hoop voor de toekomst. Na zijn tweede verblijf in het ziekenhuis probeert hij wat aan te sterken.

Van: L.&nbsp;(Loeb, Leo) Aan: Lief vijftal Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp:&nbsp;L. is dankbaar voor de betoonde goede zorgen. Hij houdt de moed erin en hoopt de personen aan wie de brief gericht is spoedig weer te zien. L. komt met drie collega's in een kamertje te zitten binnen zijn barak. Hij en Meta zijn blij met deze nieuwe accommodatie. Nu de kou afneemt krijgen ze meer hoop voor de toekomst. Na zijn tweede verblijf in het ziekenhuis probeert hij wat aan te sterken.

Brief van Leo Loeb aan lieve vijftal vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp;Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-09 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de personen aan wie ze schrijft voor de ontvangen brieven, kranten en tijdschriften en hoopt dat ze hen zal terugzien. Ze maakt zich zorgen om paps gezondheid. Omdat de klachten blijven bestaan moet hij vandaag weer naar het ziekenhuis. Dat is jammer voor zijn werkzaamheden, die net waren uitgebreid omdat vele collega's hem verlaten hadden. Verder vertelt Meta dat ze nu halve dagen werkt omdat 40 uur haar te zwaar werd. Ze wordt afgeleid door Pim (Willem), haar zoon. Ze kan elke zondag naar hem toegaan.

Van:&nbsp;Meta (Loeb-Spiegel, Meta) Aan: Lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-09 Onderwerp:&nbsp;Meta bedankt de personen aan wie ze schrijft voor de ontvangen brieven, kranten en tijdschriften en hoopt dat ze hen zal terugzien. Ze maakt zich zorgen om paps gezondheid. Omdat de klachten blijven bestaan moet hij vandaag weer naar het ziekenhuis. Dat is jammer voor zijn werkzaamheden, die net waren uitgebreid omdat vele collega's hem verlaten hadden. Verder vertelt Meta dat ze nu halve dagen werkt omdat 40 uur haar te zwaar werd. Ze wordt afgeleid door Pim (Willem), haar zoon. Ze kan elke zondag naar hem toegaan.

Brief van Meta aan lieve allen vanuit kamp Westerbork

Situatie van het woonoord op 1 april 1968 Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1968-04-02 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht

Situatie van het woonoord op 1 april 1968 Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1968-04-02 Overgang Schattenberg - Radiosterrenwacht

Plattegrond van het woonoord Schattenberg en de telescopen van de Radiosterrenwacht

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-14, No. 7 Inhoud: Werkbrieven. Bijlage bij Lagerbefehl no. 7 1943-02-19 Inhoud: werkbrieven

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-02-14, No. 7 Inhoud: Werkbrieven. Bijlage bij Lagerbefehl no. 7 1943-02-19 Inhoud: werkbrieven

Lagerbefehl No. 7

Van: Het Nederlandse Rode Kruis (Society) Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Londen Datum: 1944-04-17 Onderwerp: leegloop van kamp Westerbork; er wordt geadviseerd geen pakketjes meet te sturen, orde is gecanceld. Mogelijke overplaatsing naar Bergen-Belsen of Theresienstadt. Wachten op een bericht van Amelia uit en van deze beide kampen.

Van: Het Nederlandse Rode Kruis (Society) Aan: Fluck, mevrouw Plaats: Londen Datum: 1944-04-17 Onderwerp: leegloop van kamp Westerbork; er wordt geadviseerd geen pakketjes meet te sturen, orde is gecanceld. Mogelijke overplaatsing naar Bergen-Belsen of Theresienstadt. Wachten op een bericht van Amelia uit en van deze beide kampen.

Brief van het Rode Kruis aan mevrouw Fluck over leegloop van kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 93

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-03 Onderwerp: bewijzen voor de tandarts; schoonmaken administratie; opgave effecten boven de 100 gulden…&nbsp;

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1941-03 Onderwerp: bewijzen voor de tandarts; schoonmaken administratie; opgave effecten boven de 100 gulden…&nbsp;

Order van kampcommandant J. Schol

Speldje gemaakt van plastic materiaal in de vorm van een bliksemschicht.&nbsp;

Speldje gemaakt van plastic materiaal in de vorm van een bliksemschicht.&nbsp;

Briefkaart van Isaac van Bergen aan zijn vrouw Nora vanuit Amsterdam (gevangenis)

Personen