We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Onderwerp: over het (kinder-) wagentje. Rosette had verzocht om een kinderwagen voor haar jongste dochter. In kamp Westerbork rijden veel moeders met een kinderwagen rond. Kennelijk lukt het niet een exemplaar te verkrijgen en deze naar het kamp te sturen.

Onderwerp: over het (kinder-) wagentje. Rosette had verzocht om een kinderwagen voor haar jongste dochter. In kamp Westerbork rijden veel moeders met een kinderwagen rond. Kennelijk lukt het niet een exemplaar te verkrijgen en deze naar het kamp te sturen.

Kaart aan Rosette Stranders

Lagerbefehl No. 79 Datum: 1944-05-27 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Orde in het kamp; schoonhouden barakken; kinderverzorging; gezondheidswezen; gedragslijn bij luchtalarm Blz.: 4

Lagerbefehl No. 79 Datum: 1944-05-27 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Orde in het kamp; schoonhouden barakken; kinderverzorging; gezondheidswezen; gedragslijn bij luchtalarm Blz.: 4

Lagerbefehl No. 79

Kinderlegitimatiebewijs van het Nederlandsche Roode Kruis voor kamp Westerbork, op naam van Judith Hetty Hedeman, 7 jan. 1944.

Kinderlegitimatiebewijs van Judith Hetty Hedeman

Van:&nbsp;L. Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: schrijven van brieven; censuur; vraag om pakketten; transporten.

Van:&nbsp;L. Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: schrijven van brieven; censuur; vraag om pakketten; transporten.

Brief van L. aan Lieve allen vanuit kamp Westerbork

Linnen armband, kleur donkerblauw met opschrift: Ordonnanz, dienstbereich 2 Nummer 55 Met stempel Lager Westerbork.

Linnen armband, kleur donkerblauw met opschrift: Ordonnanz, dienstbereich 2 Nummer 55 Met stempel Lager Westerbork.

Armband Ordonnanz Dienstbereich 2

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-1960 Barakken zijn Ingekleurd. Aantekeningen geven de functies van sommige barakken aan en de woonplekken van niet-Molukkers, waarvan sommigen een functie in het kamp hebben. Daarnaast is de plaatsing van een aantal barakken te zien in 1960 als gedeeltelijke vervanging van de barakken die in 1958 zijn afgebrand. Gebruik is gemaakt van een basisplattegrond uit 1956.

Situatie Schattenberg Schaal: 1:1000 Datum: 1956-1960 Barakken zijn Ingekleurd. Aantekeningen geven de functies van sommige barakken aan en de woonplekken van niet-Molukkers, waarvan sommigen een functie in het kamp hebben. Daarnaast is de plaatsing van een aantal barakken te zien in 1960 als gedeeltelijke vervanging van de barakken die in 1958 zijn afgebrand. Gebruik is gemaakt van een basisplattegrond uit 1956.

Plattegrond met legenda en aantekeningen van het woonoord Schattenberg in 1960

Standbeeld Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp;

Standbeeld Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.&nbsp;

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-06&nbsp; Onderwerp: Werken; pakketten; kachels. Herta werkt nog steeds buiten. Op het moment trekt ze heide. Zij en Annie slapen beiden driehoog. Ze liggen naast elkaar. Er zijn twee kachels waarop ze om de beurt op koken. Vader werkt in de smederij. &nbsp;

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-02-06&nbsp; Onderwerp: Werken; pakketten; kachels. Herta werkt nog steeds buiten. Op het moment trekt ze heide. Zij en Annie slapen beiden driehoog. Ze liggen naast elkaar. Er zijn twee kachels waarop ze om de beurt op koken. Vader werkt in de smederij. &nbsp;

Brief van Isaac van Bergen aan zijn gezin vanuit Buchenwald

Personen