In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 6

Joodse werkkampen

Joods werkkamp 't Schut

1945

Maart 1945

Van: Querido, Levie Aan: Sophia (Querido) Daamen (schoondochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-17 Onderwerp: het verlenen van volmacht aan de niet-Joodse vrouw (Sophia Daamen) van zijn zoon Abraham Querido.

Van: Querido, Levie Aan: Sophia (Querido) Daamen (schoondochter) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-17 Onderwerp: het verlenen van volmacht aan de niet-Joodse vrouw (Sophia Daamen) van zijn zoon Abraham Querido.

Akte van Volmacht van Levie Querido aan Sophia Daamen vanuit kamp Westerbork

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-10 Onderwerp: de schrijfster stuurt pakjes op naar Mary (Mirjam) en zal ook de boodschap van Stella overbrengen. Door Sint-Nicolaas is het erg druk en komen de pakjes mogelijk later aan.&nbsp;

Briefkaart Van: Buiten, mevr. Aan: Jong, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-12-10 Onderwerp: de schrijfster stuurt pakjes op naar Mary (Mirjam) en zal ook de boodschap van Stella overbrengen. Door Sint-Nicolaas is het erg druk en komen de pakjes mogelijk later aan.&nbsp;

Briefkaart van mevrouw Buiten aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van: W., Augusta Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Luton Datum: 1946-08-26 Onderwerp: Chaja is sinds enkele weken op dit adres; afgelopen week is een fotograaf langsgekomen; hierbij een foto van Chaja…

Van: W., Augusta Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Luton Datum: 1946-08-26 Onderwerp: Chaja is sinds enkele weken op dit adres; afgelopen week is een fotograaf langsgekomen; hierbij een foto van Chaja…

Brief van Agusta W. aan Nora van Bergen-Diamant vanuit Engeland

Bekendmaking&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-01 Onderwerp: Nachtausweis mag alleen voor het werk worden gebruikt. Verduistering moet beter worden toegepast.

Bekendmaking&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-09-01 Onderwerp: Nachtausweis mag alleen voor het werk worden gebruikt. Verduistering moet beter worden toegepast.

Bekendmaking over gebruik Nachtausweis en het toepassen van verduistering

Van: Stad, Philip Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Onderwerp: verklaring dat Philip Stad voorlopig mag blijven en zich in de Grote Zaal, barak 9 moet melden.

Van: Stad, Philip Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Onderwerp: verklaring dat Philip Stad voorlopig mag blijven en zich in de Grote Zaal, barak 9 moet melden.

Ausweiskarte van Philip Stad in kamp Westerbork

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 1 kroon Nummer: A049

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 1 kroon Nummer: A049

Kampgeld Theresienstadt 1 kroon

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 270 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Creveld, David geb. 16-10-62 overleden te Westerbork op 09-05-1943 op: 10-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 270 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Creveld, David geb. 16-10-62 overleden te Westerbork op 09-05-1943 op: 10-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende David van Creveld

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J., familie Datum: 1942-12-03 Plaats: Westerbork, kamp (Lager), barak 36 Onderwerp: De pakketten ongeschonden ontvangen. Dank…&nbsp;

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de Aan: Gosschalk, J., familie Datum: 1942-12-03 Plaats: Westerbork, kamp (Lager), barak 36 Onderwerp: De pakketten ongeschonden ontvangen. Dank…&nbsp;

Briefkaart van Rosette Stranders-de Hartog aan J. Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Arrondissement Rechtbank Rotterdam Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Rotterdam Datum: 1948-04-03 Onderwerp: verklaring van de rechtbank op verzoek van de Commissie OPK dat Nora als voogd wordt aangewezen van Chaja van Bergen.

Van: Arrondissement Rechtbank Rotterdam Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Rotterdam Datum: 1948-04-03 Onderwerp: verklaring van de rechtbank op verzoek van de Commissie OPK dat Nora als voogd wordt aangewezen van Chaja van Bergen.

Verklaring van de rechtbank over voogdijschap

Personen