We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; 25 cent Serie CC No. 9230

Kampgeld Lager Westerbork&nbsp; 25 cent Serie CC No. 9230

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Joseph, 8-5-02, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Cohen, Joseph, 8-5-02, B7 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 6). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Joseph Cohen

Van: De Leeuw-Polak, Schoontje Aan: Bernard and Lidia Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-08 Onderwerp: Schoontje zal transport naar Auschwitz gaan; afscheid; Bertha en Mou mogen blijven. Mou werkt in de matrassenfabriek; de schrijfster bedankt verschillende personen. Ze hoopt haar man weer te zien.&nbsp; Betreft een uitgetypte en vertaalde versie van het origineel.

Van: De Leeuw-Polak, Schoontje Aan: Bernard and Lidia Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-08 Onderwerp: Schoontje zal transport naar Auschwitz gaan; afscheid; Bertha en Mou mogen blijven. Mou werkt in de matrassenfabriek; de schrijfster bedankt verschillende personen. Ze hoopt haar man weer te zien.&nbsp; Betreft een uitgetypte en vertaalde versie van het origineel.

Brief van Schoontje de Leeuw-Polak aan Bernard en Lidia vanuit kamp Westerbork

Van: Oberleutnant Ortskommandantur Leiden&nbsp; Aan: Vries, de, J.S.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1941-11-22&nbsp; Onderwerp: in beslagneming van het huis van Jeanette.

Van: Oberleutnant Ortskommandantur Leiden&nbsp; Aan: Vries, de, J.S.&nbsp; Plaats: Leiden&nbsp; Datum: 1941-11-22&nbsp; Onderwerp: in beslagneming van het huis van Jeanette.

Brief van de Oberleutnant Ortskommandantur Leiden aan J. (Cahen) Beurze-de Vries over inbeslagname van haar huis

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Buchenwald Datum: 1942-04-19 Onderwerp: kampnummer 2317, Block 22; brief in goede orde ontvangen; blij dat het goed gaat met zijn gezin; hij heeft twee keer geld ontvangen…

Van: van Bergen, Isaac Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats: Buchenwald Datum: 1942-04-19 Onderwerp: kampnummer 2317, Block 22; brief in goede orde ontvangen; blij dat het goed gaat met zijn gezin; hij heeft twee keer geld ontvangen…

Brief van Isaac van Bergen aan zijn vrouw en kinderen vanuit Buchenwald

Van: Visser, J. Aan: Visser, A. Plaats: Bussum Datum: 1942-08-14 Onderwerp: Sterkte met verblijf in Westerbork (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork). Betreft een brief en briefkaartje in zelfde enveloppe Bijbehorende enveloppe: 8515-06-1

Van: Visser, J. Aan: Visser, A. Plaats: Bussum Datum: 1942-08-14 Onderwerp: Sterkte met verblijf in Westerbork (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork). Betreft een brief en briefkaartje in zelfde enveloppe Bijbehorende enveloppe: 8515-06-1

Brief van J. Visser aan A. Visser vanuit Bussum

Van: Minister van Oorlog&nbsp; Aan: Minister van Financiën&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-09-13&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; geen bezwaar tegen sloop van de verschillende betrokken partijen; ondernemen van actie.

Van: Minister van Oorlog&nbsp; Aan: Minister van Financiën&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-09-13&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; geen bezwaar tegen sloop van de verschillende betrokken partijen; ondernemen van actie.

Brief van de minister van Oorlog aan de minister van Financiën

Specifieke groepen kampbewoners

Sinti & Roma en woonwagenbewoners kamp Westerbork

Medische en algemeene raadgevingen: bevat een opsomming van medische adviezen, medicijnen en dergelijke.&nbsp; Lijst van artikelen aanbevelenswaardig om mede te nemen: bevat een opsomming met onder andere kleding, toiletartikelen en dergelijke benodigdheden. De opsomming van de artikelen is onderverdeeld in algemeen, vrouwen/meisjes en mannen/jongens.&nbsp;

Medische en algemeene raadgevingen: bevat een opsomming van medische adviezen, medicijnen en dergelijke.&nbsp; Lijst van artikelen aanbevelenswaardig om mede te nemen: bevat een opsomming met onder andere kleding, toiletartikelen en dergelijke benodigdheden. De opsomming van de artikelen is onderverdeeld in algemeen, vrouwen/meisjes en mannen/jongens.&nbsp;

Lijst van artikelen om mee te nemen naar kamp Westerbork

Lagerbefehl No. 10&nbsp; Datum: 1943-02-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Spertijd voor (bezitters van een 'Z'' stempel en de rest van de kampgevangenen) Plaatsvervangend dienstleider DB1; Inleveren van vergunningen; Inlichtingen van het woningbureau.

Lagerbefehl No. 10&nbsp; Datum: 1943-02-25&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: Spertijd voor (bezitters van een 'Z'' stempel en de rest van de kampgevangenen) Plaatsvervangend dienstleider DB1; Inleveren van vergunningen; Inlichtingen van het woningbureau.

Lagerbefehl No. 10

Bewijs van aanmelding van:&nbsp; Gelder van-Polak, Naatje geb. 1883-01-07 Amsterdam Afgegeven: 1941-03-26 te Amsterdam

Bewijs van aanmelding van:&nbsp; Gelder van-Polak, Naatje geb. 1883-01-07 Amsterdam Afgegeven: 1941-03-26 te Amsterdam

Bewijs van aanmelding Joodse achtergrond van Naatje van Gelder-Polak

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp; Onderwerp: hoeveel personen zijn op jullie kamp; hoe slaap ze, in het mooie huis of in de stal?; of Chaja al tochten heeft gemaakt'; stuur je nog eens een kaartje…

Van: van Bergen-Diamant, Nora Aan: Chaja Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp; Onderwerp: hoeveel personen zijn op jullie kamp; hoe slaap ze, in het mooie huis of in de stal?; of Chaja al tochten heeft gemaakt'; stuur je nog eens een kaartje…

Brief van Nora van Bergen-Diamant aan haar dochter vanuit Amsterdam

Personen