We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Klaveren, van, dhr. Het huis van de commandant/directeur Schol van het Centraal Vluchtelingen Kamp. Kamp Westerbork, 1941.

Klaveren, van, dhr. Het huis van de commandant/directeur Schol van het Centraal Vluchtelingen Kamp. Kamp Westerbork, 1941.

van het huis van directeur Schol van het Centraal Vluchtelingenkamp

Sonder-Ausweis Hanauer-Kanis, Nora, 13-10-17, B16 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis Hanauer-Kanis, Nora, 13-10-17, B16 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Nora Hanauer-Kanis

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-30 Onderwerp: de aanbouw van een serre aan Huis nr. 5 is omstreden vanwege de schaarste aan materialen. Daarbij wordt opgemerkt dat als de aanbouw aan één huis wordt toegestaan, de bewoners van de andere huizen hetzelfde recht moeten krijgen.

Van: Huisman, G.K. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-30 Onderwerp: de aanbouw van een serre aan Huis nr. 5 is omstreden vanwege de schaarste aan materialen. Daarbij wordt opgemerkt dat als de aanbouw aan één huis wordt toegestaan, de bewoners van de andere huizen hetzelfde recht moeten krijgen.

Bericht van G.K. Huisman aan J.G. Buijvoets over de omstreden bouw van een serre voor Huis 5

Sonder-Ausweis Moppes, Michael, 25-12-01, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Moppes, Michael, 25-12-01, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten. Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Michael van Moppes

Van: de Vries, B. Aan: Suze en Jan Plaats: Fochterloo, Joodse werkkamp Ybenheer Datum: 1942-09-24 Onderwerp: mogelijk 5 dagen verlof, twee dagen voor het reizen en drie dagen thuis; datum is nog niet bekend; Ben komt dan bij Suze en Jan eten, zorg maar voor veel aardappelen, bonen…; ze mogen weer gesloten brieven schrijven en ontvangen, maar Ben heeft geen enveloppen en briefpapier; stuur ook maar het geld op dat hij van oom David heeft gekregen; de groeten ook van L. Sanders…

Van: de Vries, B. Aan: Suze en Jan Plaats: Fochterloo, Joodse werkkamp Ybenheer Datum: 1942-09-24 Onderwerp: mogelijk 5 dagen verlof, twee dagen voor het reizen en drie dagen thuis; datum is nog niet bekend; Ben komt dan bij Suze en Jan eten, zorg maar voor veel aardappelen, bonen…; ze mogen weer gesloten brieven schrijven en ontvangen, maar Ben heeft geen enveloppen en briefpapier; stuur ook maar het geld op dat hij van oom David heeft gekregen; de groeten ook van L. Sanders…

Brief van Ben de Vries aan Jan en Suze vanuit het Joodse werkkamp Ybenheer in Fochterloo

Lagerbefehl No. 32 Datum: 1943-05-15 Uitgaand transport op 18 mei 1943

Lagerbefehl No. 32 Datum: 1943-05-15 Uitgaand transport op 18 mei 1943

Lagerbefehl No. 32

Het gedeeltelijk verbouwen van barak 3 tot lagere school&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1963-01-30 Opmerking: oude indeling van de barak als ziekenbarak en nieuwe indeling met zes leslokalen.

Het gedeeltelijk verbouwen van barak 3 tot lagere school&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1963-01-30 Opmerking: oude indeling van de barak als ziekenbarak en nieuwe indeling met zes leslokalen.

Plattegrond verbouwing barak 3 van ziekenbarak tot schoolbarak in het woonoord Schattenberg

Sonder-Ausweis&nbsp; De Vries, Salomon, 27-6-08, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; De Vries, Salomon, 27-6-08, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis auf Weiteres

Sonderausweis van Salomon de Vries

Sonder-Ausweis De Bruin, Raphael, 24-8-09, B4 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis De Bruin, Raphael, 24-8-09, B4 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Raphael de Bruin

De Westerborker dinsdag 22 mei 1945 Nieuws uit het kamp Westerbork

De Westerborker dinsdag 22 mei 1945 Nieuws uit het kamp Westerbork

De Westerborker van 22 mei 1945

Sonder-Ausweis&nbsp; Fresco-Koeda, Johanna, 2-10-22, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis&nbsp; Fresco-Koeda, Johanna, 2-10-22, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Johanna Fresco-Koeda

Betreft: Wasscherij Vluchtelingenkamp Westerbork. Schaal: 1:100

Betreft: Wasscherij Vluchtelingenkamp Westerbork. Schaal: 1:100

Bouwtekening van de wasserij in het Centraal Vluchtelingenkamp

Sonder-Ausweis Meijerfeld-Eisenstein, Irma, 16-1-06, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1). Gültig bis: Auf Weiteres.

Sonder-Ausweis Meijerfeld-Eisenstein, Irma, 16-1-06, B11 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 1). Gültig bis: Auf Weiteres.

Sonderausweis van Irma Meijerfeld-Eisenstein

Revisie bliksemafleider installatie Wasserij Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:250

Revisie bliksemafleider installatie Wasserij Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork Schaal: 1:250

Bouwtekening van een revisie van de bliksemafleider op het gebouw van de wasserij

Van: Haag, Alfred Aan: “Die Tat” (Werner Stertzenbach) Plaats: München Datum: 1964-02-21 Onderwerp: vrijspraak Deppner voor de moord op 65 Russische krijgsgevangenen, artikelen over Deppner in ‘Die Tat’.

Van: Haag, Alfred Aan: “Die Tat” (Werner Stertzenbach) Plaats: München Datum: 1964-02-21 Onderwerp: vrijspraak Deppner voor de moord op 65 Russische krijgsgevangenen, artikelen over Deppner in ‘Die Tat’.

Brief van Alfred Haag aan 'Die Tat'

Arbeitskarte Van: Levie, de, Jacob Afgegeven: 1943-06-03 te Westerbork Ingedeeld bij Gruppe Grabdienst 21 DB 6.

Arbeitskarte Van: Levie, de, Jacob Afgegeven: 1943-06-03 te Westerbork Ingedeeld bij Gruppe Grabdienst 21 DB 6.

Arbeitskarte van Jacob de Levie

Sonder-Ausweis de Vries, Josephine, 11-3-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis de Vries, Josephine, 11-3-20, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Josephine de Vries

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Children Committee Hostel, Yorkshire, Engeland Datum: 1946-06-19 Onderwerp: met 51 kinderen en 7 begeleiders een uitstapje gemaakt naar een hoge berg, zesmaal de Westertoren op elkaar…; in een mijn onder de berg geweest, 600 voet onder de aarde; het dagboek;…

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Children Committee Hostel, Yorkshire, Engeland Datum: 1946-06-19 Onderwerp: met 51 kinderen en 7 begeleiders een uitstapje gemaakt naar een hoge berg, zesmaal de Westertoren op elkaar…; in een mijn onder de berg geweest, 600 voet onder de aarde; het dagboek;…

Briefkaart van Chaja van Bergen aan haar moeder vanuit Engeland

Personen