In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Naziconcentratiekampen

Kamp Dorohusk

1943

Mei 1943

Van: B&amp;W Westerbork&nbsp; Aan: Schoon, S.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1949-04-28&nbsp; Onderwerp: verzetsmonument; bezwaren tegen plaatsing van het verzetsmonument en niet van plan zijn het monument te onderhouden. Het kamp is op het moment van schrijven een militair kamp of dit zo zal blijven is onduidelijk.

Van: B&amp;W Westerbork&nbsp; Aan: Schoon, S.&nbsp; Plaats: Westerbork&nbsp; Datum: 1949-04-28&nbsp; Onderwerp: verzetsmonument; bezwaren tegen plaatsing van het verzetsmonument en niet van plan zijn het monument te onderhouden. Het kamp is op het moment van schrijven een militair kamp of dit zo zal blijven is onduidelijk.

Brief van B&W Westerbork aan S. Schoon inzake monument

Anti-Joodse maatregelen

Ontzegging lidmaatschap verenigingen voor Joden

Kamp Vught

Reisverloop naar kamp Westerbork

Wijze van deportatie naar kamp Westerbork

Van: Meyer&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Meyer&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats:&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van Meyer aan Staatsbosbeheer

Plaatsen in kamp Westerbork

Crematorium

Verzamelplaatsen voor deportatie naar kamp Westerbork

Hollandsche Schouwburg

Calendarium kamp Westerbork

1990

1936

2010

1935

1956

1955

1976

1981

1982

1944

1983

1984

1975

1962

2011

1964

1999

1963

1998

1940

1941

1938

1952

2005

1953

1942

2006

1934

2008

1969

2013

2015

1968

2016

2003

1937

1939

1989

2014

1958

1967

1966

2002

1965

1974

1973

1972

1971

1933

1970

1980

1979

1957

1978

2001

1951

1977

1959

2025

2024

2021

2020

2009

1991

1992

2012

2019

1993

2018

2017

1960

2007

1994

1954

1985

1996

1997

1946

1995

1986

1961

2023

2000

2004

1947

1987

1988

1945

1950

1949

2022

1948

Maart 1943

Van: Maup Aan: Tokkie Plaats: Putten Datum: 1942-10-03 Onderwerp: overgeplaatst naar kamp Westerbork, afkomstig uit het Joodse werkkamp De Vanenburg.

Van: Maup Aan: Tokkie Plaats: Putten Datum: 1942-10-03 Onderwerp: overgeplaatst naar kamp Westerbork, afkomstig uit het Joodse werkkamp De Vanenburg.

Telegram van Maup aan Tokkie vanuit station Putten