In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners voor de poort van het Joodse werkkamp "Het Wijde Gat", aug. 1942.&nbsp; Op de achterkant van de foto worden verschillende namen genoemd.

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners voor de poort van het Joodse werkkamp "Het Wijde Gat", aug. 1942.&nbsp; Op de achterkant van de foto worden verschillende namen genoemd.

Bewoners van het Joodse werkkamp "Het Wijde Gat"

Abraham Raymond Sanders werd in juli 1944 tijdens een controle van persoonsbewijzen in Hummelo door de SD gearresteerd. Hij werd mishandeld en is vermoedelijk later ergens in de buurt van Arnhem door de SD vermoord.

Dienstbereiche

Dienstbereich Innendienst

Van: Huisman, G.K. Aan: Dijkstra, R., hoofdadministrateur. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-15 Onderwerp: rekening gezagstroepen/werkzaamheden gedetineerden.

Van: Huisman, G.K. Aan: Dijkstra, R., hoofdadministrateur. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-04-15 Onderwerp: rekening gezagstroepen/werkzaamheden gedetineerden.

Verzoek van G.K. Huisman aan hoofdadministrateur R. Dijkstra over het toezenden van rekeningen

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-05-03 Plaats: &nbsp;Westerbork, kamp Onderwerp: over ziekte, ziekenzorg, omstandigheden en over behoeften (pakketten).&nbsp;

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-05-03 Plaats: &nbsp;Westerbork, kamp Onderwerp: over ziekte, ziekenzorg, omstandigheden en over behoeften (pakketten).&nbsp;

Brief van de familie Heymann-Heymans aan Arthur Heymans vanuit kamp Westerbork

Van: Gazan, Sara&nbsp; Aan: Schokker, Mevrouw&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-28&nbsp; Onderwerp: pakketje, ziekte, werken. Behoefte aan een pakketje. Sara is een paar dagen verkouden geweest. Nicht Floor werkt als verpleegster in het ziekenhuis en ze heeft het zoals altijd erg druk.

Van: Gazan, Sara&nbsp; Aan: Schokker, Mevrouw&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-10-28&nbsp; Onderwerp: pakketje, ziekte, werken. Behoefte aan een pakketje. Sara is een paar dagen verkouden geweest. Nicht Floor werkt als verpleegster in het ziekenhuis en ze heeft het zoals altijd erg druk.

Briefkaart van Sara Gazan aan mevrouw Schokker vanuit kamp Westerbork

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Peuters kamp Westerbork (1-3 jaar)

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-24 Onderwerp: begeleidende brief bij specificatie dokters appel van 20 juli 1945. Onder andere aantal zieken in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73. Barak 72 dient als invalide barak.&nbsp;

Van: Vegelien, R. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-24 Onderwerp: begeleidende brief bij specificatie dokters appel van 20 juli 1945. Onder andere aantal zieken in de barakken 65, 66, 67, 68, 69, 71, 72 en 73. Barak 72 dient als invalide barak.&nbsp;

Brief van R. Vegelien aan J.G. Buijvoets betreffende specificatie dokters appel

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 5 kronen Nummer: A016

Kampgeld Theresienstadt Biljet van 5 kronen Nummer: A016

Kampgeld Theresienstadt 5 kronen

Verslag van Aad van As over de executie van 4 kampingezetenen op 6 september 1944 en over de personen die erbij betrokken waren.

Verslag van Aad van As over de executie van 4 kampingezetenen op 6 september 1944 en over de personen die erbij betrokken waren.

Verslag van Aad van As over de executie van vier kampgevangenen

Foto van Frederica Bloemhard met haar twee jongste kinderen Marius en Marijke, zittend op de tafeltennistafel. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Frederica Bloemhard met haar twee jongste kinderen Marius en Marijke, zittend op de tafeltennistafel. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Frederica Bloemhard met Marius en Marijke, zittend op de tafeltennistafel.

Plattegrond van Theresienstadt

Muziek.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Muziek met Willy Rosen achter de piano gezeten.&nbsp; Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1944-04

Muziek.&nbsp; Cabaret Bunter Abend Muziek met Willy Rosen achter de piano gezeten.&nbsp; Kamp Westerbork, schouwburg, barak 9 Datum: 1944-04

Wiiy Rosen speelt op een piano tijdens de revue Bunter Abend

Van: Fuldauer, Henri Aan: zijn zus en gezin Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: Henri maakt gebruik van de dienstreis van een kennis om deze brief mee te geven; gezondheid van zijn vader; pakketpost…

Van: Fuldauer, Henri Aan: zijn zus en gezin Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Onderwerp: Henri maakt gebruik van de dienstreis van een kennis om deze brief mee te geven; gezondheid van zijn vader; pakketpost…

Brief van Henri Fuldauer aan het gezin van zijn zus vanuit kamp Westerbork

Personen