We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van links naar rechts: Renee, Sonja, Simon en Berthel Jacobs.

Van links naar rechts: Renee, Sonja, Simon en Berthel Jacobs.

Foto van Simon, Berthel, Sonja en Renee Jacobs.

Het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947

Foto van het gezin Buijvoets in de tuin van de woning van de kampcommandant

Van: Polak, Sal Aan: Lieve vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-29 Onderwerp: Werken, de hele nacht. als Vera klaar is zal ze naar de (werk)barak 1 van Sal gaan om hem op te halen, zodat ze beiden naar hun eigen barak kunnen gaan, pakketten; organisatie; over vrijgestelden en niet vrijgestelden, over het benaderen van de ‘top’ van de Joodse Raad voor Amsterdam om een sperre te regelen. Mogelijkheid ingezet te worden bij bouw- en graafwerkzaamheden.

Van: Polak, Sal Aan: Lieve vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-29 Onderwerp: Werken, de hele nacht. als Vera klaar is zal ze naar de (werk)barak 1 van Sal gaan om hem op te halen, zodat ze beiden naar hun eigen barak kunnen gaan, pakketten; organisatie; over vrijgestelden en niet vrijgestelden, over het benaderen van de ‘top’ van de Joodse Raad voor Amsterdam om een sperre te regelen. Mogelijkheid ingezet te worden bij bouw- en graafwerkzaamheden.

Brief van Sal Polak aan zijn schoonouders vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Niemeijer, R. Plaats: Hooghalen Datum: 1948-09 Onderwerp: drie mannen, bewakers van het Interneringskamp in Hooghalen: Niemeijer, Egges en Wever.

Van:&nbsp; Aan: Niemeijer, R. Plaats: Hooghalen Datum: 1948-09 Onderwerp: drie mannen, bewakers van het Interneringskamp in Hooghalen: Niemeijer, Egges en Wever.

Bewakers van het Interneringskamp Westerbork in Hooghalen

Gabriele was the only child of Jewish parents living in the German capital of Berlin. Her grandfather owned a pharmacy and a pharmaceuticals factory, where Gabriele's father also made his living. 1933-39: In 1938 the Nazis forced my grandfather to sell his factory and pharmacy for very little money to an "Aryan" German. After that, my father decided we should move to Amsterdam where it was safer for Jews. I was 5 years old and wanted to stay in Berlin. I didn't understand why I had to leave my toys and friends. In Amsterdam I had to learn a whole new language when I began elementary school, but I soon began to make new friends there. 1940-44: In May 1940 Germany invaded the Netherlands. I remember being frightened seeing the German troops march into the city. When I went to school I had to wear a yellow Jewish star, and I couldn't play with my Christian friends anymore. When I was 9, my family was deported to a camp in the eastern Netherlands called Westerbork. There, during the day while my parents worked, I learned to steal things to barter for food. A year later we were sent to the Theresienstadt ghetto. In the ghetto I was hungry all the time. Twelve-year-old Gabriele and her parents were liberated from Theresienstadt in May 1945. That June, the Silten family returned to Amsterdam, where they resettled. http://www.ushmm.org/wlc/en/media_oi.php?ModuleId=10006646&MediaId=4525

Joseph Manasse was op 1 februari 1943 in kamp Vught gevangen gezet. Hij is op 15 april 1943 vanuit een transport gevlucht en heeft de oorlog in onderduik overleefd.

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 30 maart 1943 - Sobibor

Van: Feldman, T. Aan: Feldman-Kan, Lotte Ruth Plaats: Amsterdam Datum: 1944-08-01 Onderwerp: reflectie op een bezoek aan kamp Westerbork.

Van: Feldman, T. Aan: Feldman-Kan, Lotte Ruth Plaats: Amsterdam Datum: 1944-08-01 Onderwerp: reflectie op een bezoek aan kamp Westerbork.

Brief van T. Feldman aan zijn vrouw Lotte Ruth naar aanleiding van zijn bezoek aan kamp Westerbork

Van: Fuldauer, Henri Aan: ouders en broer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-20 Onderwerp: de brief is illegaal; de brief is voor de hele familie bestemd; nog geen papieren uit Luxemburg; kreeg bericht van de Antragstelle, voorlopig vrijgesteld van deportatie; 7 maanden in Westerbork; veel mensen zien komen en gaan, het ergste is Bruintje, dat was niet nodig geweest; wordt ongelukkig van het zien van mensen bij elkaar die leef en leed afwachten en delen; &nbsp;vraagt om een paar sokken, het wordt te koud voor blote voeten in de schoenen; verlegen om een zaklantaarn, het is stikdonker in het kamp; hij heeft zij &nbsp;benen al bezeerd en hij durft haast niet te lopen; ook heeft hij enveloppen nodig…

Van: Fuldauer, Henri Aan: ouders en broer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-20 Onderwerp: de brief is illegaal; de brief is voor de hele familie bestemd; nog geen papieren uit Luxemburg; kreeg bericht van de Antragstelle, voorlopig vrijgesteld van deportatie; 7 maanden in Westerbork; veel mensen zien komen en gaan, het ergste is Bruintje, dat was niet nodig geweest; wordt ongelukkig van het zien van mensen bij elkaar die leef en leed afwachten en delen; &nbsp;vraagt om een paar sokken, het wordt te koud voor blote voeten in de schoenen; verlegen om een zaklantaarn, het is stikdonker in het kamp; hij heeft zij &nbsp;benen al bezeerd en hij durft haast niet te lopen; ook heeft hij enveloppen nodig…

Brief van Henri Fuldauer aan zijn ouders en broer vanuit kamp Westerbork

Personen