We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Kampfluit Het fluitje dat Rosa van der Hal-Prins als barakken- leidster in kamp Westerbork gebruikte.

Kampfluit Het fluitje dat Rosa van der Hal-Prins als barakken- leidster in kamp Westerbork gebruikte.

Kampfluit van een barakkenleidster in kamp Westerbork

Van: Fuldauer, Henri Aan: lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Onderwerp: alvast bedankt voor de dingen die ze willen toesturen, bedankt voor de brief; tot nu toe altijd alles ontvangen, ook de appels toen; zijn de kaarten soms niet aangekomen?; zal ik mijn verjaardag hier vieren of thuis?&nbsp;

Van: Fuldauer, Henri Aan: lieve allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-17 Onderwerp: alvast bedankt voor de dingen die ze willen toesturen, bedankt voor de brief; tot nu toe altijd alles ontvangen, ook de appels toen; zijn de kaarten soms niet aangekomen?; zal ik mijn verjaardag hier vieren of thuis?&nbsp;

Briefkaart van Henri Fuldauer aan lieve allen vanuit kamp Westerbork

Verklaring Van: Ministerie in Praag Aan: Heymans, A. Onderwerp: Het gaat om de deportatie van Hermann, Erna en Ellen Heymann van Theresienstadt naar Auschwitz-Birkenau op 6 oktober 1944.&nbsp; Met bijbehorende enveloppe.

Verklaring Van: Ministerie in Praag Aan: Heymans, A. Onderwerp: Het gaat om de deportatie van Hermann, Erna en Ellen Heymann van Theresienstadt naar Auschwitz-Birkenau op 6 oktober 1944.&nbsp; Met bijbehorende enveloppe.

Verklaring van het Ministerie in Praag over het lot van de familie Heymann

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 367 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Dijk, Isaac geb. 24-03-85 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 23-06-1943 Nr. 367 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Dijk, Isaac geb. 24-03-85 overleden te Westerbork op 17-06-1943 op 18-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Isaac van Dijk

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 51

Brief Van: Asscher, Jacob en Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-20 Onderwerp: Bram was erg onder de indruk van het vertrek van zijn schoonouders. Hij vraagt of zijn moeder nog pakjes stuurt aan Trees en haar zusjes.

Brief Van: Asscher, Jacob en Asscher, Bram Aan: Tollenaar, D.L. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-20 Onderwerp: Bram was erg onder de indruk van het vertrek van zijn schoonouders. Hij vraagt of zijn moeder nog pakjes stuurt aan Trees en haar zusjes.

Brief van Bram en Jacob Asscher aan D.L. Tollenaar vanuit kamp Westerbork

Collage van foto's en tekeningen, onderdeel van het album ‘Spielzeugfabrik’ Verbeeld wordt een treintje bestaande uit een stoomlocomotief en verscheidene smalspoorlorries. Op de voorgrond speelgoed(beestjes). De machinist van de locomotief is waarschijnlijk Kurt Walter. De makers van het album zijn: Karl Jordan, Werner Rudolf Breslauer en Leo Kok.

Collage van foto's en tekeningen, onderdeel van het album ‘Spielzeugfabrik’ Verbeeld wordt een treintje bestaande uit een stoomlocomotief en verscheidene smalspoorlorries. Op de voorgrond speelgoed(beestjes). De machinist van de locomotief is waarschijnlijk Kurt Walter. De makers van het album zijn: Karl Jordan, Werner Rudolf Breslauer en Leo Kok.

Foto van de binnenkant van het album 'Spielzeugfabrik'

Lijst met data en aantal personen&nbsp; Abgegangene Transport aus der Lager Westerbork Periode: 1942-1944

Lijst met data en aantal personen&nbsp; Abgegangene Transport aus der Lager Westerbork Periode: 1942-1944

Lijst met data en aantal personen gedeporteerd vanuit kamp Westerbork

Van: De burgemeester van Westerbork&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-18&nbsp; Onderwerp: Verklaring dat de heer Cohen, Leon Albertus Alexander&nbsp;nog in leven is.

Van: De burgemeester van Westerbork&nbsp; Aan: Cohen, L.A.A. dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-10-18&nbsp; Onderwerp: Verklaring dat de heer Cohen, Leon Albertus Alexander&nbsp;nog in leven is.

Foto van een verklaring van de burgemeester van Westerbork betreffende L.A.A. Cohen

Centrale Keuken

Van: Fuldauer, Henri Aan: ouders en familie Plaats: De Beetse, Joodse werkkamp Datum: 1942-05-22 Onderwerp: het is slecht en ellendig in het kamp en er wordt veel honger geleden; &nbsp;niet te geloven dat zoiets in Nederland bestaat; het avondeten is net zoveel als men aan de kat geeft; vier boterhammen per dag en hard werken; geen rookartikelen; hoe het met iedereen gaat; van verlof is niets bekend; allerergste is het tekort aan voedsel; Bruintje stuurt wat ze kan…

Van: Fuldauer, Henri Aan: ouders en familie Plaats: De Beetse, Joodse werkkamp Datum: 1942-05-22 Onderwerp: het is slecht en ellendig in het kamp en er wordt veel honger geleden; &nbsp;niet te geloven dat zoiets in Nederland bestaat; het avondeten is net zoveel als men aan de kat geeft; vier boterhammen per dag en hard werken; geen rookartikelen; hoe het met iedereen gaat; van verlof is niets bekend; allerergste is het tekort aan voedsel; Bruintje stuurt wat ze kan…

Brief van Henri Fuldauer aan zijn ouders en familie vanuit het Joodse werkkamp de Beetse

Personen