We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Walg-Reens, A Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: Pakje ontvangen.

Van: Walg-Reens, A Aan: Reens, A. Datum: 1943-08-31 Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Onderwerp: Pakje ontvangen.

Briefkaart van A. Walg-Reens aan A. Reens vanuit kamp Westerbork

Hoofdadministratiegebouw barak 201 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: Opmerking: deze barak (nummer 2) heeft ook gediend als ziekenhuisbarak en Kommandantur in respectievelijk het Centraal Vluchtelingenkamp en het Doorgangskamp.

Hoofdadministratiegebouw barak 201 Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: Opmerking: deze barak (nummer 2) heeft ook gediend als ziekenhuisbarak en Kommandantur in respectievelijk het Centraal Vluchtelingenkamp en het Doorgangskamp.

Plattegrond van het hoofdadministratiegebouw barak 201 in het woonoord Schattenberg

Tekening van het privaathuis&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp (Woonoord Schattenberg) Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, 'Weerzien met Westerbork'. ) &nbsp; Het origineel in het bezit van het Herinneringscentrum.

Tekening van het privaathuis&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp (Woonoord Schattenberg) Foto van een tekening van Peter van Straaten, gemaakt voor de illustratie van een krantenartikel (Het Parool, 1968, 'Weerzien met Westerbork'. ) &nbsp; Het origineel in het bezit van het Herinneringscentrum.

Foto van een tekening van een latrine in woonoord Schattenberg

Arbeidskaart Van: Jacobs-Frankenhuis, Leentje (moeder van Karel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-11-29 Gruppe Barak Dienst

Arbeidskaart Van: Jacobs-Frankenhuis, Leentje (moeder van Karel) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-11-29 Gruppe Barak Dienst

Arbeidskaart van Leentje Jacobs-Frankenhuis in kamp Westerbork

Getekende felicitatiekaart van het Statistisch Bureau.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-16&nbsp; Tekenaar: Egon Feldheim

Getekende felicitatiekaart van het Statistisch Bureau.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-16&nbsp; Tekenaar: Egon Feldheim

Tekening van medewerkers van het Statistisch Bureau aan Aad van As

Naziconcentratiekampen

Kamp Malapane

Portret van Siegfried Leeuwarden Plaats onbekend, 1964-05-06.&nbsp;

Portret van Siegfried Leeuwarden Plaats onbekend, 1964-05-06.&nbsp;

Portret van Siegfried Leeuwarden

Ausweiskarte van Abraham Querido Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-13 Deel van de Ausweiskarte.

Ausweiskarte van Abraham Querido Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-12-13 Deel van de Ausweiskarte.

Ausweiskarte (deel) van Abraham Querido in kamp Westerbork

‘Maak je geen kopzorgen’, verbranden naar lezing.

‘Maak je geen kopzorgen’, verbranden naar lezing.

Brief van een onbekende gericht aan een onbekende

Van: Gans, Gerard Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-09 Onderwerp: barak 6 B, nummer 646; instructies voor het schrijven van een brief: Shutzhaftling G. Gans…; de inhoud mag niet over politiek of godsdienst gaan; pakketten zijn wel toegestaan; graag truien, een slip-over en een stuk zeep; schrijf goed en duidelijk en op de lijnen…

Van: Gans, Gerard Aan: zijn ouders&nbsp; Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-03-09 Onderwerp: barak 6 B, nummer 646; instructies voor het schrijven van een brief: Shutzhaftling G. Gans…; de inhoud mag niet over politiek of godsdienst gaan; pakketten zijn wel toegestaan; graag truien, een slip-over en een stuk zeep; schrijf goed en duidelijk en op de lijnen…

Brief van Gerard Gans aan zijn ouders vanuit kamp Vught

Van: van Cleef, Rozette Aan: wie het betreft Plaats: Libau (kamp) Datum: 1945-05-18 Onderwerp: vertrek uit Libau; het passeren van de Tsjechische grens; voor het eerst weer in een café limonade gedronken; Bep heeft piano gespeeld; met trein en auto, de volgende dag naar Praag; opvang door het Rode Kruis; 's avonds in Praag.

Van: van Cleef, Rozette Aan: wie het betreft Plaats: Libau (kamp) Datum: 1945-05-18 Onderwerp: vertrek uit Libau; het passeren van de Tsjechische grens; voor het eerst weer in een café limonade gedronken; Bep heeft piano gespeeld; met trein en auto, de volgende dag naar Praag; opvang door het Rode Kruis; 's avonds in Praag.

Verslag geschreven door Rozette van Cleef over haar vertrek uit Libau

Personen