In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: beschrijving situatie in kamp Westerbork. Hij vergist zich mogelijk met het adres en verwart kamp Westerbork met het Joodse werkkamp de Wit(t)e Peal. Mogelijk is hij hier voor zijn komst naar kamp Westerbork geweest.

Van: Vecht, C. Aan: Blaauw Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-08 Onderwerp: beschrijving situatie in kamp Westerbork. Hij vergist zich mogelijk met het adres en verwart kamp Westerbork met het Joodse werkkamp de Wit(t)e Peal. Mogelijk is hij hier voor zijn komst naar kamp Westerbork geweest.

Brief van Charles Vecht aan den heer Blauw vanuit kamp Westerbork

Mededeling/gebed dat is gebruikt in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp;

Mededeling/gebed dat is gebruikt in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp;

Mededeling/gebed dat is gebruikt in kamp Westerbork

Lijst betreffende crematies Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-15 Van: Vries, de, L., Bestattungswesen Aan: Lenz, Dhr., Zeichenburo Bauleitung Betreft de dagen waarop het crematorium in gebruik is geweest tussen 1943-04-15 en 1943-06-04 en het aantal crematies op die dagen.

Lijst betreffende crematies Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-15 Van: Vries, de, L., Bestattungswesen Aan: Lenz, Dhr., Zeichenburo Bauleitung Betreft de dagen waarop het crematorium in gebruik is geweest tussen 1943-04-15 en 1943-06-04 en het aantal crematies op die dagen.

Lijst

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: bezoek gemist; Dora (Duifje) is naar Duitsland doorgestuurd, nog geen bericht van haar ontvangen, maar het zal wel komen; graag een blouse toesturen…

Van: Blits-Lam, Sonja Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08 Onderwerp: bezoek gemist; Dora (Duifje) is naar Duitsland doorgestuurd, nog geen bericht van haar ontvangen, maar het zal wel komen; graag een blouse toesturen…

Briefkaart van Sonja Blits-Lam aan de familie Veer

Van: Asscher, S (dochter) Aan: Asscher-Pinkhof, Clara (kamp Westerbork) Plaats: Jerusalem Datum: 1943-11-20 Onderwerp: examen doorstaan, werk met moeilijke kinderen, een gezegend jaar.

Van: Asscher, S (dochter) Aan: Asscher-Pinkhof, Clara (kamp Westerbork) Plaats: Jerusalem Datum: 1943-11-20 Onderwerp: examen doorstaan, werk met moeilijke kinderen, een gezegend jaar.

Bericht van S. Asscher via het Britse Rode Kruis aan Clara Asscher Pinkhof

De registratiezaal is in gereedheid gebracht voor een binnenkomend transport.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943

De registratiezaal is in gereedheid gebracht voor een binnenkomend transport.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-1943

Foto van de registratiezaal in de schouwburg van kamp Westerbork

Van: registratie kamp Westerbork Aan: Levie-van Praag, Rachel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: verpleegster; voorlopig teruggesteld; barak 85.; aanvraag Palestina certificaat.. met potlood: telegram van een Canadese soldaat Mac…., S.S.R.&nbsp;

Van: registratie kamp Westerbork Aan: Levie-van Praag, Rachel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: verpleegster; voorlopig teruggesteld; barak 85.; aanvraag Palestina certificaat.. met potlood: telegram van een Canadese soldaat Mac…., S.S.R.&nbsp;

Ausweiskarte van Rachel Levie-van Praag in kamp Westerbork

Van: Ideler, A. Chef Afd. Bedrijfsadministratie Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-22 Onderwerp: werkmeester Drijfholt houdt zich niet aan de regel om eerst een werkbriefje aan te vragen voor een reparatie en daarna de reparatie uit te voeren. Ook andere werkmeesters gaan zich nu op de uitzonderingspositie van dhr. Drijfholt beroepen.

Van: Ideler, A. Chef Afd. Bedrijfsadministratie Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-22 Onderwerp: werkmeester Drijfholt houdt zich niet aan de regel om eerst een werkbriefje aan te vragen voor een reparatie en daarna de reparatie uit te voeren. Ook andere werkmeesters gaan zich nu op de uitzonderingspositie van dhr. Drijfholt beroepen.

Rapport van de Bedrijfsadministratie aan J.G. Buijvoets over werkbriefjes

Van: de Lagerkommandantur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-17 Onderwerp: strafbepalingen voor vrouwen…

Van: de Lagerkommandantur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-12-17 Onderwerp: strafbepalingen voor vrouwen…

Lagerbefehl nummer 60

Foto van het gezin Weissenstein en medebewoners&nbsp; Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1940-1941

Foto van het gezin Weissenstein en medebewoners&nbsp; Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1940-1941

Foto van het gezin Weissenstein en medebewoners in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Batavier, M. Aan: Ras-Batavier, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: adreswijziging, verhuizing naar andere barak.

Van: Batavier, M. Aan: Ras-Batavier, Mevr. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: adreswijziging, verhuizing naar andere barak.

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut aan mevrouw van Cleef-Hilversum

Personen