In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Polio epidemie kamp Westerbork

Omstanders kamp Westerbork

Bezoeken kamp Westerbork

Particulier bezoek kamp Westerbork

Zakelijke bezoek kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 37

Barak 38

Barak 39

Barak 40

Barak 28

Barak 27

Barak 26

Barak 25

Barak 35

Barak 85

Fürsorge

Barak 84

Barak 83

Werkplaatsen kamp Westerbork

Industriebarakken kamp Westerbork

Barak 92

Weeshuis

Opslagplaatsen kamp Westerbork

Barak 91

Wasserij kamp Westerbork

Barak 90

Barak 89

Garages kamp Westerbork

Barak 22

Barak 24

Barak 88

SD-bunker

Barak 46

Waterzuivering kamp Westerbork

Barak 47

Barak 23

Barak 32

Dienstwoningen kamp Westerbork

Barak 31

Barak 48

Barak 30

Barak 49

Barak 29

Transportbarakken kamp Westerbork

Crematorium

Barak 103

Barak 104

Vrouwenbarakken kamp Westerbork

Barak 105

Mannenbarakken kamp Westerbork

Barak 106

Jongerenbarakken kamp Westerbork

Barak 50

Eerste ingang kamp Westerbork

Barak 51

Wegennet kamp Westerbork

Barak 99

Barak 100

Heidelager

Barak 101

Barak 102

Latrines kamp Westerbork

Beplanting kamp Westerbork

Barak 93

Barak 94

Prikkeldraad kamp Westerbork

Barak 95

Gracht kamp Westerbork

Barak 96

Bagagebarakken kamp Westerbork

Barak 97

Wachttorens kamp Westerbork

Barak 98

Casino kamp Westerbork

Barak 36

Barak 34

Barak 33

Barak 107

Barak 41

Barak 42

Barak 43

Barak 8

Staatsbosbeheerschuur kamp Westerbork

Barak 7

Militair Kamp Westerbork

Centrale Keuken

Barak 6

Bewarings- en Verblijfskamp Westerbork

Barak 1

Barak 5

Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Oranjekanaal haven

Barak 108

Strafbarakken

Barak 4

Doorgangskamp Westerbork

Barakken gebouwd van 1939-1942

Barak 3

Barakken gebouwd van 1942-1945

Barak 12

Barak 11

Barak 52

Barak 54

Barak 53

Familiebarakken kamp Westerbork

Naziconcentratiekampen

Kamp Malapane

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Oude waterzuivering

Bewijs van aanmelding Van: Polak, Keetje Plaats: Oegstgeest Datum: 1941-02-27

Bewijs van aanmelding Van: Polak, Keetje Plaats: Oegstgeest Datum: 1941-02-27

Bewijs van aanmelding van Keetje Polak

RSHA

Zenstralstelle für Judische Auswanderung

Van: Boekbinder, Bob Datum: 1944-1945 Plaats: Bergen-Belsen Onderwerp: barak, kachel en kruiwagen.

Van: Boekbinder, Bob Datum: 1944-1945 Plaats: Bergen-Belsen Onderwerp: barak, kachel en kruiwagen.

Tekening, aquarel van een barak, kachel en een kruiwagen in Bergen-Belsen

Van: van Dam, Jacob Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-23 Onderwerp: Informatie over familieleden van het Rode kruis dat doorgestuurd moet worden naar de notaris.

Van: van Dam, Jacob Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-23 Onderwerp: Informatie over familieleden van het Rode kruis dat doorgestuurd moet worden naar de notaris.

Brief van Jacob van Dam aan zijn broer Joseph over verklaringen van het Rode Kruis

Dhr. W. Eleveld voor de schilderwerkplaats ('Malerei').&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1940 &nbsp;

Dhr. W. Eleveld voor de schilderwerkplaats ('Malerei').&nbsp; Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork, 1939-1940 &nbsp;

W. Eleveld voor de schilderwerkplaats in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: 2de Pinksterdag, een gewone werkdag in kamp Westerbork, Werner leest de brieven van Stella nog eens door, de meeste vernietigd hij, een enkele waar belangrijke dingen instaan bewaard hij; In Westerbork wordt naast de grootste misère en ellende toch nog een leven geleefd, dat in sommige opzichten Amsterdam voorbij is. Jacob (Hijman) en zijn vrouw ontmoet. Zij is blij hier te zijn; In Westerbork zijn de concerten weer begonnen in de Grote Zaal; sterilisatie gemengd-gehuwden, morgen moeten zij kiezen voor het een of het ander (deportatie); geruchten dat er enkele weken geen trein meer zou vertrekken, toch kwam er vanmorgen een goederentrein. De trein vertrok spoedig weer, het was een vergissing; de naar Amersfoort vertrokken (buitenlanders) zijn weer teruggekomen; er wordt gezegd dat de gevangenen in Vught en Barneveld ook naar kamp Westerbork zullen worden overgebracht; er worden nieuwe barrakken gebouw, Westerbork zal ook een werkkamp worden; over de relatie tussen Werner en Stella; wat Werner over Vught hoorde is juist, alle kinderen zijn uit Vught vertrokken, velen zijn doorgestuurd, een gedeelte ligt in het ziekenhuis van kamp Westerbork; Werner hoopt dat Stella niet als strafgeval in kamp Westerbork zou terecht komen. in dat geval zou hij niets kunnen doen; Rosa Eva Pool, een goede kennis van Werner schijnt de familie Pach al lang te kennen; met mevrouw Mahler gaat het behoorlijk, Werner ziet haar niet meer zo vaak als vroeger, van haar man is nog niets gehoord.

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: 2de Pinksterdag, een gewone werkdag in kamp Westerbork, Werner leest de brieven van Stella nog eens door, de meeste vernietigd hij, een enkele waar belangrijke dingen instaan bewaard hij; In Westerbork wordt naast de grootste misère en ellende toch nog een leven geleefd, dat in sommige opzichten Amsterdam voorbij is. Jacob (Hijman) en zijn vrouw ontmoet. Zij is blij hier te zijn; In Westerbork zijn de concerten weer begonnen in de Grote Zaal; sterilisatie gemengd-gehuwden, morgen moeten zij kiezen voor het een of het ander (deportatie); geruchten dat er enkele weken geen trein meer zou vertrekken, toch kwam er vanmorgen een goederentrein. De trein vertrok spoedig weer, het was een vergissing; de naar Amersfoort vertrokken (buitenlanders) zijn weer teruggekomen; er wordt gezegd dat de gevangenen in Vught en Barneveld ook naar kamp Westerbork zullen worden overgebracht; er worden nieuwe barrakken gebouw, Westerbork zal ook een werkkamp worden; over de relatie tussen Werner en Stella; wat Werner over Vught hoorde is juist, alle kinderen zijn uit Vught vertrokken, velen zijn doorgestuurd, een gedeelte ligt in het ziekenhuis van kamp Westerbork; Werner hoopt dat Stella niet als strafgeval in kamp Westerbork zou terecht komen. in dat geval zou hij niets kunnen doen; Rosa Eva Pool, een goede kennis van Werner schijnt de familie Pach al lang te kennen; met mevrouw Mahler gaat het behoorlijk, Werner ziet haar niet meer zo vaak als vroeger, van haar man is nog niets gehoord.

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Minister van Oorlog&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-01-31&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; forceren van dichtgespijkerde deur door bewoners van Schattenberg; bestemming van het gebouw.

Van: Minister van Oorlog&nbsp; Aan: Minister van Bin. Zaken&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1951-01-31&nbsp; Onderwerp: crematorium te Westerbork; forceren van dichtgespijkerde deur door bewoners van Schattenberg; bestemming van het gebouw.

Brief van de minister van Oorlog aan de minister van Binnenlandse Zaken

Nieuwe waterzuivering

Reisvergunning Van: Wessel, W. Datum: 1943-11-08 Voor een dienstreis van Kamp Westerbork naar Amsterdam

Reisvergunning Van: Wessel, W. Datum: 1943-11-08 Voor een dienstreis van Kamp Westerbork naar Amsterdam

Reisvergunning van W. Wessel

Pasfoto van Wessel Wessel.&nbsp; Plaats en jaar onbekend.&nbsp; &nbsp;

Pasfoto van Wessel Wessel.&nbsp; Plaats en jaar onbekend.&nbsp; &nbsp;

Portret van Wessel Wessel

Van: Weller &amp; Co, E.F., firma Aan: Jans, I. Plaats: Den Haag Onderwerp: bewijs werkzaam te zijn voor de firma Weller (herenkledingfabriek).

Van: Weller &amp; Co, E.F., firma Aan: Jans, I. Plaats: Den Haag Onderwerp: bewijs werkzaam te zijn voor de firma Weller (herenkledingfabriek).

Verklaring dat I. Jans werkzaam is bij de firma E.F. Weller & Co