In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Foto/tekeningenboekje onder andere samengesteld door Leo Kok en waarschijnlijk door Werner Rudolf Breslauer gefotografeerd.&nbsp; Voor: Gassmann-Baumann, Inge Datum: 1944-08-25 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verschillende portretfoto's van Inge. De tekeningen van Leo Kok laten verschillende aspecten uit het dagelijkse leven in het kamp te zien als: een kruier met een gamel, een kop van een varken (kampboerderij?); prikkeldraadomheining en wachttoren; afvalemmers voor een barak; een persoon op een fits, een wegwijzing en een veewagon; twee dames van de Fliegende Kolonne (FK) met pakketten; het ketelhuis; er is altijd hoop.&nbsp;

Foto/tekeningenboekje onder andere samengesteld door Leo Kok en waarschijnlijk door Werner Rudolf Breslauer gefotografeerd.&nbsp; Voor: Gassmann-Baumann, Inge Datum: 1944-08-25 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: verschillende portretfoto's van Inge. De tekeningen van Leo Kok laten verschillende aspecten uit het dagelijkse leven in het kamp te zien als: een kruier met een gamel, een kop van een varken (kampboerderij?); prikkeldraadomheining en wachttoren; afvalemmers voor een barak; een persoon op een fits, een wegwijzing en een veewagon; twee dames van de Fliegende Kolonne (FK) met pakketten; het ketelhuis; er is altijd hoop.&nbsp;

Foto album, foto's van Inge Gassmann-Baumann

Van: v.d. Weel, P.A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-07 Onderwerp: Plan betreffende een toekomstige werking van de diverse werken en bedrijven.

Van: v.d. Weel, P.A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-07 Onderwerp: Plan betreffende een toekomstige werking van de diverse werken en bedrijven.

Instructie betreffende een toekomstige werking van de diverse werken en bedrijven.

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-15 Onderwerp: Ontvangen van pakketten, ziektes en omstandigheden. Herta gaat verhuizen naar barak 11, een zaal met 30 meisjes. Annie heeft difterie.

Van: Aussen, Herta&nbsp; Aan: Renès, N.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-05-15 Onderwerp: Ontvangen van pakketten, ziektes en omstandigheden. Herta gaat verhuizen naar barak 11, een zaal met 30 meisjes. Annie heeft difterie.

Briefkaart van Herta aan Netty vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Woonoord Schattenberg

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Tekening van een deel van het kamp Potlood. Van: Schmitz (?) Het perspectief lijkt niet te kloppen. Mogelijk gaat het om het kampgedeelte in de Noordwest hoek en zijn de doelpalen nog een onderdeel van de vroegere speelplaats bij barak 35.

Tekening van een deel van het kamp Potlood. Van: Schmitz (?) Het perspectief lijkt niet te kloppen. Mogelijk gaat het om het kampgedeelte in de Noordwest hoek en zijn de doelpalen nog een onderdeel van de vroegere speelplaats bij barak 35.

Tekening van een deel van het kamp met een wachttoren op de achtergrond

Van: het Ministerie van Economische Zaken Aan: van Dam, Joseph Plaats: Den Haag Datum: 1953-03-23 Onderwerp: Joseph van Dam is geclassificeerd als Herenmaatkleermaker.

Van: het Ministerie van Economische Zaken Aan: van Dam, Joseph Plaats: Den Haag Datum: 1953-03-23 Onderwerp: Joseph van Dam is geclassificeerd als Herenmaatkleermaker.

Bewijs van de Staatssecretaris van Economische Zaken voor Joseph van Dam

Recept (blanco) uit Westerbork, kamp Voor gebruik door arts.

Recept (blanco) uit Westerbork, kamp Voor gebruik door arts.

Blanco recept voor gebruik in kamp Westerbork

Verklaring Aan: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-24 In tegenstelling tot eerder bericht wordt u morgen niet naar Theresienstadt gedeporteerd.

Verklaring Aan: Vles, Henri Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-02-24 In tegenstelling tot eerder bericht wordt u morgen niet naar Theresienstadt gedeporteerd.

Vrijstelling van deportatie voor Henri Vles

Van: Land- en Forstarbeiterverband Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928 Onderwerp: dienstverband

Van: Land- en Forstarbeiterverband Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928 Onderwerp: dienstverband

Getuigschrift van Land en Forstarbeiterverband over het dienstverband van Helene Büks

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene (strafgeval) aan het werk bij smederij/Schlosserei van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: een kampgevangene (strafgeval) aan het werk bij smederij/Schlosserei van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Leeuw-Polak, de, Schoontje Aan: Leeuw, de, B., Fam. Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: Onderwerp: sperre; voedsel; ziekte; Op briefpapier Westerbork

Van: Leeuw-Polak, de, Schoontje Aan: Leeuw, de, B., Fam. Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: Onderwerp: sperre; voedsel; ziekte; Op briefpapier Westerbork

Brief van Schoontje de Leeuw-Polak aan B. de Leeuw vanuit kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Benjamin Sleutelberg.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: de aanvrager Plaats: Den Haag Datum: 1949-03-28 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Benjamin Sleutelberg.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Benjamin Sleutelberg

Verslag bespreking tussen Majoor Doove en den heer Kockx&nbsp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-23 Onderwerp: olielevering; wederopbouw; kantine inventaris voorlopig niet verkrijgbaar; hout; inruilen te kleine klompen; levering kribben; balans door Van As in verband met overname kamp Westerbork; levering overalls of stof hiervoor; jute voor matrassen; ontluizingspoeder; voeding gedetineerden; administratie, blokkeren rekeningen NSB'ers, kasgelden…; werven personeel; aanstellen chauffeur.

Verslag bespreking tussen Majoor Doove en den heer Kockx&nbsp; Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-23 Onderwerp: olielevering; wederopbouw; kantine inventaris voorlopig niet verkrijgbaar; hout; inruilen te kleine klompen; levering kribben; balans door Van As in verband met overname kamp Westerbork; levering overalls of stof hiervoor; jute voor matrassen; ontluizingspoeder; voeding gedetineerden; administratie, blokkeren rekeningen NSB'ers, kasgelden…; werven personeel; aanstellen chauffeur.

Verslag bespreking tussen Majoor Doove en den heer Kockx over het Interneringskamp Westerbork

Aanwijzingen voor bewakers Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948 Onderwerp: aanwijzingen/richtlijnen voor de bewakers.

Aanwijzingen voor bewakers Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948 Onderwerp: aanwijzingen/richtlijnen voor de bewakers.

Aanwijzingen voor de bewakers van Interneringskamp Westerbork