In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Ien&nbsp; Onderwerp: notities mbt Martin Andries de Jong, Vreemdelingenkamp Westerbork, Sperstempels verkregen. Papieren per koerier onderweg van Joodsche Raad Amsterdam. Hier alles goed. De stempels werden niet gehonoreerd.&nbsp;

Van: Ien&nbsp; Onderwerp: notities mbt Martin Andries de Jong, Vreemdelingenkamp Westerbork, Sperstempels verkregen. Papieren per koerier onderweg van Joodsche Raad Amsterdam. Hier alles goed. De stempels werden niet gehonoreerd.&nbsp;

Brief van Ien voor Martin Andries de Jong in kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 376 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bergmann, Julius geb. 28-06-59 overleden te Westerbork op 21-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 23-06-1943 Nr. 376 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Bergmann, Julius geb. 28-06-59 overleden te Westerbork op 21-06-1943 op 22-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Julius Bergmann

Wasdag in kamp Schattenberg Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Mevrouw S.L. de Vries-Polak die de was ophangt.

Wasdag in kamp Schattenberg Plaats: Repatriëringskamp Westerbork (Schattenberg) Mevrouw S.L. de Vries-Polak die de was ophangt.

Foto van een wasdag in kamp Schattenberg

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-05 Onderwerp: loon(zakje) over de maand mei 1948.

Van: DGBR-Bewarings- en Interneringskamp Westerbork Aan: Niemeijer, R. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-05 Onderwerp: loon(zakje) over de maand mei 1948.

Bewijs van uit te betalen loon aan R. Niemeijer in Interneringskamp Westerbork

1943

April 1943

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 143 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Leer, Golda geb. 31-10-03 overleden 24-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 31-03-1943 Nr. 143 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Leer, Golda geb. 31-10-03 overleden 24-03-1943 te Westerbork op: 25-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Golda van Leer

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 119 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Roet, Hendrika geb. 18-12-57 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 19-03-1943 Nr. 119 De Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Roet, Hendrika geb. 18-12-57 overleden 16-03-1943 te Westerbork op: 18-03-1043 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Hendrika Roet

Van: Frenkel, Hans Afgegeven 1944-07-01 te Westerbork.

Van: Frenkel, Hans Afgegeven 1944-07-01 te Westerbork.

Arbeitskarte van Hans Frenkel

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 345 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mendels, Sibilla geb. 08-01-53 overleden te Westerbork op 06-06-1943 op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 345 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mendels, Sibilla geb. 08-01-53 overleden te Westerbork op 06-06-1943 op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Sibilla Mendels

Van: Visser, A. Aan: Herrn Sturmbannfuhrer, Major Deppner Plaats: Westerbork, kamp, barak 3a Datum: 1942-08 Onderwerp: verzoek om een persoonlijk gesprek inzake vrijlating uit kamp Westerbork

Van: Visser, A. Aan: Herrn Sturmbannfuhrer, Major Deppner Plaats: Westerbork, kamp, barak 3a Datum: 1942-08 Onderwerp: verzoek om een persoonlijk gesprek inzake vrijlating uit kamp Westerbork

Brief van A. Visser aan Herrn Sturmbannfuhrer Major Deppner in kamp Westerbork

Bewijs Klein kaartje met daarop gestempeld en geschreven: Wagon No. 7 Klasse Plaats No. 45 Op de achterzijde staat geschreven: Hedeman

Bewijs Klein kaartje met daarop gestempeld en geschreven: Wagon No. 7 Klasse Plaats No. 45 Op de achterzijde staat geschreven: Hedeman

Bewijs met transportgegevens van Hedeman

Dienstbereiche

Dienstbereich Hauptküche

Van: Thoom Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1943-03-16 Onderwerp: Thoom is weer vrij en heelhuids thuisgekomen; ondanks zijn vrijheid voelt hij zich eenzaam; er is veel gebeurd, maar zijn liefde voor haar is onveranderd; thuis hangen veel foto's van Frederika aan de wand; over haar schijnhuwelijk via een brief van Gerry….zijn geloof in haar is groot…

Van: Thoom Aan: van Duren, Frederika Plaats: Arnhem Datum: 1943-03-16 Onderwerp: Thoom is weer vrij en heelhuids thuisgekomen; ondanks zijn vrijheid voelt hij zich eenzaam; er is veel gebeurd, maar zijn liefde voor haar is onveranderd; thuis hangen veel foto's van Frederika aan de wand; over haar schijnhuwelijk via een brief van Gerry….zijn geloof in haar is groot…

Brief van Thoom aan Frederika van Duren vanuit Arnhem

Personen