In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Religieus leven kamp Westerbork

Ritueel eten kamp Westerbork

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Van: Simons, D.&nbsp; Aan: Medema, mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-02 Onderwerp: Beschrijving situatie, bevestiging ontvangst pakketten, schrijfdagen.

Van: Simons, D.&nbsp; Aan: Medema, mevr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-02 Onderwerp: Beschrijving situatie, bevestiging ontvangst pakketten, schrijfdagen.

Brief van David Simons aan mevrouw Medema vanuit kamp Westerbork

Barakkenindeling

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Binnenkomende transporten kamp Westerbork uit kamp Vught

Binnenkomende transport kamp Westerbork 21 maart 1944

Wachttoren en afrastering Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Een van de wachttorens en een stuk afrastering van kamp Westerbork in de hoek van waar de strafbarakken staan.

Wachttoren en afrastering Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Een van de wachttorens en een stuk afrastering van kamp Westerbork in de hoek van waar de strafbarakken staan.

Tekening, aquarel van een bemande wachttoren en afrastering getekend door Otto Birman

Plaatsen in kamp Westerbork

Centrale Keuken

1941

Februari 1941

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: een vertrekkende trein op de aftakking van de spoorlijn tussen het kamp en Hooghalen.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: een vertrekkende trein op de aftakking van de spoorlijn tussen het kamp en Hooghalen.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-04-01&nbsp; Onderwerp: zakgeld en beloning t.b.v. vluchtelingen in het centraal kamp.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-04-01&nbsp; Onderwerp: zakgeld en beloning t.b.v. vluchtelingen in het centraal kamp.

Brief van de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Kwitantie Van: Bosman, Alexander Afgegeven: 1943-09-29 Plaats: Westerbork, kamp

Kwitantie Van: Bosman, Alexander Afgegeven: 1943-09-29 Plaats: Westerbork, kamp

Kwitantie van Alexander Bosman

Foto van Duits-Joodse vluchtelingen bij de ingang van het Lloyd hotel te Amsterdam Rechtsboven bij de pilaar staat Betti Kubaschka (1934), naast haar David Kubaschka (vader). Haar moeder staat in het midden, schuin achter &nbsp;de man met een das, achter haar mevrouw Heilbronn-Frank.&nbsp;

Foto van Duits-Joodse vluchtelingen bij de ingang van het Lloyd hotel te Amsterdam Rechtsboven bij de pilaar staat Betti Kubaschka (1934), naast haar David Kubaschka (vader). Haar moeder staat in het midden, schuin achter &nbsp;de man met een das, achter haar mevrouw Heilbronn-Frank.&nbsp;

Foto van Duits-Joodse vluchtelingen bij de ingang van het Lloyd hotel te Amsterdam

Personen