In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-12-21, No. 61&nbsp; Inhoud: Geruchten (Joelfeest) in het kamp en strafmaatregelen tegen het verspreiden van deze geruchten.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-12-21, No. 61&nbsp; Inhoud: Geruchten (Joelfeest) in het kamp en strafmaatregelen tegen het verspreiden van deze geruchten.

Lagerbefehl No. 61

Van: Haag, Alfred Aan: “Die Tat” (Werner Stertzenbach) Plaats: München Datum: 1964-02-21 Onderwerp: vrijspraak Deppner voor de moord op 65 Russische krijgsgevangenen, artikelen over Deppner in ‘Die Tat’.

Van: Haag, Alfred Aan: “Die Tat” (Werner Stertzenbach) Plaats: München Datum: 1964-02-21 Onderwerp: vrijspraak Deppner voor de moord op 65 Russische krijgsgevangenen, artikelen over Deppner in ‘Die Tat’.

Brief van Alfred Haag aan 'Die Tat'

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Patiënten kamp Westerbork

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Judith dankt Seraphina voor de ontvangen kaart. Ze hoopt dat haar pakketjes, met onder andere vijgen uit Lissabon, zijn aangekomen. Het baraknummer wist ze niet. Ze zal ook dekens en een stofbril sturen. Met enveloppe

Van: Boas-Snuijff, Judith Aan: Boas, Salomon en Boas-Prins, Seraphina Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Judith dankt Seraphina voor de ontvangen kaart. Ze hoopt dat haar pakketjes, met onder andere vijgen uit Lissabon, zijn aangekomen. Het baraknummer wist ze niet. Ze zal ook dekens en een stofbril sturen. Met enveloppe

Brief van J. Boas-Snuijf aan het echtpaar Boas-Prins in kamp Westerbork vanuit Amsterdam

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 2 februari 1943 - Auschwitz

Van: Staatsbosbeheer Aan: Rijksgebouwendienst Plaats: Utrecht Datum: 1948-01-23 Onderwerp: afvoer afvalwater via de gronden van Staasbosbeheer naar het Oranjekanaal.

Van: Staatsbosbeheer Aan: Rijksgebouwendienst Plaats: Utrecht Datum: 1948-01-23 Onderwerp: afvoer afvalwater via de gronden van Staasbosbeheer naar het Oranjekanaal.

Brief van Staatsbosbeheer aan de Rijksgebouwendienst

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-02-19 Onderwerp: richtlijnen voor het appèl en straffen…

Van: Schol, J. Aan: de bewoners Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1942-02-19 Onderwerp: richtlijnen voor het appèl en straffen…

Order van kampcommandant J. Schol betreffende appèl

Plaatsen in kamp Westerbork

Dienstwoningen kamp Westerbork

Betreft: plattegrond met riolering en gevels&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:1965-04-15 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: plattegrond met riolering en gevels&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum:1965-04-15 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond in verband met het plaatsen van riolering en gevels

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen interieur gebouwen kamp Westerbork

Van: oom Kobus Aan: Hanneke Plaats:&nbsp;Amsterdam Datum: 1943-07 Onderwerp: blijdschap over de eerste briefkaarten van Hanneke; ‘je zult wel veel meemaken en meegemaakt hebben’; pakketjes zullen worden toegestuurd; als je tante Trudel ziet, laat haar deze brief maar zien…

Van: oom Kobus Aan: Hanneke Plaats:&nbsp;Amsterdam Datum: 1943-07 Onderwerp: blijdschap over de eerste briefkaarten van Hanneke; ‘je zult wel veel meemaken en meegemaakt hebben’; pakketjes zullen worden toegestuurd; als je tante Trudel ziet, laat haar deze brief maar zien…

Brief van oom Kobus aan Hanneke

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-10-24&nbsp; Onderwerp: huurovereenkomst kamp Schattenberg met het Ministerie van Oorlog

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Directie&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1949-10-24&nbsp; Onderwerp: huurovereenkomst kamp Schattenberg met het Ministerie van Oorlog

Brief van de Houtvester Assen aan de directie

Foto van het gezin Weissenstein Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1940-1941

Foto van het gezin Weissenstein Plaats: Westerbork, Centraal Vluchtelingenkamp Datum: 1940-1941

Foto van het gezin Weissenstein in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Personen