In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Geschiedenis van de Gemeente Westerbork van 1200-1400 Samengesteld naar een lezing van Drs. J. Naarding te Assen op initiatief van den Burgemeester van Westerbork.

Geschiedenis van de Gemeente Westerbork van 1200-1400 Samengesteld naar een lezing van Drs. J. Naarding te Assen op initiatief van den Burgemeester van Westerbork.

Verslag van de geschiedenis van de gemeente Westerbork van 1200-1400

Specifieke razzia's in Nederland

Razzia 26 mei 1943

Van: de gemeente Westerbork Aan: Weisenstein, Rudolf Plaats: Westerbork, gemeente Datum: 1945-09-26 Onderwerp: verklaring van goed gedrag en verblijf als vluchteling in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Van: de gemeente Westerbork Aan: Weisenstein, Rudolf Plaats: Westerbork, gemeente Datum: 1945-09-26 Onderwerp: verklaring van goed gedrag en verblijf als vluchteling in Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.

Verklaring van goed gedrag voor Rudolf Weissenstein van de gemeente Westerbork

Van: Heilbut, Rob Aan: Heilbut, A.D. Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06- Onderwerp: moed en vertrouwen; niet ongerust maken.

Van: Heilbut, Rob Aan: Heilbut, A.D. Mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06- Onderwerp: moed en vertrouwen; niet ongerust maken.

Briefkaart van Rob Heilbut aan mevrouw A.D. Heilbut vanuit Amsterdam

Van: Meyers Miers, Hans Alfred&nbsp; Aan: familie Meyers-Miers&nbsp; Plaats: Mauthausen&nbsp; Datum: 1941-07-15&nbsp; Onderwerp: mededeling dat afzender zich per 1 juli 1941 in Mauthausen bevindt.

Van: Meyers Miers, Hans Alfred&nbsp; Aan: familie Meyers-Miers&nbsp; Plaats: Mauthausen&nbsp; Datum: 1941-07-15&nbsp; Onderwerp: mededeling dat afzender zich per 1 juli 1941 in Mauthausen bevindt.

Briefkaart van Hans Alfred Meyers Miers aan zijn familie vanuit Mauthausen

Van: Wortman R.J., Fa. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Wildervank Datum: 1947-03-14 Onderwerp: offerte voor vet-julienne. Het bedrijf levert dit product ook aan andere kampen, waaronder kamp Vught.&nbsp;

Van: Wortman R.J., Fa. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Wildervank Datum: 1947-03-14 Onderwerp: offerte voor vet-julienne. Het bedrijf levert dit product ook aan andere kampen, waaronder kamp Vught.&nbsp;

Brief van R. J. Wortman aan J.G. Buijvoets betreffende een offerte voor vet-julienne

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-30 Voor Sieg Gedicht ter afscheid van Siegfried Emmering. Rosa moest op transport naar Bergen-Belsen. Uiteindelijk gaat zij op 15 februari naar Bergen-Belsen.

Van: Rosa van der Hal-Prins Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-30 Voor Sieg Gedicht ter afscheid van Siegfried Emmering. Rosa moest op transport naar Bergen-Belsen. Uiteindelijk gaat zij op 15 februari naar Bergen-Belsen.

Gedicht van Rosa van der Hal-Prins

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Rijksgebouwendienst&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1947-11-01 Onderwerp: Lozing afvalwater, hoeveelheid en kosten.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Rijksgebouwendienst&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1947-11-01 Onderwerp: Lozing afvalwater, hoeveelheid en kosten.

Brief van Houtvester Assen aan Rijksgebouwendienst

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 91

Van: Directeur Staatsbosbeheer Aan: Houtvester Assen Plaats: Utrecht Datum: 1949-12-23 Onderwerp: ingebruikgeving kamp Schattenberg

Van: Directeur Staatsbosbeheer Aan: Houtvester Assen Plaats: Utrecht Datum: 1949-12-23 Onderwerp: ingebruikgeving kamp Schattenberg

Brief van de directeur van Staatsbosbeheer aan Houtvester Assen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in het naaiatelier.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in het naaiatelier.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Barak 93

Enveloppe bij de brief geschreven door Martha Bertenthal vanuit kamp Westerbork

Van: Sachs, Engeltje (en Joseph) Aan: Arie Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-09-11 Onderwerp: voorlopig zal je niets meer van ons horen; op weg naar kamp Westerbork en dan verder; reuze rot op het laatste moment doorgestuurd te moeten worden; haar man gaat vrijwillig mee, hoewel Engeltje liever had gehad, dat hij bleef; als ze kan schrijven zal ze dat doen, ze ligt nu nog op haar bed; de oorlog zal snel afgelopen zijn; goede moed, twee handen aan het lijf…

Van: Sachs, Engeltje (en Joseph) Aan: Arie Plaats: Vught, kamp Datum: 1943-09-11 Onderwerp: voorlopig zal je niets meer van ons horen; op weg naar kamp Westerbork en dan verder; reuze rot op het laatste moment doorgestuurd te moeten worden; haar man gaat vrijwillig mee, hoewel Engeltje liever had gehad, dat hij bleef; als ze kan schrijven zal ze dat doen, ze ligt nu nog op haar bed; de oorlog zal snel afgelopen zijn; goede moed, twee handen aan het lijf…

Brief van Engeltje (en Joseph) Sachs aan Arie vanuit kamp Vught

Personen