In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Twee vorken Met inscriptie "Het Apeldoornsche Bosch"

Twee vorken Met inscriptie "Het Apeldoornsche Bosch"

Bestek uit het Apeldoornsche Bosch

Arbeitskarte. Arbeitskarte van Van Zanten van Rooyen, Sara. Kamp Westerbork, 1943-08-27. Met de volgende vermeldingen: geb. 1876-08-18, Bar. 66 Groep Fuersorge DB10.

Arbeitskarte. Arbeitskarte van Van Zanten van Rooyen, Sara. Kamp Westerbork, 1943-08-27. Met de volgende vermeldingen: geb. 1876-08-18, Bar. 66 Groep Fuersorge DB10.

Arbeitskarte Sara Van Zanten van Rooyen

Verblijfsvergunning Van: Moroz, Ida Laura Afgegeven door Rijksvreemdelingendienst.

Verblijfsvergunning Van: Moroz, Ida Laura Afgegeven door Rijksvreemdelingendienst.

Vergunning voor verblijf in Nederland voor Ida Moroz

Van: het Nederlandse Beheersinstituut Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1949-11-17&nbsp; Onderwerp: opheffing bewindvoering over Abraham van Dam en zijn vrouw Betje van Dam-van Kollem.

Van: het Nederlandse Beheersinstituut Aan: van Dam, Joseph Plaats: Amsterdam Datum: 1949-11-17&nbsp; Onderwerp: opheffing bewindvoering over Abraham van Dam en zijn vrouw Betje van Dam-van Kollem.

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut aan Joseph van Dam in verband met opheffing bewindvoering

Nieuwsblad voor Beilen 37ste jaargang, No. 4 Datum: 1945-04-21

Nieuwsblad voor Beilen 37ste jaargang, No. 4 Datum: 1945-04-21

Nieuwsblad voor Beilen van 21 april 1945

Van: Mulder, A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06-05 Onderwerp: het te betrekken huis gaat met grote onkosten gepaard en is technisch onuitvoerbaar. Hierom wordt de verhuizing naar huis 8 uitgesteld.

Van: Mulder, A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1948-06-05 Onderwerp: het te betrekken huis gaat met grote onkosten gepaard en is technisch onuitvoerbaar. Hierom wordt de verhuizing naar huis 8 uitgesteld.

Brief van A. Mulder aan J.G. Buijvoets over uitstel van een verhuizing naar huis 8

Van: opa Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-19 Onderwerp: op weg bent om een fiets te bezitten; mams verheugd zich om ritjes maken met Eddy achterop; wel banden nodig; bij Eddy op bezoek in Bilthoven geweest…

Van: opa Aan: van Bergen, Chaja Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-19 Onderwerp: op weg bent om een fiets te bezitten; mams verheugd zich om ritjes maken met Eddy achterop; wel banden nodig; bij Eddy op bezoek in Bilthoven geweest…

Brief van opa aan Chaja van Bergen vanuit Amsterdam

Sonder-Ausweis Visser, Bertie, 13-3-35, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Visser, Bertie, 13-3-35, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Bertie Visser

Inventarislijst&nbsp; Van: Van Leer, M.&nbsp; Datum: 27 okt. 1942 Kledingstukken en andere voorwerpen, als (gevangene) in Leeuwarden.

Inventarislijst&nbsp; Van: Van Leer, M.&nbsp; Datum: 27 okt. 1942 Kledingstukken en andere voorwerpen, als (gevangene) in Leeuwarden.

Inventarislijst van M. van Leer

Formulier tbv opsporing gezochte personen. Uitgegeven door Volksherstel Amsterdam Niet ingevuld.

Formulier tbv opsporing gezochte personen. Uitgegeven door Volksherstel Amsterdam Niet ingevuld.

Formulier Volksherstel Amsterdam ten behoeve van opsporing van vermiste personen

Van: Bureel Kampintendant Aan: de kampolitie en NBS Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: toestemming voor Sophia Querido-Daamen (vrouw van Abraham Querido) om zich in een straal van 6 kilometer buiten het kamp te begeven.&nbsp;

Van: Bureel Kampintendant Aan: de kampolitie en NBS Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-25 Onderwerp: toestemming voor Sophia Querido-Daamen (vrouw van Abraham Querido) om zich in een straal van 6 kilometer buiten het kamp te begeven.&nbsp;

Ansichtkaart van Sally Meijer en zijn vrouw Reina aan Carla vanuit kamp Westerbork

Personen