We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Omstanders kamp Westerbork

Vrij personeel kamp Westerbork

Sterfte kamp Westerbork

Kindersterfte kamp Westerbork

Brochure Nederlandsche Rode Kruis Informatie en verzoek om donateur te worden ten behoeve van het Informatiebureau van het Nederlandsche Rode Kruis Dit in het kader van de 'niet langer in onzekerheid' aktie

Brochure Nederlandsche Rode Kruis Informatie en verzoek om donateur te worden ten behoeve van het Informatiebureau van het Nederlandsche Rode Kruis Dit in het kader van de 'niet langer in onzekerheid' aktie

Brochure van het Informatiebureau van het Rode Kruis

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op een deel van de weg en het smalspoor tussen het kamp en het Oranjekanaal.&nbsp;

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op een deel van de weg en het smalspoor tussen het kamp en het Oranjekanaal.&nbsp;

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-22 Onderwerp: schrijven is lastig vanwege beperkingen, het vinden van een rustige plek en het werk (kolen lossen, doodop); over Stella en Werner; mogelijk op 9 of 16 februari naar Amsterdam; bij aankomst in Amsterdam direct naar de Joodse Raad en daarna naar zijn broer Herbert, weer naar de Joodse Raad en daarna een mogelijkheid om Stella te ontmoeten; de volgende dag naar de Vreemdelingendienst en weer de Joodse Raad….; zorg voor ouders Stella; binnengekomen transport kwam uit Zaandam, er kwamen ook Nederlandse Joden binnen, die naar een werkkamp in de buurt werden doorgestuurd. &nbsp; &nbsp;&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Vluchtelingenkamp Datum: 1942-01-22 Onderwerp: schrijven is lastig vanwege beperkingen, het vinden van een rustige plek en het werk (kolen lossen, doodop); over Stella en Werner; mogelijk op 9 of 16 februari naar Amsterdam; bij aankomst in Amsterdam direct naar de Joodse Raad en daarna naar zijn broer Herbert, weer naar de Joodse Raad en daarna een mogelijkheid om Stella te ontmoeten; de volgende dag naar de Vreemdelingendienst en weer de Joodse Raad….; zorg voor ouders Stella; binnengekomen transport kwam uit Zaandam, er kwamen ook Nederlandse Joden binnen, die naar een werkkamp in de buurt werden doorgestuurd. &nbsp; &nbsp;&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

1942

December 1942

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Vrijlating uit kamp Westerbork

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp Datum: 1942 &nbsp;

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp Datum: 1942 &nbsp;

Schoonmaakploeg in een Joods werkkamp

Een foto van twee families in kamp Schattenberg, waaronder Bloemhard. Frederica Bloemhard-Bastiaans met haar dochter Marijke op het kinderfietsje, zoon Marius leunend tegen de tafeltennistafel en zoon Derry met een tafeltennis batje rechts van de tafel. De andere personen zijn onbekend. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Een foto van twee families in kamp Schattenberg, waaronder Bloemhard. Frederica Bloemhard-Bastiaans met haar dochter Marijke op het kinderfietsje, zoon Marius leunend tegen de tafeltennistafel en zoon Derry met een tafeltennis batje rechts van de tafel. De andere personen zijn onbekend. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van twee families in kamp Schattenberg, waaronder de Bloemhards.

Kampleven Westerbork

Werken in kamp Westerbork

Certificaat Westerweel Woud Ten name van: Mevr. E.M. van Loon + toelichting op het certificaat

Certificaat Westerweel Woud Ten name van: Mevr. E.M. van Loon + toelichting op het certificaat

Certificaat Westerweelwoud

Dienstbereiche

Dienstbereich Innendienst

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 73

September 1942

Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp, De Vecht), kamer 10 Onderwerp: man duwt een lorrie.&nbsp; Tekst: terug naar onze jongensjaren ‘Zand’ voort.

Plaats: Dalfsen (Joods werkkamp, De Vecht), kamer 10 Onderwerp: man duwt een lorrie.&nbsp; Tekst: terug naar onze jongensjaren ‘Zand’ voort.

Tekening gemaakt in het Joodse werkkamp De Vecht

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau&nbsp; Aan: Barend-Ankringa, L., Mevr. Betreft toestemming voor tijdelijk verlof (bevalling van zijn vrouw) van maximaal 12 dagen voor haar echtgenoot Barend, Leonard, die op dat moment werkzaam is in het werkkamp Orvelte.&nbsp; Datum: 1942-02-26

Van: Gewestelijk Arbeidsbureau&nbsp; Aan: Barend-Ankringa, L., Mevr. Betreft toestemming voor tijdelijk verlof (bevalling van zijn vrouw) van maximaal 12 dagen voor haar echtgenoot Barend, Leonard, die op dat moment werkzaam is in het werkkamp Orvelte.&nbsp; Datum: 1942-02-26

Brief van het Gewestelijk Arbeidsbureau aan L. Barend-Ankringa

Kamporganisatie kamp Westerbork

Barakkenindeling

Verhuizen binnen kamp Westerbork

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transporten naar Auschwitz

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Kinderen kamp Westerbork(4-15 jaar)

Van: Kortoef, J. (Joseph) Aan:&nbsp;Kortoef-Dikhout, W.C. Datum: 1943-06-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: tijd om te schrijven, een abces aan het oog, loopt een dag lang met verband. Joseph heeft veel last van het stof. Op de hoofdweg komt hij vele lotgenoten en bekenden tegen. Het is een wonder dat een persoon nog niet in &nbsp;kamp Westerbork is, Amsterdam zal wel Jodenrein zijn…

Van: Kortoef, J. (Joseph) Aan:&nbsp;Kortoef-Dikhout, W.C. Datum: 1943-06-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: tijd om te schrijven, een abces aan het oog, loopt een dag lang met verband. Joseph heeft veel last van het stof. Op de hoofdweg komt hij vele lotgenoten en bekenden tegen. Het is een wonder dat een persoon nog niet in &nbsp;kamp Westerbork is, Amsterdam zal wel Jodenrein zijn…

Brief van J. Kortoef aan W.C. Kortoef-Dikhout vanuit kamp Westerbork

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Chanoeka kamp Westerbork

Specifieke groepen kampbewoners

Gemengd gehuwde Joden kamp Westerbork

1943

April 1943

Naziconcentratiekampen

Theresienstadt

Van: van Bergen-Diamant, N Aan: van Bergen, Chaja, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08 Onderwerp: enveloppe gericht aan haar dochter, die zich voor herstel in Engeland bevond.

Van: van Bergen-Diamant, N Aan: van Bergen, Chaja, E. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-08 Onderwerp: enveloppe gericht aan haar dochter, die zich voor herstel in Engeland bevond.

Enveloppe met als afzender N. van Bergen-Diamant vanuit Amsterdam

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-08-11 Onderwerp: brief van van 31 juli met foto's ontvangen. Dit is de tweede brief die Mathilda schrijft na ontvangst; Ellen is enorm gegroeid. Mathilda herkent haar niet meer; Mathilda heeft een volmacht nodig van haar dochter in verband met uitkring geld van de schade commissie; Mathilde hoopt op een weerzien met haar dochter. haar kleindochter Ellen is al 12 jaar geworden; Mathilda gaat nog altijd naar dokter Elzas. Ze is in orde. Ze gaat vaak naar het plantsoen; tante Saar is helemaal overstuur van haar verhuizing. Ze ondergaat een rustkuur in Apeldoorn; over andere familieleden en over haarzelf…

Van: van Koppelen-Bannet, M. Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-08-11 Onderwerp: brief van van 31 juli met foto's ontvangen. Dit is de tweede brief die Mathilda schrijft na ontvangst; Ellen is enorm gegroeid. Mathilda herkent haar niet meer; Mathilda heeft een volmacht nodig van haar dochter in verband met uitkring geld van de schade commissie; Mathilde hoopt op een weerzien met haar dochter. haar kleindochter Ellen is al 12 jaar geworden; Mathilda gaat nog altijd naar dokter Elzas. Ze is in orde. Ze gaat vaak naar het plantsoen; tante Saar is helemaal overstuur van haar verhuizing. Ze ondergaat een rustkuur in Apeldoorn; over andere familieleden en over haarzelf…

Brief van Mathilda van Koppelen-Bannet aan het gezin van haar dochter

Personen