In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Cohen, Simon Aan: Mulder, de heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-28 Onderwerp: lenen van geld; voedselvoorziening, verbod om rookartikelen te sturen; kleding

Van: Cohen, Simon Aan: Mulder, de heer Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-28 Onderwerp: lenen van geld; voedselvoorziening, verbod om rookartikelen te sturen; kleding

Brief van Simon Cohen aan de heer Mulder vanuit kamp Westerbork

Van: Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-13 Onderwerp: Omstandigheden in Amsterdam. (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork). Pogingen om hem uit het kamp weg te krijgen. Blz.: 2 Bijbehorende enveloppe: 8515-02-1

Van: Aan: Visser, A. Plaats: Amsterdam Datum: 1942-08-13 Onderwerp: Omstandigheden in Amsterdam. (Asser Visser zit in barak 3a, bed 67, Kamp Westerbork). Pogingen om hem uit het kamp weg te krijgen. Blz.: 2 Bijbehorende enveloppe: 8515-02-1

Brief aan A. Visser vanuit Amsterdam

Brieven Van: Culp, Klara en Richard Aan: zuster Kuiper Aantal briefkaarten in kamp Westerbork geschreven in de periode april/mei 1943. Rode Kruis brief Brief en enveloppe in kamp Westerbork geschreven Het gaat om de ouders Hans Culp (van den Broeke), die in 1944 als onbekend kind in kamp Westerbork terecht komt en de oorlog zal overleven. In de jaren negentig neemt hij het initiatief tot het opsporen van de groep onbekende kinderen.

Brieven Van: Culp, Klara en Richard Aan: zuster Kuiper Aantal briefkaarten in kamp Westerbork geschreven in de periode april/mei 1943. Rode Kruis brief Brief en enveloppe in kamp Westerbork geschreven Het gaat om de ouders Hans Culp (van den Broeke), die in 1944 als onbekend kind in kamp Westerbork terecht komt en de oorlog zal overleven. In de jaren negentig neemt hij het initiatief tot het opsporen van de groep onbekende kinderen.

Briefkaart(en) en een brief van Klara en Richard Culp

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 10-07-1943 Nr. 411 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Waterman, Leonora Elisabeth geb. 26-01-64 overleden te Westerbork op 01-07-1943 op 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 10-07-1943 Nr. 411 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Waterman, Leonora Elisabeth geb. 26-01-64 overleden te Westerbork op 01-07-1943 op 07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Leonora Elisabeth Waterman

Bezoekkaart van Hazewindus, F.U Voor het centraal vluchtelingenkamp Westerbork. Datum: 1941-07-23

Bezoekkaart van Hazewindus, F.U Voor het centraal vluchtelingenkamp Westerbork. Datum: 1941-07-23

Bezoekkaart voor de heer Hazewindus

Het Moderamen van de Alg. Synode der Ned. Herv. kerk machtigt de heer Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-12-18 Onderwerp: zorg voor gedoopte Joden, die in kamp Westerbork of elders verblijven.

Het Moderamen van de Alg. Synode der Ned. Herv. kerk machtigt de heer Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-12-18 Onderwerp: zorg voor gedoopte Joden, die in kamp Westerbork of elders verblijven.

Machtiging voor S. Tabaksblatt voor de geestelijke verzorging van gedoopte Joden

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: de medewerkers Plaats: Den Haag Datum: 1942-05-13 Onderwerp: blijk van waardering voor de medewerkers van de distributie en de verkoop van de Joodse ster in Den Haag.

Van: de Joodse Raad voor Amsterdam, Bureau Den Haag Aan: de medewerkers Plaats: Den Haag Datum: 1942-05-13 Onderwerp: blijk van waardering voor de medewerkers van de distributie en de verkoop van de Joodse ster in Den Haag.

Brief van de Joodse Raad voor Amsterdam aan medewerkers van de verkoop van de Joodse ster in Den Haag

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: weer terug in Westerbork; goede reis vanuit Amersfoort gehad; graafdienst op de heide en kinderen in weeshuis

Van: Zomerplaag, Morris Aan: Lieve Ali en familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-14 Onderwerp: weer terug in Westerbork; goede reis vanuit Amersfoort gehad; graafdienst op de heide en kinderen in weeshuis

Brief van Morris Zomerplaag aan Ali vanuit kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: spreekuur van kinderarts Dr. Wolff en Dr. Tas.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-23&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: spreekuur van kinderarts Dr. Wolff en Dr. Tas.

Mededeling over spreekuur van kinderarts Dr. Wolff en Dr. Tas

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Van: Meijer, Leo Aan: Lieve Neel&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: bedankje voor de dingen die zijn gestuurd; ik krijg nu van 9-10 uur les in de voorkamer.

Brief van Leo Meijer aan Neel vanuit kamp Westerbork

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-12-06 Onderwerp: Ze heeft via een vriend nieuws van haar zus Jacoba, die in Birkenau zit, geen informatie over haar ouders en broers; rapport gekregen, beste resultaten van de eerstejaars zusters; transporten van patienten en verplegend personeel uit Westerbork, in slechte toestand

Van: Dalsheim, Lina Aan: Dijk, van Gretha Plaats: Apeldoornsche Bosch Datum: 1942-12-06 Onderwerp: Ze heeft via een vriend nieuws van haar zus Jacoba, die in Birkenau zit, geen informatie over haar ouders en broers; rapport gekregen, beste resultaten van de eerstejaars zusters; transporten van patienten en verplegend personeel uit Westerbork, in slechte toestand

Brief van Lina Dalsheim aan Gretha van Dijk vanuit het Apeldoornsche Bosch

Van: Sientje en Max&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-17&nbsp; Onderwerp: beste wensen en veel beterschap (Arthur was gewond geraakt tijdens de Duitse invasie).

Van: Sientje en Max&nbsp; Aan: Philips, A.&nbsp; Plaats: Amsterdam&nbsp; Datum: 1940-05-17&nbsp; Onderwerp: beste wensen en veel beterschap (Arthur was gewond geraakt tijdens de Duitse invasie).

Briefkaart van Max en Sientje Stodel aan Arthur Philips vanuit Amsterdam

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilde Aan: liefste allemaal Plaats: Rotterdam Datum: 1941-03-13&nbsp; Onderwerp:&nbsp;brief van haar dochter ontvangen; het voor allen doorheen worstelen en geen gemakkelijke tijd; vader is nog niet in orde, aan hem gevraagd een paar woorden te schrijven, maar hij voelde geen lust (In werkelijkheid is vader al op 21 februari 1941 overleden); gisteren nog bij tante Fietje, allen maken het goed; over haar kleindochter…; tante saar is weer in Rotterdam geweest…; met tante naatje is ook alles goed; ook hartelijk groet van vader…

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilde Aan: liefste allemaal Plaats: Rotterdam Datum: 1941-03-13&nbsp; Onderwerp:&nbsp;brief van haar dochter ontvangen; het voor allen doorheen worstelen en geen gemakkelijke tijd; vader is nog niet in orde, aan hem gevraagd een paar woorden te schrijven, maar hij voelde geen lust (In werkelijkheid is vader al op 21 februari 1941 overleden); gisteren nog bij tante Fietje, allen maken het goed; over haar kleindochter…; tante saar is weer in Rotterdam geweest…; met tante naatje is ook alles goed; ook hartelijk groet van vader…

Brief van Mathilde van Koppelen-Bannet aan haar dochter en schoonzoon vanuit Rotterdam

Personen