In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Walter, Kurt Plaats: Westerbork, kamp Voor dienst bij transport (binnenkomende- en uitgaande transporten); Palestina-vrijstelling.

Van: Walter, Kurt Plaats: Westerbork, kamp Voor dienst bij transport (binnenkomende- en uitgaande transporten); Palestina-vrijstelling.

Ausweiskarte van Kurt Walter in kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp[ Datum: 1945 Onderwerp: handgeschreven notitie met adressen van Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening in Groningen en Meppel (technische ambtenaren).

Van: Buijvoets, J.G. aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp[ Datum: 1945 Onderwerp: handgeschreven notitie met adressen van Rijksinstituut voor Drinkwatervoorziening in Groningen en Meppel (technische ambtenaren).

Notitie van J. G. Buijvoets over een aantal contactpersonen, technische ambtenaren

Van: S. Kruijer-Bouwman Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Westerbork, kamp, barak 81 Datum: 1943-02 Onderwerp: ziekenzaal, sturen van kleding en levensmiddelen

Van: S. Kruijer-Bouwman Aan: Fam. A. Calligaro Plaats: Westerbork, kamp, barak 81 Datum: 1943-02 Onderwerp: ziekenzaal, sturen van kleding en levensmiddelen

Briefkaart van S. Kruijer-Bouwman aan A. Calligaro vanuit kamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: ontvangen en schrijven van brieven

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Amersfoort, kamp Datum: 1943-06-04 Onderwerp: ontvangen en schrijven van brieven

Briefkaart van Jettie Zomerplaag aan haar tante vanuit kamp Amersfoort

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, E., Mej. Plaats: Almelo, trein Datum: 1942-08 Onderwerp: Het is 7 uur en het is licht. Ik zie dat we al in Almelo zitten in Twente dus hebben ineens een grote reis voor de boeg.

Van: Snoek, Lini Aan: Snoek, E., Mej. Plaats: Almelo, trein Datum: 1942-08 Onderwerp: Het is 7 uur en het is licht. Ik zie dat we al in Almelo zitten in Twente dus hebben ineens een grote reis voor de boeg.

Briefkaart van Lini Snoek aan E. Snoek vanuit de trein

Van: Zomerplaag, Jettie (1931) Aan: beste tante Ali, An en Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: ontvangst van pakketten en ansichtkaarten; verzoek om wc-papier; ziekenhuis; barak 67; weeshuis

Van: Zomerplaag, Jettie (1931) Aan: beste tante Ali, An en Piet Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: ontvangst van pakketten en ansichtkaarten; verzoek om wc-papier; ziekenhuis; barak 67; weeshuis

Briefkaart van Jettie Zomerplaag aan haar familie vanuit kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1951-11-27 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Andries Alexander van Dam.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1951-11-27 Onderwerp: inlichtingen over het lot van Andries Alexander van Dam.

Brief van het Rode Kruis over het lot van Andries Alexander van Dam

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-09 Onderwerp: ontvangst van pakketje met zwemkleding

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-09 Onderwerp: ontvangst van pakketje met zwemkleding

Briefkaart van Jettie Zomerplaag aan haar tante vanuit kamp Westerbork

Van: Dekker, G. Aan: Huisman, G.K. Plaats: Smilde Datum: 1945-07-14 Onderwerp: rapportage over dienstbetrachting van bewakers. Uit het verslag blijkt dat bewakers tegemoetkomend zijn t.o. geïnterneerden en hen allerlei vrijheden toestaan.

Van: Dekker, G. Aan: Huisman, G.K. Plaats: Smilde Datum: 1945-07-14 Onderwerp: rapportage over dienstbetrachting van bewakers. Uit het verslag blijkt dat bewakers tegemoetkomend zijn t.o. geïnterneerden en hen allerlei vrijheden toestaan.

Rapport van G. Dekker aan G.K. Huisman over het gedrag van bewakers

Van: onbekend Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943-12-28 Onderwerp: eindejaar/nieuwjaarskaart.

Van: onbekend Aan: Hanna Plaats: Datum: 1943-12-28 Onderwerp: eindejaar/nieuwjaarskaart.

Ansichtkaart gericht aan Hanna woonachtig in het weeshuis barak 35

Van: van Koppelen, Nathan (en Mathilde) Aan: Smit, N. Plaats: Rotterdam Datum: 1940-05-12 Onderwerp: ‘wij zijn gelukkig gezond’…

Van: van Koppelen, Nathan (en Mathilde) Aan: Smit, N. Plaats: Rotterdam Datum: 1940-05-12 Onderwerp: ‘wij zijn gelukkig gezond’…

Briefkaart van Nathan van Koppelen aan N. Smit vanuit Rotterdam

Personen