In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 110

Uitgaande transporten kamp Westerbork

Transport 20 juli 1943 - Sobibor

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: Henk zal het tijdschrift 'Rijk der Vrouw' opsturen naar Stella. Ook stuurt hij een pakje.&nbsp;

Briefkaart Van: Jong, de, Henk Aan: Jong-Cohen, de, Estella Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24&nbsp; Onderwerp: Henk zal het tijdschrift 'Rijk der Vrouw' opsturen naar Stella. Ook stuurt hij een pakje.&nbsp;

Briefkaart H. de Jong aan E. de Jong-Cohen vanuit Amsterdam

Van:&nbsp; Aan:&nbsp;de Leeuwe-Grüneberg, F. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-06 Onderwerp: verzenden van een pakket naar Kamp Vught.

Van:&nbsp; Aan:&nbsp;de Leeuwe-Grüneberg, F. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-03-06 Onderwerp: verzenden van een pakket naar Kamp Vught.

Bewijs van verzending van een pakket naar kamp Vught aan Fanni de Leeuwe-Grüneberg

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Jongeren kamp Westerbork(15-21 jaar)

Van: Dekker, G., gevangenbewaarder van Veenhuizen 2. Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-12 Onderwerp: het werk van gedetineerden bij de boeren te Gasselternijveen.&nbsp; Bl.1: begeleidende brief van Huisman, G.K. Bl.2: rapport, 1e bl. gegevens van de werkzaamheden te Gasselternijveen over de week van 4 tot en met 9 juni 1945. Bl. 3: Vervolg rapport.

Van: Dekker, G., gevangenbewaarder van Veenhuizen 2. Aan: Kockx, Th. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-12 Onderwerp: het werk van gedetineerden bij de boeren te Gasselternijveen.&nbsp; Bl.1: begeleidende brief van Huisman, G.K. Bl.2: rapport, 1e bl. gegevens van de werkzaamheden te Gasselternijveen over de week van 4 tot en met 9 juni 1945. Bl. 3: Vervolg rapport.

Rapport van G. Dekker aan Th. Kockx over het werk van gedetineerden bij boeren in Gasselternijveen

Dwangarbeiders voor een barak. Joodse werkkamp, 1942. Links op foto de heer Elias Cohen. Rechts op foto de heer E. A. van Dam. &nbsp;

Dwangarbeiders voor een barak. Joodse werkkamp, 1942. Links op foto de heer Elias Cohen. Rechts op foto de heer E. A. van Dam. &nbsp;

Twee dwangarbeiders staan voor een barak in een Joods werkkamp

Kampgeld Theresienstadt 50 Kronen No. 005409

Kampgeld Theresienstadt 50 Kronen No. 005409

Kampgeld Theresienstadt 50 kronen

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent, Serie AA No. 9128

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent, Serie AA No. 9128

Kampgeld Lager Westerbork 25 cent

Van: Simons, D. Aan: Medema, mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-06 (poststempel) Onderwerp: Informatie omtrent personen in Westerbork, mevrouw Medema hoeft zicht niet ongerust te maken over de meisjes. Ze zijn nog in kamp Westerbork, oom Simon is in Westerbork terecht gekomen, na een tijd in het Huis van Bewaring in Groningen gezeten te hebben. Hij is een strafgeval en zal mogelijk dinsdag al op transport gaan.

Van: Simons, D. Aan: Medema, mevr. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-06 (poststempel) Onderwerp: Informatie omtrent personen in Westerbork, mevrouw Medema hoeft zicht niet ongerust te maken over de meisjes. Ze zijn nog in kamp Westerbork, oom Simon is in Westerbork terecht gekomen, na een tijd in het Huis van Bewaring in Groningen gezeten te hebben. Hij is een strafgeval en zal mogelijk dinsdag al op transport gaan.

Brief van David Simons aan mej. Medema vanuit Amsterdam

Van: Roosje&nbsp; Aan: Geldere, van, Fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-11-17&nbsp; Onderwerp: alles ontvangen, beschrijving omstandigheden, sturen van dekens en levensmiddelen. De schrijfster is blij dat ze samen met haar ouders is, onderweg naar kamp Westerbork. Het pakketje kan worden opgestuurd naar Dr. Lieblein (tandarts) in kamp Westerbork.

Van: Roosje&nbsp; Aan: Geldere, van, Fam.&nbsp; Plaats: Amsterdam, schouwburg&nbsp; Datum: 1942-11-17&nbsp; Onderwerp: alles ontvangen, beschrijving omstandigheden, sturen van dekens en levensmiddelen. De schrijfster is blij dat ze samen met haar ouders is, onderweg naar kamp Westerbork. Het pakketje kan worden opgestuurd naar Dr. Lieblein (tandarts) in kamp Westerbork.

Briefkaart van Roosje aan de familie van Geldere vanuit de Hollandsche Schouwburg

Transport 11 januari 1944 - Bergen-Belsen

Van: Bierman, Mau Aan: Janny Dekker Plaats: Ommen Datum: 1940 Onderwerp: felicitaties voor Janny.

Van: Bierman, Mau Aan: Janny Dekker Plaats: Ommen Datum: 1940 Onderwerp: felicitaties voor Janny.

Ansichtkaart van Mau Bierman aan Janny Dekker vanuit Ommen

Personen