In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-07-13/14 Onderwerp: Samuel Pach en zijn vrouw Chel zijn vertrokken. De pakjes waren op tijd gekomen en zaterdag hebben ze nog gezellig koffie gedronken en koek gegeten; er viel niets voor ze te doen; velen die maandenlang in Westerbork verbleven zijn op transport gegaan; Samuel heeft nog twee briefkaarten naar kennissen gestuurd; advies aan Stella om zo lang mogelijk in Amsterdam te blijven, omdat er in Westerbork geen mogelijkheden meer voor haar zijn om langer te blijven. Alle stempels, ook die van de Alte Kampinsassen zijn ongeldig verklaard, behalve de stempels die zijn uitgereikt door de Zentralstelle in Amsterdam; er wordt een nieuwe lijst opgemaakt van stampersoneel, totaal 2000 personen, inclusief kinderen. behalve de blauwe stempels, moet de rest rekening houden met deportatie vanuit kamp Westerbork; Voor Stella is er geen mogelijkheid meer een stempel te verkrijgen. Deze worden niet meer verstrekt. Werner adviseert Stella dan ook om weg te blijven; Hans (Stawski) laat nog wat van zich horen.&nbsp;

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-07-13/14 Onderwerp: Samuel Pach en zijn vrouw Chel zijn vertrokken. De pakjes waren op tijd gekomen en zaterdag hebben ze nog gezellig koffie gedronken en koek gegeten; er viel niets voor ze te doen; velen die maandenlang in Westerbork verbleven zijn op transport gegaan; Samuel heeft nog twee briefkaarten naar kennissen gestuurd; advies aan Stella om zo lang mogelijk in Amsterdam te blijven, omdat er in Westerbork geen mogelijkheden meer voor haar zijn om langer te blijven. Alle stempels, ook die van de Alte Kampinsassen zijn ongeldig verklaard, behalve de stempels die zijn uitgereikt door de Zentralstelle in Amsterdam; er wordt een nieuwe lijst opgemaakt van stampersoneel, totaal 2000 personen, inclusief kinderen. behalve de blauwe stempels, moet de rest rekening houden met deportatie vanuit kamp Westerbork; Voor Stella is er geen mogelijkheid meer een stempel te verkrijgen. Deze worden niet meer verstrekt. Werner adviseert Stella dan ook om weg te blijven; Hans (Stawski) laat nog wat van zich horen.&nbsp;

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Het intern wijzigen van barak 35 tot 8 gezinswoningen&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-04 Opmerking: barak 35 is het voormalige weeshuis in het Doorgangskamp

Het intern wijzigen van barak 35 tot 8 gezinswoningen&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-04 Opmerking: barak 35 is het voormalige weeshuis in het Doorgangskamp

Plattegrond met functiewijziging van barak 35 in het woonoord Schattenberg

https://archief.amsterdam/indexen/archiefkaarten_1939-1994/zoek/query.nl.pl?i1=1&a1=Edelstein&x=1&z=a#A05907_0277_1566

Van: Zwart, J Aan: Coster, Levy Plaats: Datum: 1954-03 Onderwerp: gedicht in verband met de 70ste verjaardag van Levy Coster.

Van: Zwart, J Aan: Coster, Levy Plaats: Datum: 1954-03 Onderwerp: gedicht in verband met de 70ste verjaardag van Levy Coster.

Gedicht naar aanleiding van de 70ste verjaardag van Levy Coster

Personen