In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Poppetje gemaakt in kamp Westerbork De pop stelt de commandant van de Joodse ordedienst voor (A. Pisk).&nbsp;

Poppetje gemaakt in kamp Westerbork De pop stelt de commandant van de Joodse ordedienst voor (A. Pisk).&nbsp;

Poppetje gemaakt in kamp Westerbork voorstellend de leider van de Joodse ordedienst Arthur Pisk

Van: Loeb-Spiegel, Meta Aan: Beste allemaal, beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: Na de operatie gaat het redelijk met L. Meta schrijft dat het een goed teken is dat hij moed houdt, maar dat zijn nierfunctie tot 50 procent is gedaald door een chronische blaasontsteking. Als L. niet zo ziek was geweest, dan waren ze al vertrokken. Verder meldt Meta dat ze het pakket van de Joodse Raad heeft ontvangen, maar dat het er slordig uit ziet, zonder touw en tamelijk leeg. Ze vraagt of de volgende keer schoenen meegestuurd kunnen worden, want daar zit ze om verlegen. Verder vraagt ze om handdoeken, laken, rok, blouses, zeep, Persil, tand- en scheergerei en lucifers. Pim (Willem) kwam ook op bezoek.

Van: Loeb-Spiegel, Meta Aan: Beste allemaal, beste allen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-24 Onderwerp: Na de operatie gaat het redelijk met L. Meta schrijft dat het een goed teken is dat hij moed houdt, maar dat zijn nierfunctie tot 50 procent is gedaald door een chronische blaasontsteking. Als L. niet zo ziek was geweest, dan waren ze al vertrokken. Verder meldt Meta dat ze het pakket van de Joodse Raad heeft ontvangen, maar dat het er slordig uit ziet, zonder touw en tamelijk leeg. Ze vraagt of de volgende keer schoenen meegestuurd kunnen worden, want daar zit ze om verlegen. Verder vraagt ze om handdoeken, laken, rok, blouses, zeep, Persil, tand- en scheergerei en lucifers. Pim (Willem) kwam ook op bezoek.

Brief van M. Loeb-Spiegel aan beste allemaal vanuit kamp Westerbork

Exterieur van de woning van de kampcommandant/directeur&nbsp;Jacques Schol.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941-1942&nbsp; Op de voorgrond lopen twee geiten op het gras. De geit was van de echtgenote van kapitein Schol.

Exterieur van de woning van de kampcommandant/directeur&nbsp;Jacques Schol.&nbsp; Kamp Westerbork, 1941-1942&nbsp; Op de voorgrond lopen twee geiten op het gras. De geit was van de echtgenote van kapitein Schol.

Foto van de woning van de directeur/kampcommandant

Van: Houtvester Houtvesterij Assen Aan: dhr. Huisman Plaats: Assen Datum: 1945-07-28 Onderwerp: houtkap van een strook langs het kamp en de verharding van de noordelijke omlegging en een nieuwe aansluitende route voor Staatsbosbeheer. ‘Ten tijde van het Jodenkamp was de weg vrij’

Van: Houtvester Houtvesterij Assen Aan: dhr. Huisman Plaats: Assen Datum: 1945-07-28 Onderwerp: houtkap van een strook langs het kamp en de verharding van de noordelijke omlegging en een nieuwe aansluitende route voor Staatsbosbeheer. ‘Ten tijde van het Jodenkamp was de weg vrij’

Verzoek van Houtvesterij Assen aan de heer Huisman over houtkap van een strook langs het kamp

Van: Vegelien, R., Chef Afd. Werkverdeling&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: Opgave van aantal werkzame gedetineerden op de Kaderschool Hooghalen. In de periode juli/augustus 1945 tussen de 31 en 50 man. De werkzaamheden zijn verschillend.

Van: Vegelien, R., Chef Afd. Werkverdeling&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: Opgave van aantal werkzame gedetineerden op de Kaderschool Hooghalen. In de periode juli/augustus 1945 tussen de 31 en 50 man. De werkzaamheden zijn verschillend.

Overzicht van het aantal gedetineerden werkzaam op de Kaderschool Hooghalen

Van: De Haan, Evelien Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, geen transport morgen, sturen van levensmiddelen Brief is niet compleet

Van: De Haan, Evelien Aan: Plaats: Westerbork, kamp Datum: Onderwerp: dagelijkse gang van zaken, geen transport morgen, sturen van levensmiddelen Brief is niet compleet

Brief van Evelien de Haan vanuit kamp Westerbork

Aan: Lierens, J. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: bewijs van &nbsp;een aangetekende zending van een pakket aan Joseph Lierens, barak 72.

Aan: Lierens, J. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: bewijs van &nbsp;een aangetekende zending van een pakket aan Joseph Lierens, barak 72.

Bewijs van ontvangst voor het sturen van een pakket aan J. Lierens in kamp Westerbork

Groepsfoto van een gezellig samenzijn voor de woning van de kampcommandant.&nbsp; De sociale verzorger en de secretaris (Montezinos) zijn daarbij aanwezig. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 Kampoverlevende Maurits Montezinos staat achter het gezelschap. Kampcommandant Jan Buijvoets kijkt door het raam.

Groepsfoto van een gezellig samenzijn voor de woning van de kampcommandant.&nbsp; De sociale verzorger en de secretaris (Montezinos) zijn daarbij aanwezig. Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1947 Kampoverlevende Maurits Montezinos staat achter het gezelschap. Kampcommandant Jan Buijvoets kijkt door het raam.

Foto van een gezellig samenzijn in en bij de woning van de kampcommandant

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Van: ? Aan: ? Datum: 1944-03-12 Plaats: Amsterdam Onderwerp: uitwisseling informatie over familieleden

Van: ? Aan: ? Datum: 1944-03-12 Plaats: Amsterdam Onderwerp: uitwisseling informatie over familieleden

Brief met informatie over familieleden

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1922-09-28 Onderwerp: verzoek om mee te werken aan een avond in het Oude Lieden Gesticht.

Van: Dowor Touf Aan: Coster, Levy Plaats: Den Haag Datum: 1922-09-28 Onderwerp: verzoek om mee te werken aan een avond in het Oude Lieden Gesticht.

Brief van de Vereeniging Dowor Touf aan Levy Coster betreffende een verzoek tot medewerking

Personen