In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Joodse gemeenten in Drenthe

Joodse gemeente Meppel

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Gelderland

Joodse gemeente Deil

Joodse gemeente Varsseveld

Joodse gemeente Ochten

Joodse gemeente Wapenveld

Joodse gemeente Oldebroek

Joodse gemeente Ruurlo

Joodse gemeentee Wageningen

Joodse gemeente Zutphen

Joodse gemeente Zevenaar

Joodse gemeente 's-Heerenberg

Joodse gemeente Zelhem

Joodse gemeente Zaltbommel

Joodse gemeente Vorden

Joodse gemeente Winterswijk

Joodse gemeente Arnhem

Joodse gemeente Barneveld

Joodse gemeente Apeldoorn

Joodse gemeente Terborg

Joodse gemeente Aalten

Joodse gemeente Tiel

Joodse gemeente Elburg

Joodse gemeente Ellecom

Joodse gemeente Epe

Joodse gemeente Ermelo

Joodse gemeente Gendringen

Joodse gemeente Groenlo

Joodse gemeente Doetinchem

Joodse gemeente Doornspijk

Joodse gemeente Doesburg

Joodse gemeente Lochem

Joodse gemeente Hummelo en Keppel

Joodse gemeente Bredevoort

Joodse gemeente Brummen

Joodse gemeente Buren

Joodse gemeente Culemborg

Joodse gemeente Nijmegen

Joodse gemeente Didam

Joodse gemeente Dieren-Rheden

Joodse gemeente Dinxperlo

Joodse gemeente Herwijnen

Joodse gemeente Borculo

Joodse gemeente Nunspeet

Joodse gemeente Hengelo (Gelderland)

Joodse gemeente Heerde

Joodse gemeente Hattem

Joodse gemeente Harderwijk

Joodse gemeente Groesbeek

Joodse gemeente Nijkerk

Joodse gemeente Loenen

Joodse gemeente Wehl

Joodse gemeente Druten

Joodse gemeente Eibergen

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 233 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Straten, Roosje geb. 05-07-62 overleden te Westerbork op 27-04-1943 op: 28-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 233 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Straten, Roosje geb. 05-07-62 overleden te Westerbork op 27-04-1943 op: 28-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Roosje van Straaten

Ausweiskarte Van: Polak, Henriëtte Plaats: Westerbork, kamp Afgegeven: 1944 Ingedeeld bij Gruppe DB. 2, Gr. 13 Tischlerei Opmerkingen: protestantin, vorl. zurückgestellt.

Ausweiskarte Van: Polak, Henriëtte Plaats: Westerbork, kamp Afgegeven: 1944 Ingedeeld bij Gruppe DB. 2, Gr. 13 Tischlerei Opmerkingen: protestantin, vorl. zurückgestellt.

Ausweiskarte van Henriëtte Polak in kamp Westerbork

Van: Posen-Prins, Meta Aan: mej. Been, D. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24 Onderwerp: hartelijk dan voor ontvangen pakket.

Van: Posen-Prins, Meta Aan: mej. Been, D. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-24 Onderwerp: hartelijk dan voor ontvangen pakket.

Briefkaart van Meta Posen-Prins aan mej. D. Been vanuit kamp Westerbork

Van: Nonny Aan:&nbsp;Lieve Fried, Ernst en Ruth (David-Heller, Frime, David, Ernst en David, Ruth), Lieve allen Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-31 Onderwerp:&nbsp;Nonny feliciteert Fried en Ernst met de geboorte van hun dochter. Ernst heeft haar vanuit het kamp opgebeld. Ze betreurt het dat ze niet meer in Den Haag wonen en hoopt dat de tijden veranderen. De tweede schrijver spreekt ook zijn felicitaties uit.

Van: Nonny Aan:&nbsp;Lieve Fried, Ernst en Ruth (David-Heller, Frime, David, Ernst en David, Ruth), Lieve allen Plaats: Den Haag Datum: 1940-10-31 Onderwerp:&nbsp;Nonny feliciteert Fried en Ernst met de geboorte van hun dochter. Ernst heeft haar vanuit het kamp opgebeld. Ze betreurt het dat ze niet meer in Den Haag wonen en hoopt dat de tijden veranderen. De tweede schrijver spreekt ook zijn felicitaties uit.

Brief van Nonny aan de ouders van Ruth David

Van: Heymans van Amstel, E.B. (aangevuld door zijn vader Herman) Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-04 Onderwerp: verbouw (isolatie) van een oud kippenhok (Franse barak) tot een industriebarak/werkplaats, omstandigheden, gelukwensen voor het nieuwe jaar.

Van: Heymans van Amstel, E.B. (aangevuld door zijn vader Herman) Aan: C. de Jong van Lier Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-01-04 Onderwerp: verbouw (isolatie) van een oud kippenhok (Franse barak) tot een industriebarak/werkplaats, omstandigheden, gelukwensen voor het nieuwe jaar.

Brief van E.B. Heijmans van Amstel aan C. de Jong van Lier vanuit kamp Westerbork

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilde Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-01-02 Onderwerp: brief antwoord op schrijven dat ze vanmorgen ontving, gedateerd op 11 mei; vader is al een tijdje geleden overleden, had het haar dochter graag bespaard; maar zij stuurde brieven aan haar vader in het ziekenhuis, dus nu toch maar mededelen; hij is na veel lijden op 21 februari overleden; afscheid heeft hij niet kunnen nemen; ze heeft drie foto's van hem op haar dressoir staan; oom Ben is haar hulp geweest; tante Esther is ook overleden; foto's die er waren teruggekregen, waaronder die van haar dochter en haar gezin; gelukkig heeft ze na het overlijden van haar man haar kinderen nog en steun van de familie…Ze waren tot het laatste moment bij vader…

Van: van Koppelen-Bannet, Mathilde Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-01-02 Onderwerp: brief antwoord op schrijven dat ze vanmorgen ontving, gedateerd op 11 mei; vader is al een tijdje geleden overleden, had het haar dochter graag bespaard; maar zij stuurde brieven aan haar vader in het ziekenhuis, dus nu toch maar mededelen; hij is na veel lijden op 21 februari overleden; afscheid heeft hij niet kunnen nemen; ze heeft drie foto's van hem op haar dressoir staan; oom Ben is haar hulp geweest; tante Esther is ook overleden; foto's die er waren teruggekregen, waaronder die van haar dochter en haar gezin; gelukkig heeft ze na het overlijden van haar man haar kinderen nog en steun van de familie…Ze waren tot het laatste moment bij vader…

Brief van Mathilde van Koppelen-Bannet aan de familie Smit

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Commandant Kamp Westerbork&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-07-02&nbsp; Onderwerp: Vernieuwing contracten voor het gebruik van het kampterrein en de boerderij.

Van: Houtvester Assen&nbsp; Aan: Commandant Kamp Westerbork&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1948-07-02&nbsp; Onderwerp: Vernieuwing contracten voor het gebruik van het kampterrein en de boerderij.

Brief van Houtvester Assen aan de commandant van kamp Westerbork

Van: Kors-Boer, Hillie en Ankie en Ginny Datum: 1949 Plaats: Annen of Zuidlaren Onderwerp: een portretfoto van het gezin gemaakt voor vader, die zich op dat moment in Nederlands-Indië bevond.

Van: Kors-Boer, Hillie en Ankie en Ginny Datum: 1949 Plaats: Annen of Zuidlaren Onderwerp: een portretfoto van het gezin gemaakt voor vader, die zich op dat moment in Nederlands-Indië bevond.

Foto Hillie Kors-Boer en haar twee dochters

Van: Gemeentebestuur Den Haag Aan: Coster, Louis Plaats: Den Haag Datum: 1934-03-21 Onderwerp: brief in verband met uitvoering beroep van dansleider.

Van: Gemeentebestuur Den Haag Aan: Coster, Louis Plaats: Den Haag Datum: 1934-03-21 Onderwerp: brief in verband met uitvoering beroep van dansleider.

Brief van het Gemeentebestuur Den Haag aan Louis Coster

Personen