We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Vrijstellingen van deportatie vanuit kamp Westerbork

Gemengd gehuwden vrijstelling kamp Westerbork

Van: M. Goldenberg Aan: Beste Magteld&nbsp; Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Overlijden van schoonmoeder Wilhelmina te Amsterdam. Ze , omstandigheden; vraag om hulp bij plaatsing op Barneveldlijst.

Van: M. Goldenberg Aan: Beste Magteld&nbsp; Plaats:&nbsp;Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: Overlijden van schoonmoeder Wilhelmina te Amsterdam. Ze , omstandigheden; vraag om hulp bij plaatsing op Barneveldlijst.

Brief

Reisverslag transport Westerbork-Auschwitz: woensdag vroeg&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of getypt(o.a. door Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld &nbsp;

Reisverslag transport Westerbork-Auschwitz: woensdag vroeg&nbsp; Briefjes werden in het geheim geschreven. Ze werden verstopt in een luchtrooster in een wagon. Bij terugkeer van de trein werden de verslagen uit de trein gehaald, waarna ze werden overgeschreven of getypt(o.a. door Cahen). De kopieën (en originelen?) zijn daarna uit het kamp gesmokkeld &nbsp;

Het transport van Westerbork naar Auschwitz van 9 februari 1943

Nachtausweis&nbsp; Datum: 1942-07-03 Plaats: Amsterdam Voor het betreden van de straat na 20.00 uur met gebruikmaking van een fiets.

Nachtausweis&nbsp; Datum: 1942-07-03 Plaats: Amsterdam Voor het betreden van de straat na 20.00 uur met gebruikmaking van een fiets.

Bewijs

Krankenstand Van: Gerzon-Falk, Nora R. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945

Krankenstand Van: Gerzon-Falk, Nora R. Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945

Krankenstand van Nora Gerzon-Falk in Theresienstadt

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-16&nbsp; Onderwerp: sturen van pakketten en over omstandigheden op de laatste dag in het werkkamp de Bruine Enk. Hij heeft nog een bericht achtergelaten bij de kantine baas om zijn vertrek naar een onbekende bestemming door te geven. Ondertussen is zijn werkkampuitrusting gegroeid tot een Polen-uitrusting. Mogelijk moet hij aanstaande maandag op transport. herman is moedeloos en apathisch. Hij voelt het leven uit zijn handen glippen. Hij kreeg het advies in Westerbork zoveel mogelijk te eten. Hoe vetter je naar Polen gaat des te beter. Zijn ouders waren maar twee dagen in Westerbork. De schrijver vindt dat hij er al behoorlijk lang zit. Mogelijk heeft dit te maken met het feit dat hij ongehuwd is. Hij heeft al verschillende transporten op de maandagen en vrijdagen zien vertrekken. Er wordt voor hem gewerkt aan een mogelijke vrijstelling.

Van: Campen, van, Herman&nbsp; Aan: Schöne, A.E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-10-16&nbsp; Onderwerp: sturen van pakketten en over omstandigheden op de laatste dag in het werkkamp de Bruine Enk. Hij heeft nog een bericht achtergelaten bij de kantine baas om zijn vertrek naar een onbekende bestemming door te geven. Ondertussen is zijn werkkampuitrusting gegroeid tot een Polen-uitrusting. Mogelijk moet hij aanstaande maandag op transport. herman is moedeloos en apathisch. Hij voelt het leven uit zijn handen glippen. Hij kreeg het advies in Westerbork zoveel mogelijk te eten. Hoe vetter je naar Polen gaat des te beter. Zijn ouders waren maar twee dagen in Westerbork. De schrijver vindt dat hij er al behoorlijk lang zit. Mogelijk heeft dit te maken met het feit dat hij ongehuwd is. Hij heeft al verschillende transporten op de maandagen en vrijdagen zien vertrekken. Er wordt voor hem gewerkt aan een mogelijke vrijstelling.

Brief van Herman van Campen aan A.E. Schöne vanuit kamp Westerbork

Van: Centralstelle für Jüdische Auswanderung, Amsterdam Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich Datum: 1942-07-15 Onderwerp: Heinrich moet zich melden op het Centraal Station te Amsterdam voor werkverruiming in Duitsland. Heinrich bevindt zich op dat moment al in kamp Westerbork. Hij wordt uiteindelijk vanuit kamp Westerbork toegevoegd aan het transport uit Amsterdam.

Van: Centralstelle für Jüdische Auswanderung, Amsterdam Aan: &nbsp;Gassmann, Heinrich Datum: 1942-07-15 Onderwerp: Heinrich moet zich melden op het Centraal Station te Amsterdam voor werkverruiming in Duitsland. Heinrich bevindt zich op dat moment al in kamp Westerbork. Hij wordt uiteindelijk vanuit kamp Westerbork toegevoegd aan het transport uit Amsterdam.

Oproep voor Heinrich Gassmann voor deportatie naar het Oosten

Ontspanning kamp Westerbork

Religieus leven kamp Westerbork

Sabbat kamp Westerbork

Joodse huwelijken kamp Westerbork

Rabbijnen kamp Westerbork

Christendom kamp Westerbork

Briet Mila kamp Westerbork

Synagogebezoek kamp Westerbork

Bar Mitswa Kamp Westerbork

Ritueel eten kamp Westerbork

Joodse feestdagen kamp Westerbork

Van: de Polikliniek Aan: Coster, Levy Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-04-02 Onderwerp: mededeling om in de Polikliniek te verschijnen.

Van: de Polikliniek Aan: Coster, Levy Plaats: Westerbork, kamp, barak 21 Datum: 1945-04-02 Onderwerp: mededeling om in de Polikliniek te verschijnen.

Mededeling voor Levy Coster zich te melden bij de psychisch therapeut in de Polikliniek

Personen