In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Rekening van Heldring & Pierson bankiers t 's-Gravenhage voor mej. L. Nijstad, in verband met gemaakte kosten voor een postgiro aan Lippmann Rosenthal & Co. te Amsterdam, 29 juni 1942.

van Heldring & Pierson bankiers voor L. Nijstad

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-01 Onderwerp: ziektemelding personeel. Voor consult voor mannen, barak 81 (Polikliniek). Bij ziekte afmelden bij het hoofd van de Dienst van de afdeling waar de zieke onder valt.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: het personeel Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-01 Onderwerp: ziektemelding personeel. Voor consult voor mannen, barak 81 (Polikliniek). Bij ziekte afmelden bij het hoofd van de Dienst van de afdeling waar de zieke onder valt.

Order van J.G. Buijvoets voor het personeel in Interneringskamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 347 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Engel, Marcus geb. 02-09-97 overleden te Westerbork op 06-06-1943 op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 347 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Engel, Marcus geb. 02-09-97 overleden te Westerbork op 06-06-1943 op 07-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Marcus van Engel

Van: Querido, Levie Aan: Snof Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: &nbsp;brief ontvangen; deportaties vanuit kamp Westerbork, intrekken van vrijstellingen, Levie blijft; circuleren van lijsten, Portugese Joden moeten zich melden/inschrijven in barak 68; er wordt gezegd dat deze groep wordt teruggesteld van transport en een stempel krijgt; Mok en Hijman die tegelijk met Levie in Westerbork binnenkwamen zijn vertrokken; de meimaand zal geluk brengen…

Van: Querido, Levie Aan: Snof Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: &nbsp;brief ontvangen; deportaties vanuit kamp Westerbork, intrekken van vrijstellingen, Levie blijft; circuleren van lijsten, Portugese Joden moeten zich melden/inschrijven in barak 68; er wordt gezegd dat deze groep wordt teruggesteld van transport en een stempel krijgt; Mok en Hijman die tegelijk met Levie in Westerbork binnenkwamen zijn vertrokken; de meimaand zal geluk brengen…

Brief van Levie Querido aan Snof vanuit kamp Westerbork

Im Lager Westerbork geboren Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: de geboorte van Rudolf Victor Presser; Jacques Lenson en Bernard Gobets.

Im Lager Westerbork geboren Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05 Onderwerp: de geboorte van Rudolf Victor Presser; Jacques Lenson en Bernard Gobets.

Bericht over de geboorte van een drietal kinderen in kamp Westerbork

De bouw van barakken in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. De barakken werden in het voorjaar van 1942 gebouwd en vanaf het moment (na 15 juli 1942) dat kamp Westerbork een doorgangskamp werd in gebruik genomen.&nbsp;

De bouw van barakken in het kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. De barakken werden in het voorjaar van 1942 gebouwd en vanaf het moment (na 15 juli 1942) dat kamp Westerbork een doorgangskamp werd in gebruik genomen.&nbsp;

Bouw van grote woonbarakken in kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Zware gevallen in de strafbarakken 65-67, een baan in het midden geschoren van voor naar achteren. Vrouwen dragen de Polka-dracht boven het oor.

Van: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-08-20 Onderwerp: haardracht gedetineerden. Zware gevallen in de strafbarakken 65-67, een baan in het midden geschoren van voor naar achteren. Vrouwen dragen de Polka-dracht boven het oor.

Order van J.G. Buijvoets in Interneringskamp Westerbork over haardracht

Van: Els en Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-21 Onderwerp: de urn van Julius Palache is voorlopig bijgezet in Westerveld; Liesje kon hiervan schriftelijk niet op de hoogte worden gesteld, omdat het kamp straf heeft; tot 15 maart mogen geen pakjes of brieven worden ontvangen of worden verzonden….

Van: Els en Alfred Aan: Corrie en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1944-01-21 Onderwerp: de urn van Julius Palache is voorlopig bijgezet in Westerveld; Liesje kon hiervan schriftelijk niet op de hoogte worden gesteld, omdat het kamp straf heeft; tot 15 maart mogen geen pakjes of brieven worden ontvangen of worden verzonden….

Brief van Els en Alfred aan Corrie en Piet vanuit Amsterdam

Personen