In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: vader Aan: Piet en Co Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-01 Onderwerp: moeder van zijn vrouw en haar zus Henny zouden worden opgehaald, door tussenkomst van relaties van Siegfried Rosenberg werd het uitgesteld, bij het horen viel Liesje flauw. Nu zijn ze toch opgehaald met ambulance en naar de Schouwburg gebracht is opgehaald; Siegfried deed er alles aan om in de Schouwburg te kunnen komen; alleen levensmiddelen kunnen worden toegestuurd om de toestand wat dragelijk te maken…

Van: vader Aan: Piet en Co Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-01 Onderwerp: moeder van zijn vrouw en haar zus Henny zouden worden opgehaald, door tussenkomst van relaties van Siegfried Rosenberg werd het uitgesteld, bij het horen viel Liesje flauw. Nu zijn ze toch opgehaald met ambulance en naar de Schouwburg gebracht is opgehaald; Siegfried deed er alles aan om in de Schouwburg te kunnen komen; alleen levensmiddelen kunnen worden toegestuurd om de toestand wat dragelijk te maken…

Brief van vader aan Piet en Co vanuit Amsterdam

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 27&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02 Opmerking: werkplaatsen en magazijnen.

Plattegrond, aanzichten en doorsnede van barak 27&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02 Opmerking: werkplaatsen en magazijnen.

Plattegrond met aanzichten en een doorsnede van barak 27 in het woonoord Schattenberg

Plaatsen in kamp Westerbork

Strafbarakken

Van: Lierens, A. Aan: van Heiks, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: wasgoed ontvangen…

Van: Lierens, A. Aan: van Heiks, A. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: wasgoed ontvangen…

Briefkaart van A. Lierens en Jansje aan mevrouw A van Heiks vanuit kamp Westerbork

Barak 64

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-02&nbsp; Onderwerp: het gaat goed, Levie scharrelt zich er doorheen; de binnendienst zorgt voor de nodige afleiding; taken als: barak vegen, post halen, koffie schenken en eten halen; over de waarde van brief- en pakketpost; het weer in maart was schitterend, nu in april is het guur; Levie hoopt dat hij kan blijven, elke week is er een; hij hoopt herenigd te worden met zijn vrouw die ziek is; na 12 dagen eindelijk weer een pakket; bekenden zijn doorgestuurd; beste vrienden in de barak: Mok, Heimann en Mansfeld; over de aanvoerster van de vegers, 75 jaar oud, over hoe ze onder een bed kroop om te vegen (stoffer en blik) en er en geintje met haar werd uitgehaald; na de snert gaat Levie naar de Sjoel, ook de volgende dag (zondag). Hij gaat dan ook naar het voetballen kijken…

Van: Querido, Levie Aan: vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-02&nbsp; Onderwerp: het gaat goed, Levie scharrelt zich er doorheen; de binnendienst zorgt voor de nodige afleiding; taken als: barak vegen, post halen, koffie schenken en eten halen; over de waarde van brief- en pakketpost; het weer in maart was schitterend, nu in april is het guur; Levie hoopt dat hij kan blijven, elke week is er een; hij hoopt herenigd te worden met zijn vrouw die ziek is; na 12 dagen eindelijk weer een pakket; bekenden zijn doorgestuurd; beste vrienden in de barak: Mok, Heimann en Mansfeld; over de aanvoerster van de vegers, 75 jaar oud, over hoe ze onder een bed kroop om te vegen (stoffer en blik) en er en geintje met haar werd uitgehaald; na de snert gaat Levie naar de Sjoel, ook de volgende dag (zondag). Hij gaat dan ook naar het voetballen kijken…

Brief van Levie Querido aan zijn vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: brief van Liesje; pakjes zijn doorgestuurd; Els heeft twee huishoudingen te verzorgen, nu de bediende van Siegfried ook naar Westerbork is doorgestuurd…

Van: Els en Alfred Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-24 Onderwerp: brief van Liesje; pakjes zijn doorgestuurd; Els heeft twee huishoudingen te verzorgen, nu de bediende van Siegfried ook naar Westerbork is doorgestuurd…

Brief van Alfred en Els aan Corrie, Piet en Aatje vanuit Amsterdam