In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Plaatsen in kamp Westerbork

Werkplaatsen kamp Westerbork

Kousenweverij

Breiatelier

Lederbewerksatelier

Naaiatelier

Boekbinderij

Smederij

Loodgieterswerkplaats

Stoffeerderij

Oliemakerij

Kuiperij

Constructiewerkplaats

Horlogemakerij

Kleermakerij

Schilderwerkplaats

Schoenmakerij

Speelgoedmakerij

Timmerwerkplaats

Houtzagerij

Betreft: Het aanbrengen van een centrale verwarmingsinstallatie in het kindertehuis (barak 209) van woonoord Schattenberg.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02-16

Betreft: Het aanbrengen van een centrale verwarmingsinstallatie in het kindertehuis (barak 209) van woonoord Schattenberg.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1959-02-16

Bouwtekening betreffende het aanbrengen van een centrale verwarmingsinstallatie in het kindertehuis van het woonoord Schattenberg

Beroepsgroepen in kamp Westerbork

Artsen kamp Westerbork

Woning van de commandant van kamp Westerbork als decor van een transport Kamp Westerbork, 1942-1943 Het is niet duidelijk of het om een binnenkomend- of een vertrekkend transport gaat. De foto is gemaakt vanaf het voorterrein van de Kommandantur dat zich buiten het kampterrein bevindt.

Woning van de commandant van kamp Westerbork als decor van een transport Kamp Westerbork, 1942-1943 Het is niet duidelijk of het om een binnenkomend- of een vertrekkend transport gaat. De foto is gemaakt vanaf het voorterrein van de Kommandantur dat zich buiten het kampterrein bevindt.

Een binnenkomend- of uitgaand transport gefotografeerd in kamp Westerbork

Van:&nbsp; Aan: Cahen-Vries, de, J.&nbsp; Plaats: Amersfoort Datum: 1942-08-04&nbsp; Onderwerp: oproep voor transport naar kamp Westerbork.

Van:&nbsp; Aan: Cahen-Vries, de, J.&nbsp; Plaats: Amersfoort Datum: 1942-08-04&nbsp; Onderwerp: oproep voor transport naar kamp Westerbork.

Oproep voor transport naar kamp Westerbork voor J. Cahen-de Vries

Van: Ochs, Marlene Aan: Strijker, Ali&nbsp; Datum: 1944-07-02&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Betreft bedankbriefje voor ontvangen pakketten, 'Liebe Ali, Sehr dankbar für alles', Marlene Ochs

Van: Ochs, Marlene Aan: Strijker, Ali&nbsp; Datum: 1944-07-02&nbsp; Plaats: Theresienstadt&nbsp; Betreft bedankbriefje voor ontvangen pakketten, 'Liebe Ali, Sehr dankbar für alles', Marlene Ochs

Briefkaart van Marlene ochs aan Ali Strijker vanuit Theresienstadt

Van: Schol, Jac Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-07-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Heinrich kan als bagagedrager van de Fliegende Kolonne de wacht vrij passeren en een armband dragen. &nbsp;

Van: Schol, Jac Aan: Gassmann, Heinrich Datum: 1942-07-29 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Heinrich kan als bagagedrager van de Fliegende Kolonne de wacht vrij passeren en een armband dragen. &nbsp;

Ausweis voor Heinrich Gassmann ondertekend door commandant Jacques Schol

Van: Flörsheim, Karel Aan: Hertzberger, M Datum: 1945-05-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: een levensteken, grote aantallen mensen zijn gedeporteerd, weinige zullen terugkeren. We zijn met ons vieren. Bernie is sinds 6 oktober (1944) van ons weg. Of hij nog in leven is?

Van: Flörsheim, Karel Aan: Hertzberger, M Datum: 1945-05-21 Plaats: Theresienstadt Onderwerp: een levensteken, grote aantallen mensen zijn gedeporteerd, weinige zullen terugkeren. We zijn met ons vieren. Bernie is sinds 6 oktober (1944) van ons weg. Of hij nog in leven is?

Briefkaart van Karel Flörsheim aan M. Herzberger vanuit Theresienstadt

Van: vader Aan: Piet en Co Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-01 Onderwerp: moeder van zijn vrouw en haar zus Henny zouden worden opgehaald, door tussenkomst van relaties van Siegfried Rosenberg werd het uitgesteld, bij het horen viel Liesje flauw. Nu zijn ze toch opgehaald met ambulance en naar de Schouwburg gebracht is opgehaald; Siegfried deed er alles aan om in de Schouwburg te kunnen komen; alleen levensmiddelen kunnen worden toegestuurd om de toestand wat dragelijk te maken…

Van: vader Aan: Piet en Co Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-01 Onderwerp: moeder van zijn vrouw en haar zus Henny zouden worden opgehaald, door tussenkomst van relaties van Siegfried Rosenberg werd het uitgesteld, bij het horen viel Liesje flauw. Nu zijn ze toch opgehaald met ambulance en naar de Schouwburg gebracht is opgehaald; Siegfried deed er alles aan om in de Schouwburg te kunnen komen; alleen levensmiddelen kunnen worden toegestuurd om de toestand wat dragelijk te maken…

Brief van vader aan Piet en Co vanuit Amsterdam

Personen