We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Past, Ebbe Aan: de la Fuente, E.S. Plaats: Parepare (Celebes) Datum: Onderwerp: Ebbe schrijft over Freddy (waarschijnlijk Alfred Anton de la Fuente), die schrijft aan zijn moeder en gezond is en de groeten overbrengt.

Van: Past, Ebbe Aan: de la Fuente, E.S. Plaats: Parepare (Celebes) Datum: Onderwerp: Ebbe schrijft over Freddy (waarschijnlijk Alfred Anton de la Fuente), die schrijft aan zijn moeder en gezond is en de groeten overbrengt.

Briefkaart van Ebbe Past aan E.S. de la Fuente vanuit Parepare

Van: Kockx, Th. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: rapport over tewerkstelling van gedetineerden in Smilde. Opgemaakt door dhr. Kockx, verteld door dhr. Dekker, bewaker. De bewakers en boeren waar de gedetineerden tewerk zijn gesteld, zijn tegemoetkomend aan de gedetineerden. Dit wekt de tegenzin op van bewaker Dekker.

Van: Kockx, Th. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-06-27 Onderwerp: rapport over tewerkstelling van gedetineerden in Smilde. Opgemaakt door dhr. Kockx, verteld door dhr. Dekker, bewaker. De bewakers en boeren waar de gedetineerden tewerk zijn gesteld, zijn tegemoetkomend aan de gedetineerden. Dit wekt de tegenzin op van bewaker Dekker.

Rapport van Th. Kockx aan J.G. Buijvoets over gedetineerden en bewakers die werken bij boeren in Smilde

Van: Emmy Aan: In't Veld, Nel Plaats: Groningen (ziekenhuis ?) Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Omstandigheden, pakketjes ontvangen, wordt geholpen aan een kies

Van: Emmy Aan: In't Veld, Nel Plaats: Groningen (ziekenhuis ?) Datum: 1943-06-24 Onderwerp: Omstandigheden, pakketjes ontvangen, wordt geholpen aan een kies

Briefkaart van Emmy aan Nel In't Veld vanuit ziekenhuis Groningen

Van: Kolthoff, Hanna Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944 Onderwerp: plattegrond van de weeshuisbarak en de meisjeszaal.

Van: Kolthoff, Hanna Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943/1944 Onderwerp: plattegrond van de weeshuisbarak en de meisjeszaal.

Plattegrond van het weeshuis in kamp Westerbork getekend door H. Kolthoff

Van: de Joodse Raad &nbsp;voor Amsterdam, Afdeling Auswanderungsabteilung Aan: Tauber-Büks, Helene Plaats: Amsterdam Datum: 1942-01-19 Onderwerp: bevestiging lopende aanvraag om te emigreren.

Van: de Joodse Raad &nbsp;voor Amsterdam, Afdeling Auswanderungsabteilung Aan: Tauber-Büks, Helene Plaats: Amsterdam Datum: 1942-01-19 Onderwerp: bevestiging lopende aanvraag om te emigreren.

Bewijs van de Joodse Raad dat Helene Tauber-Büks door haar aanvraag voor emigratie in aanmerking komt

Van: Acohen, Maurits Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-02-20 Onderwerp: pakje met zegel ontvangen. Ze gaan er zuinig mee om; moeder heeft er soep van gekookt; mag tweemaal een pakketjes sturen op de Westerborkzegels… Pakketzegel aan de brief gehecht.

Van: Acohen, Maurits Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-02-20 Onderwerp: pakje met zegel ontvangen. Ze gaan er zuinig mee om; moeder heeft er soep van gekookt; mag tweemaal een pakketjes sturen op de Westerborkzegels… Pakketzegel aan de brief gehecht.

Brief van Maurits Acohen aan het gezin van zijn zoon vanuit kamp Westerbork

Van: Acohen, Maurits Aan: Acohen-Polet, Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Datum: 1943-08-22 Onderwerp: pakket nummer 41 is binnen; nog steeds gezond, ook Raf; schrijfdag, dus afleiding in de barak; vandaag aardappelen met goulasch gehad, heel lekker; netje haar pakje is doorgezonden naar het ziekenhuis…

Van: Acohen, Maurits Aan: Acohen-Polet, Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62 Datum: 1943-08-22 Onderwerp: pakket nummer 41 is binnen; nog steeds gezond, ook Raf; schrijfdag, dus afleiding in de barak; vandaag aardappelen met goulasch gehad, heel lekker; netje haar pakje is doorgezonden naar het ziekenhuis…

Briefkaart van Maurits Acohen en zijn vrouw aan het gezin van zijn zoon

Van:&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-19 Onderwerp: verklaring dat de bezitter van de verklaring Vlektyfus heeft gehad.

Van:&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1945-06-19 Onderwerp: verklaring dat de bezitter van de verklaring Vlektyfus heeft gehad.

verklaring dat J.C. Cohen-de Haaff vlektyfus heeft gehad

Gesloten huwelijken in het kamp Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-30 Onderwerp: gesloten huwelijken van de echtparen: Vles-Polak; Brandon-de Heer en van Praag-Jacobs.

Gesloten huwelijken in het kamp Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-30 Onderwerp: gesloten huwelijken van de echtparen: Vles-Polak; Brandon-de Heer en van Praag-Jacobs.

Bericht over een drietal gesloten huwelijken in het kamp

Mededeling Datum: 1943-10-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: toewijzing van sigaretten

Mededeling Datum: 1943-10-22 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: toewijzing van sigaretten

Mededeling over toewijzing van sigaretten

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag. Voorlichtingsactie Hoofdinspectie Luchtbescherming.

Informatiepakket voorzorgsmaatregelen bij luchtalarm en bominslag.

Plaatsen in kamp Westerbork

Kantine kamp Westerbork

Verklaring. Verklaring van de Polikliniek aan: Cohen, L.A.A. Kamp Westerbork, 1944-03-07. Onderwerp: schriftelijke verklaring dat de heer Cohen verse groenten mag kopen.

Verklaring. Verklaring van de Polikliniek aan: Cohen, L.A.A. Kamp Westerbork, 1944-03-07. Onderwerp: schriftelijke verklaring dat de heer Cohen verse groenten mag kopen.

Toestemming om groente te mogen kopen

Van: de Jonge, H. Aan: Tauber, Fritz Plaats: Leeuwarden Datum: 1945-07-14 Onderwerp: Fritz van tussen 11 mei en 15 juli 1945 als bedrijfsleider en technisch raadgever werkzaam.&nbsp;

Van: de Jonge, H. Aan: Tauber, Fritz Plaats: Leeuwarden Datum: 1945-07-14 Onderwerp: Fritz van tussen 11 mei en 15 juli 1945 als bedrijfsleider en technisch raadgever werkzaam.&nbsp;

Getuigschrift van H. de Jonge over het dienstverband van Fritz Tauber

Sonder-Ausweis Visser, Bertie, 13-3-35, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonder-Ausweis Visser, Bertie, 13-3-35, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2).&nbsp; Gültig bis: Auf Weiteres

Sonderausweis van Bertie Visser

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-11-08 Onderwerp: het leven is lastig door de schaarste; hoop op een terugkeer van het oude leven en dat zijn nicht Jet (dochter Mathilda) ook weer naar haar oude plek terug kan; veel brieven van Bennie zijn niet aangekomen; Simon en zijn schoonzoon Mau zijn beide werkloos; Bennie ontvangst nog steeds steun, het blijft aanmodderen…

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1941-11-08 Onderwerp: het leven is lastig door de schaarste; hoop op een terugkeer van het oude leven en dat zijn nicht Jet (dochter Mathilda) ook weer naar haar oude plek terug kan; veel brieven van Bennie zijn niet aangekomen; Simon en zijn schoonzoon Mau zijn beide werkloos; Bennie ontvangst nog steeds steun, het blijft aanmodderen…

Brief van Bennie Bannet aan de familie Smit vanuit Rotterdam

Van: Vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-29 Onderwerp: verhuizing; fijne feestdagen; …

Van: Vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-29 Onderwerp: verhuizing; fijne feestdagen; …

Brief van vader aan Co en Piet vanuit Amsterdam

Personen