In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Het administratiegebouw.

Bouw.&nbsp; Bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Kamp Westerbork, 1939.&nbsp; Het administratiegebouw.

van de bouw van een administratiebarak in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: De Leeuw, Abraham Aan: vrouw, kinderen en kleinkinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: De schrijver moet zich klaarmaken voor transport. Hij mag niet langer wachten op de komst van zijn vrouw. Hij heeft zijn horloge en wat geld aan David Kubaschka in bewaring gegeven voor zijn zoon Bernard. Betreft een uitgetypte en vertaalde versie van het origineel.&nbsp;

Van: De Leeuw, Abraham Aan: vrouw, kinderen en kleinkinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-04 Onderwerp: De schrijver moet zich klaarmaken voor transport. Hij mag niet langer wachten op de komst van zijn vrouw. Hij heeft zijn horloge en wat geld aan David Kubaschka in bewaring gegeven voor zijn zoon Bernard. Betreft een uitgetypte en vertaalde versie van het origineel.&nbsp;

Brief van Abraham de Leeuw aan zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan:&nbsp;(Buijvoets, J.G.) Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-07-29 Onderwerp: Instelling Commissies voor Geestelijke en Sociale Verzorging.

Van: ter Veer, B.I.A.A., Mr. Aan:&nbsp;(Buijvoets, J.G.) Plaats: 's-Gravenhage Datum: 1947-07-29 Onderwerp: Instelling Commissies voor Geestelijke en Sociale Verzorging.

Instructie van B.I.A.A. ter Veer aan (J.G. Buijvoets) over instelling commissies voor geestelijke en sociale verzorging

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-25 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-02-25 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Levie Querido

Bouwtekeningen Technische tekeningen van de aftakking van de spoorlijn naar het kamp Westerbork vanaf de hoofdspoorlijn bij Hooghalen Datum: 1943

Bouwtekeningen Technische tekeningen van de aftakking van de spoorlijn naar het kamp Westerbork vanaf de hoofdspoorlijn bij Hooghalen Datum: 1943

Bouwtekeningen van de aftakking spoorlijn Hooghalen-kamp Westerbork

Ausweiskarte Van: Drukker, Joseph Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 en 21 Datum: 1944-03-09 Onderwerp: Ausweiskarte; gemengd gehuwd.

Ausweiskarte Van: Drukker, Joseph Plaats: Westerbork, kamp, barak 85 en 21 Datum: 1944-03-09 Onderwerp: Ausweiskarte; gemengd gehuwd.

Ausweiskarte van Joseph Drukker in kamp Westerbork

Conceptprogramma voor het onderricht in landbouw, tuinbouw en veeteelt in het Vluchtelingenkamp Datum: 1939-09-24

Conceptprogramma voor het onderricht in landbouw, tuinbouw en veeteelt in het Vluchtelingenkamp Datum: 1939-09-24

Notitie voor het onderricht in landbouw, tuinbouw en veeteelt in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-05-30 Onderwerp: kampverleden; kamp Westerbork; Bergen-Belsen; Tröbitz.

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1959-05-30 Onderwerp: kampverleden; kamp Westerbork; Bergen-Belsen; Tröbitz.

Verklaring van het Rode Kruis pover het kampverleden van Nathan Cohen

Strafbarakken

Van: Blijdensteyn, L. Aan: Huber, H. Plaats: Zwolle (w.s. uit de trein gegooid) Datum: 1943-06-21 Onderwerp: in een beestenwagen op transport naar Westerbork gegaan. Met 65 mensen in een wagon. Om 6.30 rijdt de trein voorbij Zwolle.

Van: Blijdensteyn, L. Aan: Huber, H. Plaats: Zwolle (w.s. uit de trein gegooid) Datum: 1943-06-21 Onderwerp: in een beestenwagen op transport naar Westerbork gegaan. Met 65 mensen in een wagon. Om 6.30 rijdt de trein voorbij Zwolle.

Briefkaart van L. Blijdensteyn aan H. Huber vanuit de trein gegooid op weg naar kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van het gezin Gans.

Van: het Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Aan: van Dam, B.H.A.&nbsp; Plaats: Den Haag Datum: 1946-07-25 Onderwerp: inlichtingen over het lot van het gezin Gans.

Brief van het Rode Kruis met inlichtingen over het gezin Gans

Transportbarakken kamp Westerbork

Prikkeldraad kamp Westerbork

Van: Houtvester Assen Aan: Vluchtelingenkamp Plaats: Assen Datum: 1939-08-29 Onderwerp: kosten vervoer compost

Van: Houtvester Assen Aan: Vluchtelingenkamp Plaats: Assen Datum: 1939-08-29 Onderwerp: kosten vervoer compost

Brief van Houtvester Assen aan het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-08 Onderwerp: spoorverkeer naar Eindhoven onderbroken; er is iets ernstigs gebeurd; kan Piet nog blijven werken (Philips)?; Sint en de verjaardag zullen bescheiden gevierd worden; batterijen zijn niet meer te krijgen…

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-08 Onderwerp: spoorverkeer naar Eindhoven onderbroken; er is iets ernstigs gebeurd; kan Piet nog blijven werken (Philips)?; Sint en de verjaardag zullen bescheiden gevierd worden; batterijen zijn niet meer te krijgen…

Brief van vader aan Co en Piet vanuit Amsterdam

Personen