We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Heikens Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-12 Onderwerp: Rondschrijven. Betreft verduistering van meubilair en hoe hierop te reageren.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Heikens Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1947-02-12 Onderwerp: Rondschrijven. Betreft verduistering van meubilair en hoe hierop te reageren.

Instructie van J. G. Buijvoets aan de heer Heikens over verduistering van meubilair en hoe hierop te reageren

Sonder-Ausweis&nbsp; Franken, Raphael, 21-4-27, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonder-Ausweis&nbsp; Franken, Raphael, 21-4-27, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig nur in O.D. Begleitung

Sonderausweis van Raphael Franken

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-03-16, No. 70&nbsp; Inhoud: Waardebonnen. Met ingang van 20 maart 1944 worden door alle kampinstellingen, waar kampingezetenen betalingen doen (warenhuis, kantine, kassa voor bonte avonden enz.) nog slechts waardebonnen als betaalmiddel gebruikt.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1944-03-16, No. 70&nbsp; Inhoud: Waardebonnen. Met ingang van 20 maart 1944 worden door alle kampinstellingen, waar kampingezetenen betalingen doen (warenhuis, kantine, kassa voor bonte avonden enz.) nog slechts waardebonnen als betaalmiddel gebruikt.

Lagerbefehl No. 70

Bewijs van crematie Datum: 13-04-1943 Nr. 176 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Groen, Joseph geb. 02-07-67 overleden te Westerbork op 04-04-1943 op: 09-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-04-1943 Nr. 176 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Groen, Joseph geb. 02-07-67 overleden te Westerbork op 04-04-1943 op: 09-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Joseph de Groen

Sonder-Ausweis Gudema, Daniel, 11-3-07, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Gudema, Daniel, 11-3-07, B21 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: allen Betrieben Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Daniel Gudema

Enveloppe van Cosman van Heeks aan H. Lierens vanuit het Joodse werkkamp Molengoot

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork

Breslauer, Werner Rudolf Een vrouw bindt het koren bijeen in een korenveld.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Breslauer, Werner Rudolf Een vrouw bindt het koren bijeen in een korenveld.&nbsp; Kamp Westerbork, 1943-1944

Koren bijeenbinden op het land bij kamp Westerbork

Foto van Carolina de Winter

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de en Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-10 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: dagelijks komen nieuwe slachtoffers het kamp binnen. Sinds de schrijfster er is, zijn er uit Den Haag enkele duizenden mensen binnengekomen. ‘Gisteren 130 uit de gevangenis uit Amersfoort’. Vandaag zijn er weer honderden Amsterdammers binnengekomen. Vannacht gaat er een groot transport weer weg'. Van Selly zijn een paar nieuwe kaplaarsjes gestolen. Er wordt in de barak veel gestolen: boter, jam, een nachtpon, een kruik en een drinkbeker is de schrijfster kwijtgeraakt. Louis heeft de hele week nachtdienst en moet hard werken. Toch onzeker over blijven. ‘We kunnen voor elk transport worden opgeroepen’. Ze kan wat de was betreft alleen maar uitspoelen. Ze schrijft over de bewoners van haar barak: moeder met kinderen. Onder andere baby's van enkele weken oud. Veel volwassen en kinderen worden ziek: diarree. Luizencheck gehad. Elke avond borstelen en stofkammen. Verzoek om voedsel en ook kleding voor de kinderen…

Van: Stranders-Hartog, Rosette, de en Stranders, Louis Aan: Gosschalk, familie Datum: 1942-12-10 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: dagelijks komen nieuwe slachtoffers het kamp binnen. Sinds de schrijfster er is, zijn er uit Den Haag enkele duizenden mensen binnengekomen. ‘Gisteren 130 uit de gevangenis uit Amersfoort’. Vandaag zijn er weer honderden Amsterdammers binnengekomen. Vannacht gaat er een groot transport weer weg'. Van Selly zijn een paar nieuwe kaplaarsjes gestolen. Er wordt in de barak veel gestolen: boter, jam, een nachtpon, een kruik en een drinkbeker is de schrijfster kwijtgeraakt. Louis heeft de hele week nachtdienst en moet hard werken. Toch onzeker over blijven. ‘We kunnen voor elk transport worden opgeroepen’. Ze kan wat de was betreft alleen maar uitspoelen. Ze schrijft over de bewoners van haar barak: moeder met kinderen. Onder andere baby's van enkele weken oud. Veel volwassen en kinderen worden ziek: diarree. Luizencheck gehad. Elke avond borstelen en stofkammen. Verzoek om voedsel en ook kleding voor de kinderen…

Brief van Louis en Rosette Stranders aan familie Gosschalk vanuit kamp Westerbork

Van: Lies en Heleentje Aan: Co Plaats: Westerbork, kamp (?); Interneringskamp Datum: 1945-06 (?) Onderwerp: ‘We komen morgenmiddag terug’.&nbsp;

Van: Lies en Heleentje Aan: Co Plaats: Westerbork, kamp (?); Interneringskamp Datum: 1945-06 (?) Onderwerp: ‘We komen morgenmiddag terug’.&nbsp;

Brief van Lies en Heleentje aan Co

Personen