In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Kampleven Westerbork

Inkomsten kampbewoners Westerbork

Einsatzstab Reichsleiter Rosenberg

Inlevering goederen door Joden

Industriebarakken kamp Westerbork

Borstelmakerij kamp Westerbork

Gebeurtenissen en groepen buiten kamp Westerbork

Anti-Duitse houding bevolking

April-mei Stakingen

Februaristaking

Spoorwegstaking

Anti-Joodse maatregelen

Gewelddadigheden tegen Joden

Van: Lies Aan: lieve allemaal (Els en Alfred)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-04 Onderwerp: bedank voor de pakketten; Siegfried schreef al wat een feest het steeds voor ons is; …; heb je nog iets van de urn gehoord?; het zou Lies haar voorkeur hebben als het zou worden bijgezet op Zorgvlied; tegen haar broer Siegfried zegt ze steeds haar man; …

Van: Lies Aan: lieve allemaal (Els en Alfred)&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-11-04 Onderwerp: bedank voor de pakketten; Siegfried schreef al wat een feest het steeds voor ons is; …; heb je nog iets van de urn gehoord?; het zou Lies haar voorkeur hebben als het zou worden bijgezet op Zorgvlied; tegen haar broer Siegfried zegt ze steeds haar man; …

Brief van Lies aan lieve allemaal vanuit kamp Westerbork

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Leffers, L. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-01 Onderwerp: verklaring dat de heer Leffers als stoker in het Interneringskamp heeft gewerkt.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: Leffers, L. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-01 Onderwerp: verklaring dat de heer Leffers als stoker in het Interneringskamp heeft gewerkt.

Verklaring van J.G. Buijvoets aan de heer L. Leffers

Van: Lierens, A. Aan: Bep en Cor per adres Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: dank voor een pakketje.

Van: Lierens, A. Aan: Bep en Cor per adres Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-09 Onderwerp: dank voor een pakketje.

Briefkaart van Abraham Lierens aan Bep en Cor vanuit kamp Westerbork

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine.

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine.

Getuigschrift voor Refendar Walter Kauffmann werkzaam geweest in Alfeld/Leine

Vooroorlogs Joods leven

Invoering Neurenberger Wetten in Nederland

Openbaar onderwijs voor Joden verboden

Verwijdering Joden van universiteiten en hogescholen

Joodse scholen

Organisatie van de Jodenvervolging

RSHA

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 46

Van: Magnus, Simon (Moni) Aan: oma (in de USA) Datum: 1945 Plaats: Amsterdam Onderwerp: terug in Nederland. Het gezin verblijft in een hotel. Simon kijk terug op het verblijf in Theresienstadt en de terugkeer naar Nederland met een vliegtuig. Ook noemt hij het schrijven van een dagboek in Westerbork en Theresienstadt en de bijgevoegde illustraties (vader Jo Spier). Als het gezin ooit bij oma op bezoek komt kan zij het dagboek lezen. &nbsp;

Van: Magnus, Simon (Moni) Aan: oma (in de USA) Datum: 1945 Plaats: Amsterdam Onderwerp: terug in Nederland. Het gezin verblijft in een hotel. Simon kijk terug op het verblijf in Theresienstadt en de terugkeer naar Nederland met een vliegtuig. Ook noemt hij het schrijven van een dagboek in Westerbork en Theresienstadt en de bijgevoegde illustraties (vader Jo Spier). Als het gezin ooit bij oma op bezoek komt kan zij het dagboek lezen. &nbsp;

Brief van Simon Magnus aan zijn oma vanuit Amsterdam

Van: Coeverden, L., van (Eleazarus Leo Nathanaël, 1911) Aan: Belterman, J. Datum: 1943-04-22 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kleine schat (Julia Louise Elisabeth, 1942) is uit het ziekenhuis ontslagen en weer in de barak, brief bij een pakketje mag niet, een briefkaart uit Vught gehad.

Van: Coeverden, L., van (Eleazarus Leo Nathanaël, 1911) Aan: Belterman, J. Datum: 1943-04-22 Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Onderwerp: kleine schat (Julia Louise Elisabeth, 1942) is uit het ziekenhuis ontslagen en weer in de barak, brief bij een pakketje mag niet, een briefkaart uit Vught gehad.

Briefkaart van L. van Coeverden aan J. Belterman vanuit kamp Westerbork

Map waarin de tekening 16279-02 werd bewaard. Op de map staat: painting A. Holländer.

Map waarin de tekening 16279-02 werd bewaard. Op de map staat: painting A. Holländer.

Map waarin een tekening werd bewaard

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-12 Onderwerp: pakketpost en het eindelijke ontvangen van een brief; de schrijfster moest op 5 december terugdenken aan Sinterklaas het jaar ervoor; Maurits heeft zijn stamboom ontvangen…

Van: Acohen-de la Bella, Esther Aan: Leny, Ru en Tom Plaats: Westerbork, kamp, barak 62. Datum: 1943-12 Onderwerp: pakketpost en het eindelijke ontvangen van een brief; de schrijfster moest op 5 december terugdenken aan Sinterklaas het jaar ervoor; Maurits heeft zijn stamboom ontvangen…

Brief van Esther Acohen-de la Bella aan het gezin van haar zoon vanuit kamp Westerbork

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-04 Onderwerp: brief nummer 20 ontvangen.

Van: Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-04 Onderwerp: brief nummer 20 ontvangen.

Briefkaart van Abraham Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Personen