In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Plaatsen in kamp Westerbork

Oranjekanaal haven

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 16-06-1943 Nr. 356 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Loewenstein, Regina geb. 07-12-77 overleden te Westerbork op 11-06-1943 op 15-06-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Regina Loewenstein

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Alfred Walter (1913-1945). Datum: 1942-04-28 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Een pagina uit het poëziealbum van Gisela Müller. Op deze pagina is een gedicht geschreven door Alfred Walter (1913-1945). Datum: 1942-04-28 Plaats: Westerbork, kamp (Centraal Vluchtelingenkamp-)&nbsp;

Gedicht uit het poëziealbum van Gisela Müller geschreven door Alfred Walter

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, Nora Plaats:&nbsp;onbekend Datum: 1946-07-13 Onderwerp: al een dag bij een gezin met twee andere meisjes; feesten; bonte dinsdag met toneelstukje in het kamp, bijdrage van de kinderen zelf; liedjes; tijdens de toneeluitvoering had Chaja soms de tranen in de ogen van lachen; 's avond laat in de eetzaal nog aan de chocolademelk… en naar bed….

Brief van Chaja van Bergen aan haar moeder vanuit Engeland

Schrijven kamp Westerbork

Dichten kamp Westerbork

Verklaring van het Centraal Distributiekantoor kamp Westerbork waarin wordt bevestigd dat, volgens een eerder getoond 'Entlassungsschein' mevrouw S. Kruimink-van Dam uit het Lager Westerbork is ontslagen. Ondertekend door de leider van het CDK, A. Mos Jr.

Verklaring van het Centraal Distributiekantoor betreffende S. Kruimink-van Dam

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Children Committee Hostel, Yorkshire, Engeland Datum: 1946-07-08 Onderwerp: even wachten met schrijven, totdat ze haar nieuw adres weet; donderdag of vrijdag gaat ze naar de families; ze zijn er met 11 kinderen; ze gaan naar een plaatsje boven Londen, de tweeling blijft achter, die gaan naar een andere plaats…

Van: van Bergen, Chaja Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Children Committee Hostel, Yorkshire, Engeland Datum: 1946-07-08 Onderwerp: even wachten met schrijven, totdat ze haar nieuw adres weet; donderdag of vrijdag gaat ze naar de families; ze zijn er met 11 kinderen; ze gaan naar een plaatsje boven Londen, de tweeling blijft achter, die gaan naar een andere plaats…

Briefkaart van Chaja van Bergen aan haar moeder vanuit Engeland

Legitimatiebewijs, op naam van Nathan Cohen, als medewerker van de Commissie van Pastorale Werkers vanwege het Rabbinaat der Nederlandsch Israëlitische Hoofdsynagoge te Amsterdam, 5 febr. 1942. Met een stempel van het Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis aan de Keizersgracht.

Legitimatiebewijs, op naam van Nathan Cohen, als medewerker van de Commissie van Pastorale Werkers vanwege het Rabbinaat der Nederlandsch Israëlitische Hoofdsynagoge te Amsterdam, 5 febr. 1942. Met een stempel van het Nederlands Israëlitisch Ziekenhuis aan de Keizersgracht.

Legitimatiebewijs van Nathan Cohen betreffende pastoraal werk

Van: Lierens-Lessing, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-08 Onderwerp: pakket nummer 22B ontvangen.

Van: Lierens-Lessing, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-08 Onderwerp: pakket nummer 22B ontvangen.

Briefkaart van J. Lierens-Lessing aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Personen