In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bekendmaking Datum: 1943-04-18 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: aannemen van brieven voor personen die naar arbeidskampen in Duitsland zijn vertrokken

Bekendmaking Datum: 1943-04-18 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: aannemen van brieven voor personen die naar arbeidskampen in Duitsland zijn vertrokken

Bekendmaking over aannemen van brieven voor personen die naar arbeidskampen in Duitsland zijn vertrokken

Van: Vader Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-07 Onderwerp: bezoek van inspecteurs gehad, tot heden alles goed verlopen…

Van: Vader Aan: Cor en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-04-07 Onderwerp: bezoek van inspecteurs gehad, tot heden alles goed verlopen…

Brief van vader aan Piet en Co vanuit Amsterdam

Wachttoren en afrastering Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Een van de wachttorens en een stuk afrastering van kamp Westerbork in de hoek van waar de strafbarakken staan.

Wachttoren en afrastering Getekend door: Birman, Otto Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943 Een van de wachttorens en een stuk afrastering van kamp Westerbork in de hoek van waar de strafbarakken staan.

Tekening, aquarel van een bemande wachttoren en afrastering getekend door Otto Birman

Aan: Lierens, A. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: bewijs van &nbsp;een aangetekende zending van een pakket aan Abraham Lierens, barak 70.

Aan: Lierens, A. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02 Onderwerp: bewijs van &nbsp;een aangetekende zending van een pakket aan Abraham Lierens, barak 70.

Bewijs van ontvangst voor het verzenden van een pakket aan A. Lierens in kamp Westerbork

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 328 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Abrahamowsky, Emmy geb. 28-06-82 overleden te Westerbork op 30-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie&nbsp; Datum: 01-06-1943 Nr. 328 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van:&nbsp; Abrahamowsky, Emmy geb. 28-06-82 overleden te Westerbork op 30-05-1943 op 31-05-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Emmy Abrahamowsky

Van: Henriette Renée Landau Door: Breslauer, Werner Rudolf Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: fotoserie van een kampgevangene.

Van: Henriette Renée Landau Door: Breslauer, Werner Rudolf Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: fotoserie van een kampgevangene.

Foto' s van Henriette Renée Landau gemaakt door Breslauer in kamp Westerbork

Verzet kamp Westerbork

Groep Westerweel

Van: Fuldauer, Henri Aan: Fuldauer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: brief buiten de censuur om; last van melancholie, neerslachtig en verdrietig; verlangt naar huis en zijn familie; hij is nu in barak 69; stuur maar gauw eens een kaartje; nog geen bericht uit Luxemburg, als het maar niet te laat is; hij is nu al een half jaar in Westerbork. Hij heeft veel bekenden en vrienden zien gaan, ook zijn gewezen baas; de groeten van een Naborro, hij kent de hele familie; behoefte aan sokken, loop met blote voeten in zijn schoenen. In he kamp kan hij niets verdienen en niets kopen; een goede baan als magazijnmeester, maar het levert niets op…

Van: Fuldauer, Henri Aan: Fuldauer, familie Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-29 Onderwerp: brief buiten de censuur om; last van melancholie, neerslachtig en verdrietig; verlangt naar huis en zijn familie; hij is nu in barak 69; stuur maar gauw eens een kaartje; nog geen bericht uit Luxemburg, als het maar niet te laat is; hij is nu al een half jaar in Westerbork. Hij heeft veel bekenden en vrienden zien gaan, ook zijn gewezen baas; de groeten van een Naborro, hij kent de hele familie; behoefte aan sokken, loop met blote voeten in zijn schoenen. In he kamp kan hij niets verdienen en niets kopen; een goede baan als magazijnmeester, maar het levert niets op…

Brief van Henri Fuldauer aan zijn familie vanuit kamp Westerbork

Van: Lierens (Lessing), Jansje Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: dank voor een pakketje 30A.

Van: Lierens (Lessing), Jansje Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-29 Onderwerp: dank voor een pakketje 30A.

Briefkaart van Jansje Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Personen