In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket Aan: Bamberger-Bartels, Sara&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-12/1944

Bewijs van terpostbezorging van een postpakket Aan: Bamberger-Bartels, Sara&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp, barak 67 Datum: 1943-12/1944

Bewijs van het sturen van een pakket aan Sara Bamberger-Bartels in kamp Westerbork

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-14 Onderwerp: Wasgoed, vraag om gekookte aardappelen, beschrijving situatie

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-14 Onderwerp: Wasgoed, vraag om gekookte aardappelen, beschrijving situatie

Briefkaart van Henriette van Hoorn aan fam. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Prins-Snof Fientje Aan: Querido-Lever, Prins Plaats: Utrecht Datum: 1943-08-19 Onderwerp: hoe het gaat; pakket; bevalling en moed houden.

Van: Prins-Snof Fientje Aan: Querido-Lever, Prins Plaats: Utrecht Datum: 1943-08-19 Onderwerp: hoe het gaat; pakket; bevalling en moed houden.

Brief van Fientje Prins-Snof aan Roosje Querido-Lever vanuit Utrecht

Van: van Dam, Joseph Aan: van Dam, Bram, Betsy en Iesje Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: verandering van baraknummer ontvangen. Hoe gaat het met jullie?; pakketje ontvangen; van Bobby schrijven aan Iesje dat hij een klein poesje heeft. De kaart wordt niet meer gelezen. Het gaat retour met de opmerking in potlood: ‘ Transport’&nbsp;

Van: van Dam, Joseph Aan: van Dam, Bram, Betsy en Iesje Plaats: Amsterdam Datum: 1943-07-22 Onderwerp: verandering van baraknummer ontvangen. Hoe gaat het met jullie?; pakketje ontvangen; van Bobby schrijven aan Iesje dat hij een klein poesje heeft. De kaart wordt niet meer gelezen. Het gaat retour met de opmerking in potlood: ‘ Transport’&nbsp;

Briefkaart van Joseph van Dam aan Bram, Betty en Iesje vanuit Amsterdam

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 201 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Gigch, Rosalie Henriette geb. 25-08-65 overleden te Westerbork op 16-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 201 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Van Gigch, Rosalie Henriette geb. 25-08-65 overleden te Westerbork op 16-04-1943 op: 19-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Rosalie Henriette van Gigch

Programma cabaret onder leiding van Willy Rosen.&nbsp; Total Verrückt, juni 1944.

Programma cabaret onder leiding van Willy Rosen.&nbsp; Total Verrückt, juni 1944.

Programma cabaretuitvoering Total Verrückt in juni 1944 in kamp Westerbork

Trouwboekje van Goudsmit, G.P. en Meijer, B.,&nbsp; afgegeven 1943-05-10 te Westerbork.

Trouwboekje van Goudsmit, G.P. en Meijer, B.,&nbsp; afgegeven 1943-05-10 te Westerbork.

Bewijs van trouwen van G.P. Goudsmit en B. Meijer te kamp Westerbork

Verslag van een overlevende uit Theresienstadt en Auschwitz.

Verslag van een overlevende uit Theresienstadt en Auschwitz.

Verslag van een overlevende van Theresienstadt en Auschwitz

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Van: Ministerie &nbsp;van Binnenlandse Zaken&nbsp; Aan: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1940-03-26&nbsp; Onderwerp: begroting kamp Westerbork 1940 met een totaalbedrag van 369.000 gulden.

Brief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Buijvoets, Jan&nbsp; Aan: zijn verloofde Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-13 Onderwerp: enveloppe bij brief

Van: Buijvoets, Jan&nbsp; Aan: zijn verloofde Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-13 Onderwerp: enveloppe bij brief

Enveloppe behorende bij de brief van 13 augustus 1946 geschreven door Jan Buijvoets aan zijn verloofde

Levensmiddelenkaart van het Evacuatiecentrum Veemgebouw Plaats: Eindhoven A.E.F. Assembly Center Registration Card

Levensmiddelenkaart van het Evacuatiecentrum Veemgebouw Plaats: Eindhoven A.E.F. Assembly Center Registration Card

Levensmiddelenkaart van het Evacuatiecentrum Veemgebouw

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-02-13 Betreft verzoek om naar het Gemeindeburo, barak 75 te komen.

Van: Wolff, Maurits Datum: 1945-02-13 Betreft verzoek om naar het Gemeindeburo, barak 75 te komen.

met een verzoek aan Maurits Wolff naar het Gemeindeburo in barak 75 te komen

Aanvullende bonkaarten

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Groningen Datum: 1959-02-24 Onderwerp: overlijden Julius Barend Vissel.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Groningen Datum: 1959-02-24 Onderwerp: overlijden Julius Barend Vissel.

Uittreksel uit het register van overlijden betreffende het lot van Julius Barend Vissel

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1950-02-14 Onderwerp: overlijden van Henriette Polak-Polak.

Van: de Burgerlijke Stand Aan: wie het betreft Plaats: Amsterdam Datum: 1950-02-14 Onderwerp: overlijden van Henriette Polak-Polak.

Uittreksel uit de Burgerlijke Stand van Amsterdam betreft het overlijden van Henriette Polak-Polak

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Hoofmagazijn. Dhr. de Wit.

Het personeel van het kamp.&nbsp; Plaats: Interneringskamp Westerbork Datum: 1945.&nbsp; Hoofmagazijn. Dhr. de Wit.

Foto van de heer De Wit van het hoofdmagazijn van Interneringskamp Westerbork

Van: Joodsche Raad afd. Haarlem Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-10 Onderwerp: mededeling van de gevangenisdirecteur (Amstelveenseweg) over de door de heer A. B. de Vries getekende machtiging waarmee het pensioen geïnd kan worden is binnengekomen bij de Joodse Raad, afspraak voor de heer Adelaar om de machtiging op te halen.

Van: Joodsche Raad afd. Haarlem Aan: Adelaar, J.W. Plaats: Haarlem Datum: 1942-11-10 Onderwerp: mededeling van de gevangenisdirecteur (Amstelveenseweg) over de door de heer A. B. de Vries getekende machtiging waarmee het pensioen geïnd kan worden is binnengekomen bij de Joodse Raad, afspraak voor de heer Adelaar om de machtiging op te halen.

Brief van de Joodse Raad Afdeling Arnhem aan de heer J. W. Adelaar

De vuilnisbelt Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-17 Op tekening lopen een aantal mannen met kruiwagens en daarop tonnen.&nbsp; Op achtergrond een wachttoren, afrastering en de doorgang Oost.

De vuilnisbelt Getekend door: Roozendaal, Alfred Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-11-17 Op tekening lopen een aantal mannen met kruiwagens en daarop tonnen.&nbsp; Op achtergrond een wachttoren, afrastering en de doorgang Oost.

Afvalverwerking in kamp Westerbork getekend door Alfred Roozendaal

Hamburger Kazerne, Erster Hof.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.

Hamburger Kazerne, Erster Hof.&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945.

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Van: Bosselaar, A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-12-03 Onderwerp: handhaving ontslagverzoek. Wel bereid ontslag uit te stellen zodat voor een goede overdracht gezorgd kan worden.

Van: Bosselaar, A. Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-12-03 Onderwerp: handhaving ontslagverzoek. Wel bereid ontslag uit te stellen zodat voor een goede overdracht gezorgd kan worden.

Briefkaart van A. en J. Lierens aan A. Lierens-Prins vanuit kamp Westerbork

Personen