In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Liesje en Joop Aan: Batavier, Mevr. Plaats: Trein (poststempel Nieuweschans) Datum: 1943-06-08 Onderwerp: 'Wij zijn door dus stuur geen pakjes meer. We zitten in de beestenwagen. We zullen er zien te komen'.

Van: Liesje en Joop Aan: Batavier, Mevr. Plaats: Trein (poststempel Nieuweschans) Datum: 1943-06-08 Onderwerp: 'Wij zijn door dus stuur geen pakjes meer. We zitten in de beestenwagen. We zullen er zien te komen'.

Briefkaart van Liesje en Joop Batavier aan mevrouw Batavier vanuit de trein gegooid bij Nieuweschans

Treinstations

Station Nieuweschans

Van: Dominee Dondorp Aan: Sturmbannfuhrer Deppner Plaats: Heemstede Datum: 1942-08 Onderwerp: verzoek om vrijlating van Asser Visser

Van: Dominee Dondorp Aan: Sturmbannfuhrer Deppner Plaats: Heemstede Datum: 1942-08 Onderwerp: verzoek om vrijlating van Asser Visser

Brief van Dominee Dondorp aan Sturmbannfuhrer Deppner betreffende A. Visser

Het inrichten van leslokalen voor L.O. in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

Het inrichten van leslokalen voor L.O. in barak 107&nbsp; Woonoord Schattenberg&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1951

Plattegrond van het inrichten van barak 107 tot schoolgebouw

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels barak 41.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-20 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Betreft: Plattegrond met riolering en gevels barak 41.&nbsp; Schaal: 1:100&nbsp; Datum: 1964-10-20 Opmerking: voorbereidingen tot het aanpassen van de indeling van de barak, zodat gezinnen een eigen woonruimte hebben.

Plattegrond met riolering en gevels van barak 41 in woonoord Schattenberg

Van: Architekt und Pol. Ang.&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-09&nbsp; Onderwerp: levering van sintels

Van: Architekt und Pol. Ang.&nbsp; Aan: Prov. Elektr. bedrijf Groningen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-12-09&nbsp; Onderwerp: levering van sintels

Brief van de Architekt und Pol. Ang. aan het Prov. Elektr. bedrijf Groningen

Van: de Gemeente Groningen Aan: het hoofd van Buitengewone School A Plaats: Groningen Datum: 1941-03-20 Onderwerp: ontslag uit het onderwijs van de Joden J. Godfried en J. Wijnberg.

Van: de Gemeente Groningen Aan: het hoofd van Buitengewone School A Plaats: Groningen Datum: 1941-03-20 Onderwerp: ontslag uit het onderwijs van de Joden J. Godfried en J. Wijnberg.

Brief van de Gemeente Groningen aan het hoofd van de Buitengewone School A

Joodse gemeenten in Zuid-Holland

Joodse gemeente Schiedam

Toekennen van een insigne van de Binnenlandse Strijdkrachten voor bewezen diensten.

Toekennen van een insigne van de Binnenlandse Strijdkrachten voor bewezen diensten.

Mededeling over het toekennen van een insigne van de Binnenlandse Strijdkrachten