In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-06-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: kaart ontvangen, pakket 18 (met peultjes, wortelen, bloemkool enz.) is niet aangekomen, pakketten kunnen alleen nog via de Joodse Raad worden verstuurd, over personen in het ziekenhuis, over personen in kamp Vught en over de aankomst van weer anderen. Met bijbehorende enveloppe.

Van: Heymann-Heymans, familie Aan: Heymans, Arthur Datum: 1943-06-08 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: kaart ontvangen, pakket 18 (met peultjes, wortelen, bloemkool enz.) is niet aangekomen, pakketten kunnen alleen nog via de Joodse Raad worden verstuurd, over personen in het ziekenhuis, over personen in kamp Vught en over de aankomst van weer anderen. Met bijbehorende enveloppe.

Brief van de familie Heymann-Heymans aan A. Heijmans vanuit kamp Westerbork

Van: Grootkerk, B. Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-06 Onderwerp: familie is op transport gegaan. Vraag om diverse goederen, geld wordt opgestuurd. Briefkaart is in een enveloppe verstuurd (8508-05-1). Hoogstwaarschijnlijk bedoeld de schrijfster dat haar moeder, broer en zus op 20 februari 1943 naar kamp Vught zijn overgebracht.&nbsp;

Van: Grootkerk, B. Aan: Drogisterij In den ouden gaper, Den Haag Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-06 Onderwerp: familie is op transport gegaan. Vraag om diverse goederen, geld wordt opgestuurd. Briefkaart is in een enveloppe verstuurd (8508-05-1). Hoogstwaarschijnlijk bedoeld de schrijfster dat haar moeder, broer en zus op 20 februari 1943 naar kamp Vught zijn overgebracht.&nbsp;

Briefkaart van B. Grootkerk aan een drogist in Den Haag vanuit kamp Westerbork

Van:&nbsp;Loeb-Spiegel, Meta en Loeb, Leo Aan: Beste liefste vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp:&nbsp;Schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen pakjes, maar vindt het jammer dat er geen hoestdrank en jam bij zat. Papa (Leo) was blij met de sigaretten. Verder wijst Meta op een nieuwe regeling voor het versturen van pakjes: 1 keer per maand 2 kilo, met het bijliggende zegel op het pakje geplakt, anders wordt het niet afgeleverd. Ze schrijft verder over de industrie op het kamp. Zij sorteert batterijen en werkt de ene week van 7 tot 1 en de andere van 1 tot 7. De rest van de tijd wordt door onrust in beslag genomen. Ook heeft ze het over kou en vermoeidheid. Haar eigen kussens en dekens zijn een rijkdom en de harde matras stoort haar niet. De schrijfster maakt zich zorgen over haar zieke moeder in Amsterdam. Tot slot doet zij een beroep op de hulpvaardigheid van haar vrienden. Zij denkt dat dit haar laatste kaart is.&nbsp;

Van:&nbsp;Loeb-Spiegel, Meta en Loeb, Leo Aan: Beste liefste vrienden Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943-1944 Onderwerp:&nbsp;Schrijfster spreekt dank uit voor de ontvangen pakjes, maar vindt het jammer dat er geen hoestdrank en jam bij zat. Papa (Leo) was blij met de sigaretten. Verder wijst Meta op een nieuwe regeling voor het versturen van pakjes: 1 keer per maand 2 kilo, met het bijliggende zegel op het pakje geplakt, anders wordt het niet afgeleverd. Ze schrijft verder over de industrie op het kamp. Zij sorteert batterijen en werkt de ene week van 7 tot 1 en de andere van 1 tot 7. De rest van de tijd wordt door onrust in beslag genomen. Ook heeft ze het over kou en vermoeidheid. Haar eigen kussens en dekens zijn een rijkdom en de harde matras stoort haar niet. De schrijfster maakt zich zorgen over haar zieke moeder in Amsterdam. Tot slot doet zij een beroep op de hulpvaardigheid van haar vrienden. Zij denkt dat dit haar laatste kaart is.&nbsp;

Brief van Meta en Leo Loeb aan liefste vrienden vanuit kamp Westerbork

Van: Jannie Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam, N.I.Z. Datum: 1942-10 Onderwerp: bevallen van een dochter, N.I.Z. Zaal 3.

Van: Jannie Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam, N.I.Z. Datum: 1942-10 Onderwerp: bevallen van een dochter, N.I.Z. Zaal 3.

Ansichtkaart van Jannie Blog-Lam aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man. Op de achtergrond is de woning van Van der Speck O'Breen (voormalige woning kamp commandant) te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man. Op de achtergrond is de woning van Van der Speck O'Breen (voormalige woning kamp commandant) te zien. Datum: 1950 Plaats: Westerbork, kamp (repatriëring)

Foto van Hendricus Bloemhard en een onbekende man.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Van: Rode Kruis, Afwikkelingsbureau Concentratiekampen Aan: van Dam, Jacob Plaats: Den Haag Datum: 1946-04-16 Onderwerp: het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam.

Brief van het Rode Kruis aan J. van Dam over het lot van Betje van Dam-van Kollem en Iszaak van Dam

Van: van Heeks-Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03 Onderwerp: pakje ontvangen.

Van: van Heeks-Lierens, A. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03 Onderwerp: pakje ontvangen.

Briefkaart van A. van Heeks-Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-20 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-20 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Briefkaart van Henriette van Hoorn aan fam. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: Bevestiging ontvangst en bedankje pakket

Algemeen

Vragen over personen

Vragen over een onderwerp

Vragen over een foto, voorwerp of document

Veelgestelde vragen

Gebouwen kamp Westerbork

Beheer kamp Westerbork

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Ontstaan kamp Westerbork

Wat staat er op deze website en wat (nog) niet?

Over deze website

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Projecten Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Naam en Gezicht

Westerborkpad

In het spoor van Anne Frank

Leerwerkatelier

Landelijk Steunpunt Gastsprekers WOII-Heden

Project Joodse Werkkampen

De 102.000 Namen Lezen

Routes van de Vervolging

Srebrenica Genocide Memorial

Van: Jannie en Ies Aan: Veer, familie&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: verzoek om aardappelbonnen; het geld zal door een jongen worden bezorgt…

Van: Jannie en Ies Aan: Veer, familie&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum:&nbsp;1943 Onderwerp: verzoek om aardappelbonnen; het geld zal door een jongen worden bezorgt…

Brief van Jannie en Ies aan de familie Veer

Personen