We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: Büro Lagerkommandantur Aan: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1944-06-16 Onderwerp: mag zich naar Amsterdam begeven voor een periode van een week. Hij moet zich melden bij het Joodse verblijfshuis aan de jan van Eckstraat 19. Marinus wordt ook geacht hier slapen tijdens zijn dienstreis in Amsterdam/Weesp). Daarnaast moet hij zich melden bij de dienstdoende controleur van het tramhuis voor het Central Station om een bewijs van vervoer te krijgen tot Stadhouderskade nummer 1.

Van: Büro Lagerkommandantur Aan: Nieuwkerk, Marinus Plaats: Westerbork, kamp, barak 71 Datum: 1944-06-16 Onderwerp: mag zich naar Amsterdam begeven voor een periode van een week. Hij moet zich melden bij het Joodse verblijfshuis aan de jan van Eckstraat 19. Marinus wordt ook geacht hier slapen tijdens zijn dienstreis in Amsterdam/Weesp). Daarnaast moet hij zich melden bij de dienstdoende controleur van het tramhuis voor het Central Station om een bewijs van vervoer te krijgen tot Stadhouderskade nummer 1.

Bewijs voor Marinus Nieuwkerk dat hij zich naar Amsterdam mag begeven voor een dienstreis

Van: Reens, A. (in opdracht van) Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: bedankje voor brieven, groeten. Ze is aan het werk, oud collega's goed aangetroffen.

Van: Reens, A. (in opdracht van) Aan: Rudi Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: bedankje voor brieven, groeten. Ze is aan het werk, oud collega's goed aangetroffen.

Briefkaart van Annie Reens aan Rudi vanuit kamp Westerbork

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen werkzaam in de speelgoedmakerij.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Sjaal Sjaal, door de heer Lobstein in het kamp gedragen in de winter van 1944-1945.

Sjaal Sjaal, door de heer Lobstein in het kamp gedragen in de winter van 1944-1945.

Een in het kamp gedragen sjaal

Sonder-Ausweis Braaf, Mozes, 16-1-86, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonder-Ausweis Braaf, Mozes, 16-1-86, B5 ist berechtigt das Lager Westerbork zu verlassen, um in: Bauernhof Arbeiten zu verrichten (DB 2). Gültig bis: nur in O.D. Begleitung.

Sonderausweis van Mozes Braaf

Werkopdracht Voor: Schlosserei Datum: 1944-08-31 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Wc-Brille befestigen (betreft barak 15 saal)

Werkopdracht Voor: Schlosserei Datum: 1944-08-31 Plaats: Westerbork, kamp Onderwerp: Wc-Brille befestigen (betreft barak 15 saal)

Werkopdracht voor Schlosserei

Van: Vries, de, M. Aan: Vries, de, B.S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-10&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziektes; noemen van personen (Zeehandelaar)

Van: Vries, de, M. Aan: Vries, de, B.S.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-10&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziektes; noemen van personen (Zeehandelaar)

Briefkaart van M. de Vries aan B.S. de Vries vanuit kamp Westerbork

Van: Praag, van, I.&nbsp; Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-21(poststempel)&nbsp; Onderwerp: ontvangen pakket. Verpleger in het ziekenhuis.

Van: Praag, van, I.&nbsp; Aan: Swaak, A.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1942-12-21(poststempel)&nbsp; Onderwerp: ontvangen pakket. Verpleger in het ziekenhuis.

Briefkaart van I. van Praag aan A. Swaak vanuit kamp Westerbork

Verklaring van doop Gedoopt in het jaar 1813 Teunis Reinders en in 1816 Anna Harms&nbsp; Afgegeven: 1942-11-13, Dalen

Verklaring van doop Gedoopt in het jaar 1813 Teunis Reinders en in 1816 Anna Harms&nbsp; Afgegeven: 1942-11-13, Dalen

Verklaring van de Ned. Herv. Gemeente betreffende Teunis Reinders en Anna Harms

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-17 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst pakket

Van: Hoorn, van, H. Aan: Medema, T. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-02-17 (poststempel) Onderwerp: Bevestiging ontvangst pakket

Briefkaart van Henriette van Hoorn aan T. Medema vanuit kamp Westerbork

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-04-01&nbsp; Onderwerp: zakgeld en beloning t.b.v. vluchtelingen in het centraal kamp.

Van: Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork&nbsp; Aan: Ministerie van Binnenlandse Zaken&nbsp; Plaats: Assen&nbsp; Datum: 1940-04-01&nbsp; Onderwerp: zakgeld en beloning t.b.v. vluchtelingen in het centraal kamp.

Brief van de Commissie van Toezicht en Bijstand Vluchtelingenkamp Westerbork aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken

Herman Goudsmit gebruikte het alias Willem Duveen, met als geboortedatum 26 augustus 1918. Hij is onder die schuilnaam op 18 januari 1943 op transport gesteld naar Auschwitz.

Van: Blumenthal, Walter J. Aan: Buursink, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-21 Onderwerp: ontvangen van pakketten; ziekte van oudste kind

Van: Blumenthal, Walter J. Aan: Buursink, Fam. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-01-21 Onderwerp: ontvangen van pakketten; ziekte van oudste kind

Briefkaart van W.J. Blumenthal aan Fam. Buursink vanuit kamp Westerbork

Van: Groenewoudt-Blog, Mina Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-23 Onderwerp: we hebben allemaal te lijden; het schijnt volgens de schrijfster dat Sonja Blits geen eens weet dat haar man al lang vermoord is. Sonja gaat met allerlei mannen om. De schrijfster haar echtgenoot was op hetzelfde moment als Sonja's man opgepakt….Zij gedraagt zich anders.

Van: Groenewoudt-Blog, Mina Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-23 Onderwerp: we hebben allemaal te lijden; het schijnt volgens de schrijfster dat Sonja Blits geen eens weet dat haar man al lang vermoord is. Sonja gaat met allerlei mannen om. De schrijfster haar echtgenoot was op hetzelfde moment als Sonja's man opgepakt….Zij gedraagt zich anders.

Brief van Mina Groenewoudt-Blog aan de familie Veer

Personen