In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Lagerbefehl No. 77 Datum: 1944-03-08 Het dragen van gummielaarzen

Lagerbefehl No. 77 Datum: 1944-03-08 Het dragen van gummielaarzen

Lagerbefehl No. 77

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 16, 1945-05-04

De Westerborker Nieuws uit het Kamp Westerbork No. 16, 1945-05-04

Kampkrant

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-13, No. 56 Inhoud: Ontsmetting van het waterleidingnet.

Lagerbefehl Westerbork, kamp 1943-11-13, No. 56 Inhoud: Ontsmetting van het waterleidingnet.

Lagerbefehl No. 56

Van: de Haaff, Nathan (en Clara) Aan: Jetty en Nathan (Cohen-de Haaff) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-01 Onderwerp: brief van moeder en Clara uit het ziekenhuis van het kamp zeker ontvangen; de patiënten gaan vooruit; dank voor de pakketten; over bezoeken binnen het kamp en de vrijlating van een bekende; pakketjes voorlopig naar oom Pienas (Levie) sturen, je kan het immers nooit weten; broodzakken dubbel ontvangen; veel zaken weggegeven, de rest gaat retour; overvloed dankzij de vele pakketjes… &nbsp;

Van: de Haaff, Nathan (en Clara) Aan: Jetty en Nathan (Cohen-de Haaff) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-01 Onderwerp: brief van moeder en Clara uit het ziekenhuis van het kamp zeker ontvangen; de patiënten gaan vooruit; dank voor de pakketten; over bezoeken binnen het kamp en de vrijlating van een bekende; pakketjes voorlopig naar oom Pienas (Levie) sturen, je kan het immers nooit weten; broodzakken dubbel ontvangen; veel zaken weggegeven, de rest gaat retour; overvloed dankzij de vele pakketjes… &nbsp;

Brief van Nathan de Haaff aan Jetty en Nathan vanuit kamp Westerbork

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-11 Onderwerp: pakket ontvangen.

Van: Lierens, J. Aan: Lierens, H. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-03-11 Onderwerp: pakket ontvangen.

Briefkaart van Joseph Lierens aan H. Lierens vanuit kamp Westerbork

Van: Mouw, B. Aan: Mouw-Hendriks, Alie (p/a adres in Apeldoorn) Datum: 1944-01-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 6 Onderwerp: aan zijn vrouw en kind gericht. Hij heeft zich aangepast aan de veranderde omstandigheden. Met Hartog en Jo in een barak. Ze eten met vijf personen. De moeder van Hartog is afgevallen en ligt in het ziekenhuis. Haar knie was helemaal stijf. ‘Heb jij de brief die ik met toestemming van de commandant schrijven mocht ook reeds ontvangen?’ In deze brief staat geschreven wat bekend is over de Austausch. Het is mogelijk dat een van de heren van de Contact Commissie mevrouw Mouw komt bezoeken om de zaak persoonlijk te komen bespreken. Pakketten tot 2 kilo kunnen worden toegestuurd. De pakketten zijn ongeveer 14 dagen onderweg.

Van: Mouw, B. Aan: Mouw-Hendriks, Alie (p/a adres in Apeldoorn) Datum: 1944-01-05 Plaats: Westerbork, kamp, barak 6 Onderwerp: aan zijn vrouw en kind gericht. Hij heeft zich aangepast aan de veranderde omstandigheden. Met Hartog en Jo in een barak. Ze eten met vijf personen. De moeder van Hartog is afgevallen en ligt in het ziekenhuis. Haar knie was helemaal stijf. ‘Heb jij de brief die ik met toestemming van de commandant schrijven mocht ook reeds ontvangen?’ In deze brief staat geschreven wat bekend is over de Austausch. Het is mogelijk dat een van de heren van de Contact Commissie mevrouw Mouw komt bezoeken om de zaak persoonlijk te komen bespreken. Pakketten tot 2 kilo kunnen worden toegestuurd. De pakketten zijn ongeveer 14 dagen onderweg.

Brief van B. Mouw aan Alie Mouw-Hendriks vanuit kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Mannenbarakken kamp Westerbork

Calendarium kamp Westerbork

1942

Oktober 1942

Juni 1942

Juli 1942

Augustus 1942

September 1942

Januari 1942

Februari 1942

November 1942

Mei 1942

April 1942

Maart 1942

December 1942

Barak 103

Van: Bram, Betje en Ies (gezin Abraham van Dam) Aan: (van Dam) Jo (Joseph), Frieda en Bobby (Jacques) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-13 Onderwerp: dank voor pakketjes, stuur pakketje (potten met eten) op tijd in verband met het komende transport. het is een komen en gaan, 14 dagen geleden vertrokken bekenden, vandaag dinsdag vertrokken familie Levy en Jetje en bekenden; personen liggen in het ziekenhuis, Bram heeft in het ziekenhuis gelegen met maagklachten (Joop Katoen zit veel bij hem), Ies is opgeknapt en een beetje gewend aan het kampleven; &nbsp;Betje werkt in de keuken; het gezin Winnik kwam ook in het kamp met een grote groep. Ze konden iets van het thuisfront vertellen. Ze zijn vorige week doorgestuurd. Ies verteld aan zijn vriendjes in het kamp veel over Bobby.

Van: Bram, Betje en Ies (gezin Abraham van Dam) Aan: (van Dam) Jo (Joseph), Frieda en Bobby (Jacques) Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-07-13 Onderwerp: dank voor pakketjes, stuur pakketje (potten met eten) op tijd in verband met het komende transport. het is een komen en gaan, 14 dagen geleden vertrokken bekenden, vandaag dinsdag vertrokken familie Levy en Jetje en bekenden; personen liggen in het ziekenhuis, Bram heeft in het ziekenhuis gelegen met maagklachten (Joop Katoen zit veel bij hem), Ies is opgeknapt en een beetje gewend aan het kampleven; &nbsp;Betje werkt in de keuken; het gezin Winnik kwam ook in het kamp met een grote groep. Ze konden iets van het thuisfront vertellen. Ze zijn vorige week doorgestuurd. Ies verteld aan zijn vriendjes in het kamp veel over Bobby.

Brief van Bram, Betje en Ies aan Jo, Frieda en Bobby vanuit kamp Westerbork

Van: Buijvoets, Jan&nbsp; Aan: zijn verloofde Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-13 Onderwerp: enveloppe bij brief

Van: Buijvoets, Jan&nbsp; Aan: zijn verloofde Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-08-13 Onderwerp: enveloppe bij brief

Enveloppe behorende bij de brief van 13 augustus 1946 geschreven door Jan Buijvoets aan zijn verloofde