In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Het treinbord

Markt 4, Beilen

Het verhaal van Menachem Asscher

Een jongen vereeuwigd in hout

Testverhaal

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina ontdek je uiteenlopende verhalen over Kamp Westerbork: persoonlijke portretten van betrokkenen, gemeenteverhalen die laten zien hoe lokale gemeenschappen verbonden zijn met het kamp, themaverhalen die context en verdieping bieden, en objectverhalen waarin voorwerpen het verleden tastbaar maken.

Verhalen

Gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen interieur gebouwen kamp Westerbork

Verbouwen exterieur gebouwen kamp Westerbork

Van: Bureau Oorlogspleegkinderen Aan: Levit, Mozes Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-02 Onderwerp: het adres van Sonja/Sara van Dresden is bekend; het brengen van een bezoek; het verplaatsen van de kinderen mag niet zonder toestemming…

Van: Bureau Oorlogspleegkinderen Aan: Levit, Mozes Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-02 Onderwerp: het adres van Sonja/Sara van Dresden is bekend; het brengen van een bezoek; het verplaatsen van de kinderen mag niet zonder toestemming…

Brief van het Bureau Oorlogspleegkinderen aan de heer M. Levit vanuit Amsterdam

Van: het Bureau Oorlogspleegkinderen Aan: Levit, Mozes&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-17 Onderwerp: bericht gekregen over het adres van mevrouw Sluyters-Dresden. Mocht Mozes het voogdij over Sonja op zich willen nemen, dan dient hij een verzoek in te dienen bij de Commissie Oorlogspleegkinderen te Amsterdam.

Van: het Bureau Oorlogspleegkinderen Aan: Levit, Mozes&nbsp; Plaats: Amsterdam Datum: 1945-10-17 Onderwerp: bericht gekregen over het adres van mevrouw Sluyters-Dresden. Mocht Mozes het voogdij over Sonja op zich willen nemen, dan dient hij een verzoek in te dienen bij de Commissie Oorlogspleegkinderen te Amsterdam.

Van: de Commissie voor Oorlogspleegkinderen Aan: Levit. M. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-12-04 Onderwerp: het verzoek van Mozes om als voogd voor zijn nichtje Sonja Dresden te worden erkend is in behandeling genomen.

Van: de Commissie voor Oorlogspleegkinderen Aan: Levit. M. Plaats: Amsterdam Datum: 1945-12-04 Onderwerp: het verzoek van Mozes om als voogd voor zijn nichtje Sonja Dresden te worden erkend is in behandeling genomen.

Brief van de Commissie voor Oorlogspleegkinderen aan Mozes Levit vanuit Amsterdam

Van: Commissie voor Oorlogspleegkinderen&nbsp; Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-26 Onderwerp: verzorging van een oorlogspleegkind, als voogd steeds te vragen naar het legitimatiebewijs van vertegenwoordigers.

Van: Commissie voor Oorlogspleegkinderen&nbsp; Aan: van Bergen-Diamant, N. Plaats: Amsterdam Datum: 1946-07-26 Onderwerp: verzorging van een oorlogspleegkind, als voogd steeds te vragen naar het legitimatiebewijs van vertegenwoordigers.

Brief van de Commissie voor Oorlogspleegkinderen aan Nora van Bergen-Diamant

Van: Commissie voor Oorlogspleegkinderen&nbsp; Aan: van Bergen-Diamant Plaats: Amsterdam Datum: 1946-11-04 Onderwerp: uitbetaling van een maandelijks bedrag van FL40,- voor Chaja als oorlogspleegkind.&nbsp;

Van: Commissie voor Oorlogspleegkinderen&nbsp; Aan: van Bergen-Diamant Plaats: Amsterdam Datum: 1946-11-04 Onderwerp: uitbetaling van een maandelijks bedrag van FL40,- voor Chaja als oorlogspleegkind.&nbsp;

Van: Commissie voor Oorlogspleegkinderen&nbsp; Aan: Venselaar, W.H. Plaats: Den Haag Datum: 1947-01-02 Onderwerp: bereidverklaring aanvaarding voogdij over Sara Dresden.

Van: Commissie voor Oorlogspleegkinderen&nbsp; Aan: Venselaar, W.H. Plaats: Den Haag Datum: 1947-01-02 Onderwerp: bereidverklaring aanvaarding voogdij over Sara Dresden.

Brief van de Commissie voor Oorlogspleegkinderen aan de Venselaar over bereidverklaring pleegouderschap

Plaatsen in kamp Westerbork

Waterzuivering kamp Westerbork

Oude waterzuivering

Nieuwe waterzuivering

Van: de oudste zuster (Esther Magdalena van Dam) Over: Jo en Fiedel (Joseph van Dam en zijn vrouw) Onderwerp: huwelijksjubileum &nbsp;van Jo en Fiedel

Van: de oudste zuster (Esther Magdalena van Dam) Over: Jo en Fiedel (Joseph van Dam en zijn vrouw) Onderwerp: huwelijksjubileum &nbsp;van Jo en Fiedel

Gedicht in verband met het huwelijksjubileum van Jo (Joseph) en Fiedel

Bekendmaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-09 Onderwerp: bekendmaking naam der compagnie: Gezagstroepen-District Drenthe-6de Compagnie.

Bekendmaking Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-09-09 Onderwerp: bekendmaking naam der compagnie: Gezagstroepen-District Drenthe-6de Compagnie.

Bekendmaking naam van de bewakingscompagnie in Interneringskamp Westerbork

Van: Hof, v.d., Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Van: Hof, v.d., Gebr.&nbsp; Aan: Staatsbosbeheer&nbsp; Plaats: Hooghalen&nbsp; Datum: 1951-10-13&nbsp; Onderwerp: offerte inzake verkoop op afbraak van het crematorium te Westerbork.

Brief van de gebroeders v.d. Hof aan Staatsbosbeheer

Spoorlijn kamp Westerbork

Smalspoor kamp Westerbork

Van: Het Nederlands Beheersinstituut Aan: van Dam, J. Plaats: Amsterdam Datum: 1951-11-28 Onderwerp: opheffing van bewindvoering na aankondigingen in het Staatsblad in 1950 van het overlijden van het echtpaar Tas-van Dam.

Van: Het Nederlands Beheersinstituut Aan: van Dam, J. Plaats: Amsterdam Datum: 1951-11-28 Onderwerp: opheffing van bewindvoering na aankondigingen in het Staatsblad in 1950 van het overlijden van het echtpaar Tas-van Dam.

Brief van het Nederlands Beheersinstituut aan J. van Dam over opheffing van bewindvoering

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1936-11-06 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1936-11-06 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Bewijs van inschrijving van het overlijden van Izak van Dam Plaats: Loon op Zand Datum: 1928-11-13

Bewijs van inschrijving van het overlijden van Izak van Dam Plaats: Loon op Zand Datum: 1928-11-13

Bewijs van inschrijving van overlijden van Izak van Dam in 1928

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-13 Onderwerp: woelige dagen door het hele land…

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1943-02-13 Onderwerp: woelige dagen door het hele land…

Brief van vader aan Co en Piet vanuit Amsterdam

Van: Tauber, Fritz Aan: een dominee in Echten Plaats: Echten (Friesland) Datum: 1945-04-21 Onderwerp: dankwoord van Fritz aan de dominee voor zijn preek.

Van: Tauber, Fritz Aan: een dominee in Echten Plaats: Echten (Friesland) Datum: 1945-04-21 Onderwerp: dankwoord van Fritz aan de dominee voor zijn preek.

Brief van Fritz Tauber aan een dominee in Echten (Friesland)

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928-08-15 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Van:&nbsp;Krankenkasse Aan: Büks, Helene Plaats: Wenen Datum: 1928-08-15 Onderwerp: bewijs van aanmelding betreffende verzekering/uitkering voor vrije beroepen.

Proclamatie Van: Koningin Wilhelmina

Proclamatie van koningin Wilhelmina

Van: Maatschappij tot Financiering van Nationaal Herstel&nbsp; Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-06-15 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Van: Maatschappij tot Financiering van Nationaal Herstel&nbsp; Aan: Polak, E.J. Plaats: Den Haag Datum: 1948-06-15 Onderwerp: storting van een bedrag geld aan de erven van S. Polak.

Bewijs van storting aan E.J. Polak door de Maatschappij tot Financiering van Nationaal Herstel

Personen