We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

Van: ? Aan: ? Datum: 1944-03-12 Plaats: Amsterdam Onderwerp: uitwisseling informatie over familieleden

Van: ? Aan: ? Datum: 1944-03-12 Plaats: Amsterdam Onderwerp: uitwisseling informatie over familieleden

Brief met informatie over familieleden

The following were our relative who did not come back from Auschwitz&nbsp; Betreft de familie de Haan, familie Vos en familie Noach / Zeehandelaar

The following were our relative who did not come back from Auschwitz&nbsp; Betreft de familie de Haan, familie Vos en familie Noach / Zeehandelaar

Lijst met oorlogsgetroffenen

Van: Stichting Jokos, Bureau Huisraadschade Aan: van Dam, A.A. Plaats: Amsterdam Datum: 1959

Van: Stichting Jokos, Bureau Huisraadschade Aan: van Dam, A.A. Plaats: Amsterdam Datum: 1959

Verklaring van erfrecht in verband met aangifte huisraadschade

Van: Vegelien, bijgestaan door Groonheim, Benjamin (barakken 48 en 49)&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G en (Janson, Luitenant) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04/05 Handgeschreven begeleidend briefje aan luitenant Janson met de vraag wat hij ervan vindt Onderwerp: huisvesting, barakken cartotheek; werkverdeling , taak diverse afdelingen der registratie; bevolkingsregistratie; onderscheid tussen mannen- en vrouwenkaarten; visitatie; documentatie en richtlijnen voor inname goederen bij binnenkomst. te denken valt aan: waarde-voorwerpen, waardepapieren, levensmiddelen, lijfgoederen, scherpe voorwerpen, brieven foto' s… Chef huisvesting

Van: Vegelien, bijgestaan door Groonheim, Benjamin (barakken 48 en 49)&nbsp; Aan: Buijvoets, J.G en (Janson, Luitenant) Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04/05 Handgeschreven begeleidend briefje aan luitenant Janson met de vraag wat hij ervan vindt Onderwerp: huisvesting, barakken cartotheek; werkverdeling , taak diverse afdelingen der registratie; bevolkingsregistratie; onderscheid tussen mannen- en vrouwenkaarten; visitatie; documentatie en richtlijnen voor inname goederen bij binnenkomst. te denken valt aan: waarde-voorwerpen, waardepapieren, levensmiddelen, lijfgoederen, scherpe voorwerpen, brieven foto' s… Chef huisvesting

Notitie over huisvesting en werkverdeling in Interneringskamp Westerbork

Door W. Löwenhardt getekende plattegrond van crematorium en omgeving met aangegeven de ligplaatsen van het as van de diverse geëxecuteerde en gecremeerde groepen verzetsstrijders in 1944. Tevens achtergebleven sporen van de executies in het gebouw. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05

Door W. Löwenhardt getekende plattegrond van crematorium en omgeving met aangegeven de ligplaatsen van het as van de diverse geëxecuteerde en gecremeerde groepen verzetsstrijders in 1944. Tevens achtergebleven sporen van de executies in het gebouw. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1945-05

Foto van plattegrond van het crematorium in Kamp Westerbork met de ligplaatsen van het as van geëxecuteerde verzetstrijders

Van: de boekhouder Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-05 Onderwerp: te hanteren regels in geval van reparaties.

Van: de boekhouder Aan: Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-10-05 Onderwerp: te hanteren regels in geval van reparaties.

Rapport van de boekhouder over wijzigingen in de bedrijfsboekhouding in Interneringskamp Westerbork

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-09 Onderwerp: ontvangst van pakketje met zwemkleding

Van: Zomerplaag, Jettie Aan: beste tante Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-08-09 Onderwerp: ontvangst van pakketje met zwemkleding

Briefkaart van Jettie Zomerplaag aan haar tante vanuit kamp Westerbork

Van: Polak, Sal Aan: Beste Jo en Leon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-16 Onderwerp: een gedetailleerde beschrijving over het leven in het kamp dat eigenlijk niet te beschrijven is, over het sjouwen van vuilnis met kruiwagens, de gamellen met stamppot, een avond in de barak, een transportnacht. De namen van de vrijgestelden worden afgeroepen. Zij moeten een paar uur buiten de barak wachten totdat degene die op transport moeten hun bagage hebben ingepakt en vervolgens in het donker onder het schijnsel van carbidlampen de barak hebben verlaten onder begeleiding van de marechaussee, lopend naar de trein in Hooghalen. Sjouwend met veel te zware bagage, huilende kinderen en oude van dagen die worden ondersteund door jongeren. Sinds zijn komst in kamp Westerbork is Sal er twee keer in geslaagd zijn ouders en de familie Van Frank van de transportlijst af te krijgen.&nbsp;

Van: Polak, Sal Aan: Beste Jo en Leon Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1942-10-16 Onderwerp: een gedetailleerde beschrijving over het leven in het kamp dat eigenlijk niet te beschrijven is, over het sjouwen van vuilnis met kruiwagens, de gamellen met stamppot, een avond in de barak, een transportnacht. De namen van de vrijgestelden worden afgeroepen. Zij moeten een paar uur buiten de barak wachten totdat degene die op transport moeten hun bagage hebben ingepakt en vervolgens in het donker onder het schijnsel van carbidlampen de barak hebben verlaten onder begeleiding van de marechaussee, lopend naar de trein in Hooghalen. Sjouwend met veel te zware bagage, huilende kinderen en oude van dagen die worden ondersteund door jongeren. Sinds zijn komst in kamp Westerbork is Sal er twee keer in geslaagd zijn ouders en de familie Van Frank van de transportlijst af te krijgen.&nbsp;

Brief van Sal Polak een Jo en Leon vanuit kamp Westerbork

Specifieke razzia's in Nederland

Razzia 26 mei 1943

Plaatsen in kamp Westerbork

Barak 25

Belangenverenigingen Herinneringsgemeenschappen

Nederlandse Vereniging van Ex-Politieke Gevangenen

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op het Oranjekanaal en het haventje, dat met het smalspoor vanuit kamp Westerbork bereikbaar is.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: zicht op het Oranjekanaal en het haventje, dat met het smalspoor vanuit kamp Westerbork bereikbaar is.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-23 No. 6 Inhoud: Verkiezing voor hoofd Afdeling I tussen D. Barmes en L. Haagman ; Menu; Mededeling van de kamppolitie over binnenkomst NSB'ers, lijst met namen van personen die zich in Noord-Brabant en Limburg bevinden, diefstal in de kampboerderij; culturele zaken, lezing Ir. levison; gereedschap inleveren in verband met de komst van NSB'ers; oorlogsoverzicht.

De Westerborker Nieuws uit Kamp Westerbork 1945-04-23 No. 6 Inhoud: Verkiezing voor hoofd Afdeling I tussen D. Barmes en L. Haagman ; Menu; Mededeling van de kamppolitie over binnenkomst NSB'ers, lijst met namen van personen die zich in Noord-Brabant en Limburg bevinden, diefstal in de kampboerderij; culturele zaken, lezing Ir. levison; gereedschap inleveren in verband met de komst van NSB'ers; oorlogsoverzicht.

De Westerborker nummer 6 van 23 april 1945

Hester Levisson werd vrijgelaten uit Bergen-Belsen; ze kwam op 10 juli 1944 te Haifa door &nbsp;uitruil van gevangenen

Werkplaatsen kamp Westerbork

Naaiatelier

Van: bureau D.U.W. Aan: Commandant Gezagstroepen te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-02-25 Onderwerp: rekening + specificatie werkzaamheden.

Van: bureau D.U.W. Aan: Commandant Gezagstroepen te Assen Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-02-25 Onderwerp: rekening + specificatie werkzaamheden.

Rekening vanuit het Interneringskamp aan de commandant van de Gezagstroepen in Assen

Van: oom Jan (vader) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-30 Onderwerp: over weersomstandigheden en sparen voor een zeilboot…

Van: oom Jan (vader) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-30 Onderwerp: over weersomstandigheden en sparen voor een zeilboot…

Brief van oom Jan aan Hanneke

Personen