In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Van: Heijmans, Erna en Martha Aan: Kaak, Fam., Beltrumsestraat 163, Groenlo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-17 De beide vrouwen zijn op weg van kamp Vught naar kamp Westerbork.&nbsp;

Van: Heijmans, Erna en Martha Aan: Kaak, Fam., Beltrumsestraat 163, Groenlo Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-09-17 De beide vrouwen zijn op weg van kamp Vught naar kamp Westerbork.&nbsp;

Briefkaart van Erna en Martha Heijmans aan familie Kaak vanuit de trein gegooid

These are the things you will (and will not) find on this website

About this website

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. Men is bezig in het kamp, op de achtergrond is de schoorsteen van het ketelhuis te zien.

Aanleg. Aanleg van de spoorlijn naar kamp Westerbork Kamp Westerbork, 1942. Men is bezig in het kamp, op de achtergrond is de schoorsteen van het ketelhuis te zien.

De aanleg van de aftakking van de spoorlijn in het kamp

Plunjezak Plunjezak strafgevangene Nummer 89 Van mw. Van der Stel-Polderman, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd.

Plunjezak Plunjezak strafgevangene Nummer 89 Van mw. Van der Stel-Polderman, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd.

Rugzak van een politieke gevangene

Rugzak van politieke gevangene mevrouw Merlijn-Op de Weegh.&nbsp; In de collectie zijn verschillende van deze plunjezakken gemaakt van parachutestof terug te vinden. Echter deze is bijzonder omdat verschillende vrouwen, tijdens hun gedwongen voettocht van Westerbork naar Visvliet en Grijpskerk, hun naam op de zak hebben geborduurd. Bovenaan de zak borduurde mevrouw Hermanides bijvoorbeeld: ‘ KL Westerbork Blockalteste Hermanides’.&nbsp; &nbsp;

Rugzak van politieke gevangene mevrouw Merlijn-Op de Weegh.&nbsp; In de collectie zijn verschillende van deze plunjezakken gemaakt van parachutestof terug te vinden. Echter deze is bijzonder omdat verschillende vrouwen, tijdens hun gedwongen voettocht van Westerbork naar Visvliet en Grijpskerk, hun naam op de zak hebben geborduurd. Bovenaan de zak borduurde mevrouw Hermanides bijvoorbeeld: ‘ KL Westerbork Blockalteste Hermanides’.&nbsp; &nbsp;

Plunjezak strafgevangene Nummer 78 Van mw. P.M. Moll-Huber, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De zak is gemaakt van stof van een parachute.

Plunjezak strafgevangene Nummer 78 Van mw. P.M. Moll-Huber, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De zak is gemaakt van stof van een parachute.

Een rugzak van een politieke gevangene

Rugzak van een politieke gevangene Met nummer 124 Van één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De zak is gemaakt van stof van een parachute.

Rugzak van een politieke gevangene Met nummer 124 Van één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De zak is gemaakt van stof van een parachute.

Plunjezak politieke gevangene Nummer 113 Van mw. Heidema, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De zak is gemaakt van stof van een parachute.

Plunjezak politieke gevangene Nummer 113 Van mw. Heidema, één van de politieke gevangenen die vanuit kamp Westerbork in 1945 werd geëvacueerd en uiteindelijk in Grijpskerk werd bevrijd. De zak is gemaakt van stof van een parachute.

Plaatsen in kamp Westerbork

Boulevard des Misères

EHBU ! EHBU! EHBU! 'Ich helfe tag und nacht ich helfe immerzu'. Tekst en illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto uit het boek: Humor und Melodie' (Cabaret).

EHBU ! EHBU! EHBU! 'Ich helfe tag und nacht ich helfe immerzu'. Tekst en illustratie. Kamp Westerbork, 1943-09-27. Foto uit het boek: Humor und Melodie' (Cabaret).

Illustratie en tekst uit het revueboek Humor und Melodie

Barak 26

Betreft: Machinegebouw (ketelhuis) vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Schaal: 1:100 Datum: 1939

Betreft: Machinegebouw (ketelhuis) vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Schaal: 1:100 Datum: 1939

Bouwtekening van het ketelhuis in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Lijst met gebruiksvoorwerpen/inboedel

Lijst met gebruiksvoorwerpen

Van: Bets en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziekenhuis, oorontsteking; voedsel; pakketten.

Van: Bets en Joop&nbsp; Aan: Lieve kinderen Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1943&nbsp; Onderwerp: omstandigheden; ziekenhuis, oorontsteking; voedsel; pakketten.

Brief van Bets en Joop aan lieve kinderen vanuit kamp Westerbork

Van: het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam Aan: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-11 Onderwerp: opheffen bewindvoering over de personen David Leefsma en Annie Leefsma-Hammelburg.

Van: het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam Aan: Hammelburg, S. Plaats: Amsterdam Datum: 1950-07-11 Onderwerp: opheffen bewindvoering over de personen David Leefsma en Annie Leefsma-Hammelburg.

Brief van het Nederlandse Beheersinstituut-Bureau Amsterdam aan S. Hammelburg

Personen