In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

A.E.F. D.P. Registration Record&nbsp; Van: Schrijver, H.

A.E.F. D.P. Registration Record&nbsp; Van: Schrijver, H.

Registratiekaart van hans Schrijver

Van: Moeder en Joop&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02 Onderwerp: op transport gaan; vraag om toesturen diverse zaken.

Van: Moeder en Joop&nbsp; Aan: Lieve allen&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1944-02 Onderwerp: op transport gaan; vraag om toesturen diverse zaken.

Brief van Lea en Joop aan de familie Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: bezoekverbod aan ziekenhuis, informatie over patiënten.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-08&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: bezoekverbod aan ziekenhuis, informatie over patiënten.

Mededeling over bezoekverbod aan ziekenhuis en informatie over patiënten

Legitimatiebewijs Joodsche Raad voor Amsterdam Met verklaring dat Barend, Jacob bij de joodsche raad werkzaam is als employe bagage- en ordedienst. Datum: 1942-11-23 Met pasfoto

Legitimatiebewijs Joodsche Raad voor Amsterdam Met verklaring dat Barend, Jacob bij de joodsche raad werkzaam is als employe bagage- en ordedienst. Datum: 1942-11-23 Met pasfoto

Verklaring dat Jacob Barend werkzaam is voor de Joodse Raad

Verslag van het schietincident vanuit de lucht bij de Barneveldbarak, barak 85. Bij dit voorval - in mei 1944 - viel een dode en verschillende gewonden. Van: Tels-de Jong, L.L.

Verslag van het schietincident vanuit de lucht bij de Barneveldbarak, barak 85. Bij dit voorval - in mei 1944 - viel een dode en verschillende gewonden. Van: Tels-de Jong, L.L.

Verslag over de beschieting van de Barneveldbarak door L.L. Tels-de Jong

Voor: Gast-Furth, Fogina, de Datum: 1943-06-15 Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Onderwerp: hat die Quarantaine passiert (gurantaine-periode uitgezeten)

Voor: Gast-Furth, Fogina, de Datum: 1943-06-15 Plaats: Westerbork, kamp, barak 70 Onderwerp: hat die Quarantaine passiert (gurantaine-periode uitgezeten)

Bewijs dat Fogina de Gast-Furth haar quarantaine-periode heeft uitgezeten

Lagerbefehl No. 65 Datum: 1944-01-26 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Quarantaine; Alarmregeling

Lagerbefehl No. 65 Datum: 1944-01-26 Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Quarantaine; Alarmregeling

Lagerbefehl No. 65

Adres op enveloppe: De heer A. Reens, Hoendiepstraat 42, Amsterdam (Z). Afzender: D. Reens-de Jonge Urbach, Westerbork-Hooghalen, barak 57 Poststempel: Assen, 1943-06-12 aan haar zoon Abraham.

Adres op enveloppe: De heer A. Reens, Hoendiepstraat 42, Amsterdam (Z). Afzender: D. Reens-de Jonge Urbach, Westerbork-Hooghalen, barak 57 Poststempel: Assen, 1943-06-12 aan haar zoon Abraham.

van Dina Reens-de Jonge Urbach aan Abraham Reens vanuit kamp Westerbork

Van: Katz-Levie, S.&nbsp; Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-21&nbsp; Onderwerp: weersomstandigheden, het is koud. De schrijfster is sokken aan het stoppen, maar heeft te weinig wol; pakketten&nbsp; Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Van: Katz-Levie, S.&nbsp; Aan: Katz-Franken, E.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-12-21&nbsp; Onderwerp: weersomstandigheden, het is koud. De schrijfster is sokken aan het stoppen, maar heeft te weinig wol; pakketten&nbsp; Bijz.: 'Westerbork - briefpapier'

Brief van S. Katz-Levie aan E. Katz-Franken vanuit kamp Westerbork

Boekje over de bezetting van Nederland

Van: Departement van Binnenlandsche Zaken Aan: Cohen-Sanders, Jikke Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-08-25 Onderwerp: vrijstelling van tewerkstelling

Van: Departement van Binnenlandsche Zaken Aan: Cohen-Sanders, Jikke Plaats: Apeldoorn Datum: 1943-08-25 Onderwerp: vrijstelling van tewerkstelling

Brief van Departement Binnenlandse Zaken aan J. Cohen-Sanders

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 194 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Horst, Mietje geb. 28-12-66 overleden te Westerbork op 14-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 13-05-1943 Nr. 194 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: De Horst, Mietje geb. 28-12-66 overleden te Westerbork op 14-04-1943 op: 15-04-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Mietje de Horst

Van: Gelder, van, R. Aan:&nbsp;Beste Frieda, Ernst en Ruth Plaats: 's-Gravenhage, Oranjeplein 2 Datum: 1940-11-01 Onderwerp: De schrijver feliciteert Frieda en Ernst met de geboorte van hun dochter Ruth.&nbsp;

Van: Gelder, van, R. Aan:&nbsp;Beste Frieda, Ernst en Ruth Plaats: 's-Gravenhage, Oranjeplein 2 Datum: 1940-11-01 Onderwerp: De schrijver feliciteert Frieda en Ernst met de geboorte van hun dochter Ruth.&nbsp;

Brief van R. van Gelder aan de familie David vanuit Den Haag

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: kampgevangenen zijn op zoek naar hun wagon; iemand van de Fliegende Kolonne op de voorgrond; op de achtergrond boven de trein uitstekend is het dak van de Centrale Keuken zichtbaar.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-05-19 Onderwerp: kampgevangenen zijn op zoek naar hun wagon; iemand van de Fliegende Kolonne op de voorgrond; op de achtergrond boven de trein uitstekend is het dak van de Centrale Keuken zichtbaar.

Foto

Van: &nbsp;Khan-Holland van, Reina en Khan, Levie Aan: Knuppel, familie Datum: 1942-10-03 Plaats: Zwolle Onderwerp: de vorige avond werden de schrijvers opgepakt en waarschijnlijk naar een verzamelplek in Zwolle gebracht. Wat ze achter de rug hebben is niet te beschrijven…

Van: &nbsp;Khan-Holland van, Reina en Khan, Levie Aan: Knuppel, familie Datum: 1942-10-03 Plaats: Zwolle Onderwerp: de vorige avond werden de schrijvers opgepakt en waarschijnlijk naar een verzamelplek in Zwolle gebracht. Wat ze achter de rug hebben is niet te beschrijven…

Briefkaart van Levie en Reina Kahn-van Holland aan de familie Knuppel vanuit Zwolle

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Jeruzalem&nbsp; Datum: 1943-09-30&nbsp; Onderwerp: Ontvangen van een certificaatnummer voor uitwisseling naar Palestina en bevestiging dat Hans Schrijver op de Palestinalijst staat.

Van: Rode Kruis&nbsp; Aan: Schrijver, H.&nbsp; Plaats: Jeruzalem&nbsp; Datum: 1943-09-30&nbsp; Onderwerp: Ontvangen van een certificaatnummer voor uitwisseling naar Palestina en bevestiging dat Hans Schrijver op de Palestinalijst staat.

Brief van Rode Kruis aan H. Schrijver inzake Palestinalijst

Gedichten van Rozette van Cleef Plaats: Libau (kamp) Datum: 1945 Onderwerp: heden en verleden.

Gedichten van Rozette van Cleef Plaats: Libau (kamp) Datum: 1945 Onderwerp: heden en verleden.

Gedichtenbundel met gedichten van Rozette van Cleef

Foto van Spiegel, Edith (1928), tweede van links, Spiegel, Fritz (1932), tweede van rechts. Gastouders Paula Stern en Moses Spiegel Datum: 1941 Plaats: Dinxperlo

Foto van Spiegel, Edith (1928), tweede van links, Spiegel, Fritz (1932), tweede van rechts. Gastouders Paula Stern en Moses Spiegel Datum: 1941 Plaats: Dinxperlo

Foto van Edith en Fritz Spiegel en hun gastouders Spiegel-Stern

Van: Boerma, A.P.A., arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-25 Onderwerp: Het verzoek tot plaatsing van wastafels in plaats van gootstenen. De gootstenen zijn al in barak 82 geplaatst. Dat is niet conform de afspraak. Een verzoek om in ieder geval in barak 81 wastafels te plaatsen. Bl.2 t/m 8: correspondentie van het Dir-Gen. v. Bijz. Rechtspleging over overplaatsing van tbc-patiënten van Schoorl naar kamp Westerbork.

Van: Boerma, A.P.A., arts Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1946-10-25 Onderwerp: Het verzoek tot plaatsing van wastafels in plaats van gootstenen. De gootstenen zijn al in barak 82 geplaatst. Dat is niet conform de afspraak. Een verzoek om in ieder geval in barak 81 wastafels te plaatsen. Bl.2 t/m 8: correspondentie van het Dir-Gen. v. Bijz. Rechtspleging over overplaatsing van tbc-patiënten van Schoorl naar kamp Westerbork.

Verzoek tot het plaatsen van wastafels in barak 81 en het overbrengen van tbc-patiënten van Schoorl naar kamp Westerbork

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Expositur Aan: de heer Adelaar Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-14 Onderwerp: mededeling dat mevrouw de Vries-Koe op 13 oktober uit de gevangenis (Amstelveenseweg) is overgebracht naar Westerbork. Graag verzorgen van kleren voor haar. het kan rechtstreeks naar kamp Westerbork worden verstuurd of via het depot van de Joodse Raad.

Van: Joodsche Raad voor Amsterdam, afd. Expositur Aan: de heer Adelaar Plaats: Amsterdam Datum: 1942-10-14 Onderwerp: mededeling dat mevrouw de Vries-Koe op 13 oktober uit de gevangenis (Amstelveenseweg) is overgebracht naar Westerbork. Graag verzorgen van kleren voor haar. het kan rechtstreeks naar kamp Westerbork worden verstuurd of via het depot van de Joodse Raad.

Brief van de Joodse raad voor Amsterdam aan de heer Adelaar

Van: Buijvoets, J.G. Aan: van As, A., kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-22 Onderwerp: verzoek om vaststelling grenzen waarbinnen gewandeld mag worden.

Van: Buijvoets, J.G. Aan: van As, A., kampintendant Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-04-22 Onderwerp: verzoek om vaststelling grenzen waarbinnen gewandeld mag worden.

Verzoek van J. Buijvoets aan A. van As om vaststelling grenzen waarbinnen gewandeld mag worden.

Van: Levie-Elte, Lea&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-04&nbsp; Onderwerp: pakketten; kleding; omstandigheden (gemoedstoestand).

Van: Levie-Elte, Lea&nbsp; Aan: Lackrooy, Dhr.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1943-06-04&nbsp; Onderwerp: pakketten; kleding; omstandigheden (gemoedstoestand).

Briefkaart van Lea Levie-Elte aan de heer Lackrooy vanuit kamp Westerbork

Van: Polak-Van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: oktober 1942 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van omstandigheden en de baan die haar man bij de Joodse Raad in kamp Westerbork heeft gekregen (registratie binnenkomende transporten 3-5 oktober 1942). Voorlopig uitstel van transport. Dit is winst. Het geld ook voor een aantal andere bekenden. Er hangt een bordje aan zijn bed met daarop te lezen Joodse Raad. Ze loopt al drie dagen met een brief op zak, omdat ze niemand kan vinden die het kan verzenden.&nbsp;

Van: Polak-Van Gelder, Vera Aan: Beste vader en moeder Plaats: Westerbork, kamp Datum: oktober 1942 Onderwerp: uitgebreide beschrijving van omstandigheden en de baan die haar man bij de Joodse Raad in kamp Westerbork heeft gekregen (registratie binnenkomende transporten 3-5 oktober 1942). Voorlopig uitstel van transport. Dit is winst. Het geld ook voor een aantal andere bekenden. Er hangt een bordje aan zijn bed met daarop te lezen Joodse Raad. Ze loopt al drie dagen met een brief op zak, omdat ze niemand kan vinden die het kan verzenden.&nbsp;

Brief van Vera Polak-van Gelder aan haar ouders vanuit kamp Westerbork

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners van een Joods werkkamp het Wijde Gat tijdens werkzaamheden op het land, tussen mei- en oktober 1942

Foto van Jules Cohen met een groep medebewoners van een Joods werkkamp het Wijde Gat tijdens werkzaamheden op het land, tussen mei- en oktober 1942

Bewoners Joods werkkamp "Het Wijde Gat"

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork. Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 4 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Van: Cahen, J.&nbsp; Aan: Beste allemaal.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp ('Ergens in Nederland') Datum: 1942-11-01&nbsp; Onderwerp: Kampomstandigheden in kamp Westerbork. Terugblik op begin oktober 1942. Schetsjes gemaakt door Leo Kok.&nbsp; Blz. 4 van 14. Inventarisnummers 3022 t/m 3035

Foto van de brief 'Ergens in Nederland' van J. Cahen aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-11-11 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Van: het Rode Kruis, Informatiebureau Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1948-11-11 Onderwerp: informatie over Levie Querido

Verklaring van het Rode Kruis over het lot van Levie Querido

Van: Waterman-Lopes Cardozo, Henriette Aan: lieve lievelingen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-14 Onderwerp: De schrijfster is de moeder van de barak. Chaja werkt in het weeshuis van de barak. Er worden vele pakketjes ontvangen van haar kinderen, vrienden en bekenden. Barneveld is mogelijk een optie.

Van: Waterman-Lopes Cardozo, Henriette Aan: lieve lievelingen Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-14 Onderwerp: De schrijfster is de moeder van de barak. Chaja werkt in het weeshuis van de barak. Er worden vele pakketjes ontvangen van haar kinderen, vrienden en bekenden. Barneveld is mogelijk een optie.

Brief van Henriette Waterman Lopes-Cardozo aan haar kinderen vanuit kamp Westerbork

Van: de kampintendant Aan: het hoofd N.M.A. Hoofdgebouw. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-21 Onderwerp: tekort aan gediplomeerde verpleegkundigen in het ziekenhuis van het vrije kamp (bevrijdde Joodse kampgevangenen). Hoe dit op te vangen. Er zijn er nog maar twee, waarvan 1 ziek. Er is hierdoor geen nachtdienst, aldus Dr. Marcus Nijkerk. Volgens een aantekening heef Dr. Baudoin voor zondagnacht voor een verpleegkundige gezorgd.

Van: de kampintendant Aan: het hoofd N.M.A. Hoofdgebouw. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-05-21 Onderwerp: tekort aan gediplomeerde verpleegkundigen in het ziekenhuis van het vrije kamp (bevrijdde Joodse kampgevangenen). Hoe dit op te vangen. Er zijn er nog maar twee, waarvan 1 ziek. Er is hierdoor geen nachtdienst, aldus Dr. Marcus Nijkerk. Volgens een aantekening heef Dr. Baudoin voor zondagnacht voor een verpleegkundige gezorgd.

Mededeling van de kampintendant aan J.G Buijvoets over een terkort aan verpleegkundigen

Dienstwoning 1 (nummer 203). Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1954-1962 De bewoners: het gezin Hovingh. Vader werkte als beroepsmilitair (luitenant) in Assen.

Dienstwoning 1 (nummer 203). Plaats: woonoord Schattenberg Datum: 1954-1962 De bewoners: het gezin Hovingh. Vader werkte als beroepsmilitair (luitenant) in Assen.

Foto van huis 1 (nummer 203) in woonoord Schattenberg

Van: Vegelien, R., Chef afdeling Werkverdeling (administratie barak 34) Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-27 Onderwerp: rapport over tewerkstelling van gedetineerden voor landbouwwerkzaamheden en oogstvoorziening.

Van: Vegelien, R., Chef afdeling Werkverdeling (administratie barak 34) Aan: Buijvoets, J.G. Plaats: Westerbork, Interneringskamp Datum: 1945-07-27 Onderwerp: rapport over tewerkstelling van gedetineerden voor landbouwwerkzaamheden en oogstvoorziening.

Brief van R. Vegelien aan J. G. Buijvoets over tewerkstelling van gedetineerden in de landbouw

Van: Hanneke Aan: haar ouders Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-05-22 Onderwerp: enveloppe, met adres Theresienstadt en transportnummer. De enveloppe is via het Centraal Registratiebureau voor Joden in Eindhoven naar haar ouders gestuurd.

Van: Hanneke Aan: haar ouders Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-05-22 Onderwerp: enveloppe, met adres Theresienstadt en transportnummer. De enveloppe is via het Centraal Registratiebureau voor Joden in Eindhoven naar haar ouders gestuurd.

Enveloppe waarin de brief van Hanneke vanuit Theresienstadt in zat

Ausweis&nbsp; &nbsp;Van: Meents-van Leer, Lena&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Voorlopig niet op transport gesteld. Zij wordt verzocht zich in de grote zaal te melden.

Ausweis&nbsp; &nbsp;Van: Meents-van Leer, Lena&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-09-03 Voorlopig niet op transport gesteld. Zij wordt verzocht zich in de grote zaal te melden.

van Lena Meents-van Leer dat ze voorlopig in het kamp mag blijven

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Lievelingen,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp. De schrijfster vindt het werken bij de boer fijn, vooral bij mooi weer. Het werk is wel ver weg. Ze werkt niet met haar broertje Mau samen, maar hij is ook tevreden. In het kamp hebben ze weleens gezellige avonden en cursussen. Het maakt het kampleven dragelijk. Als ze tot de oorlog op deze plek kan blijven, zal ze niet mopperen Ze kan wel wat boeken lenen, maar ze mist gedichten (Roland Holst). Ze is ontevreden over het gedrag van haar vader. Hij moppert (is ongeduldig) omdat anderen uit het kamp worden ontslagen en zijn gezin niet. Voor haar moeder zou het prettig zijn als ze werk zou kunnen krijgen, waarbij zij iets voor andere mensen kan doen….

Van: Chaja,&nbsp; Aan: Lievelingen,&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp,&nbsp; Datum: 1943 Onderwerp: dagelijks leven in kamp. De schrijfster vindt het werken bij de boer fijn, vooral bij mooi weer. Het werk is wel ver weg. Ze werkt niet met haar broertje Mau samen, maar hij is ook tevreden. In het kamp hebben ze weleens gezellige avonden en cursussen. Het maakt het kampleven dragelijk. Als ze tot de oorlog op deze plek kan blijven, zal ze niet mopperen Ze kan wel wat boeken lenen, maar ze mist gedichten (Roland Holst). Ze is ontevreden over het gedrag van haar vader. Hij moppert (is ongeduldig) omdat anderen uit het kamp worden ontslagen en zijn gezin niet. Voor haar moeder zou het prettig zijn als ze werk zou kunnen krijgen, waarbij zij iets voor andere mensen kan doen….

Brief van Chaja Waterman aan lievelingen (Mirjam) vanuit kamp Westerbork

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Aan: Lierens, D. Van:&nbsp;Lierens, H. Plaats: Amsterdam Datum: 1943 Onderwerp: verzenden van een pakket aan David Lierens, barak 68.

Bewijs van verzending van een pakket aan David Lierens in kamp Westerbork

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: levensruimte is beperkt en de levenshouding wordt door de omstandigheden zwaar beïnvloed. Werner komt tot niets, bijvoorbeeld studie; vanaf gisteren staat Werner 10 jaar buiten de maatschappij; de verhouding tussen Werner en Stella is niet meer dan een briefwisseling; met ieder transport gaan ook zieken weg, de wagons zijn van stellages voorzien, zodat de zieken kunnen liggen; 2000 mensen kunnen in het kamp blijven voor de vaste werkzaamheden. De werktijden kunnen oplopen tot 12 uur.; De andere kampgevangenen gaan naar Vught of worden doorgestuurd; de vrouwen van de mannen moeten naar Westerbork komen, ook de vrouw (en zoon) van Dr. Mannheim komt binnenkort;…

Van: Stertzenbach, Werner Aan: Stella Plaats: Westerbork, Kamp Datum: 1943-03-04 Onderwerp: levensruimte is beperkt en de levenshouding wordt door de omstandigheden zwaar beïnvloed. Werner komt tot niets, bijvoorbeeld studie; vanaf gisteren staat Werner 10 jaar buiten de maatschappij; de verhouding tussen Werner en Stella is niet meer dan een briefwisseling; met ieder transport gaan ook zieken weg, de wagons zijn van stellages voorzien, zodat de zieken kunnen liggen; 2000 mensen kunnen in het kamp blijven voor de vaste werkzaamheden. De werktijden kunnen oplopen tot 12 uur.; De andere kampgevangenen gaan naar Vught of worden doorgestuurd; de vrouwen van de mannen moeten naar Westerbork komen, ook de vrouw (en zoon) van Dr. Mannheim komt binnenkort;…

Brief van Werner Stertzenbach aan Stella Pach vanuit kamp Westerbork

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942-07-13&nbsp; Onderwerp: belevenissen. Ze gaat op verzoek van haar ouders stoppen met &nbsp;haar baan in Zwolle nu ze geen gebruik meer mag maken van het openbaar vervoer. zwemmen zit er deze zomer ook niet in. En het nemen van naailes heeft ze maar uit haar hoofd gezet vanwege een verklaring van wel- of niet Jood die ze dan af moet geven.&nbsp;

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942-07-13&nbsp; Onderwerp: belevenissen. Ze gaat op verzoek van haar ouders stoppen met &nbsp;haar baan in Zwolle nu ze geen gebruik meer mag maken van het openbaar vervoer. zwemmen zit er deze zomer ook niet in. En het nemen van naailes heeft ze maar uit haar hoofd gezet vanwege een verklaring van wel- of niet Jood die ze dan af moet geven.&nbsp;

Brief van Herta Aussen aan Netty vanuit Zwolle

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-08-05 Onderwerp: wat Hanneke vanuit kamp Westerbork heeft geschreven heeft moeder nog niet bereikt, contactpersoon is op vakantie; pakket gestuurd; brief van oom Jan met de vissen leuk?; boek dat zal worden opgestuurd is een jongensboek over voetbal…; adviezen, ook over wat ze niet en wel mag vertellen over oompje en zijn familie; eieren die ze krijgt zullen gekookt zijn.&nbsp;

Van: tante Mien (moeder) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-08-05 Onderwerp: wat Hanneke vanuit kamp Westerbork heeft geschreven heeft moeder nog niet bereikt, contactpersoon is op vakantie; pakket gestuurd; brief van oom Jan met de vissen leuk?; boek dat zal worden opgestuurd is een jongensboek over voetbal…; adviezen, ook over wat ze niet en wel mag vertellen over oompje en zijn familie; eieren die ze krijgt zullen gekookt zijn.&nbsp;

Brief van moeder aan Hanneke

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: de timmerwerkplaats/Tischlerei van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: de timmerwerkplaats/Tischlerei van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-13 Onderwerp: over omstandigheden…

Van: vader Aan: Co en Piet Plaats: Amsterdam Datum: 1942-12-13 Onderwerp: over omstandigheden…

Brief van vader aan Co en Piet

Felicitatiekaart Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-03 Kaart met gelukwens voor chef-kok Ernst David, namens Gruppe W. (Werner) Waag.&nbsp; Geïllustreerd door: Hans Margules

Felicitatiekaart Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-03-03 Kaart met gelukwens voor chef-kok Ernst David, namens Gruppe W. (Werner) Waag.&nbsp; Geïllustreerd door: Hans Margules

Felicitatiekaart voor Ernst David getekend door Hans Margules in kamp Westerbork

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-08

Bericht over een huwelijk en overlijden Van: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-08

Bericht nummer 26 over huwelijken en overlijden in kamp Westerbork in juni 1943

Personen