In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk bij de Vliegtuigsloperij, bezig met het uitladen van lorries op het smalspoor van het kamp.

Maker: Breslauer, W.R. Still uit de Westerborkfilm Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944 Onderwerp: kampgevangenen aan het werk bij de Vliegtuigsloperij, bezig met het uitladen van lorries op het smalspoor van het kamp.

Foto van een still uit de Westerborkfilm

Van: Groenewoudt-Blog, Mina Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-23 Onderwerp: we hebben allemaal te lijden; het schijnt volgens de schrijfster dat Sonja Blits geen eens weet dat haar man al lang vermoord is. Sonja gaat met allerlei mannen om. De schrijfster haar echtgenoot was op hetzelfde moment als Sonja's man opgepakt….Zij gedraagt zich anders.

Van: Groenewoudt-Blog, Mina Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-23 Onderwerp: we hebben allemaal te lijden; het schijnt volgens de schrijfster dat Sonja Blits geen eens weet dat haar man al lang vermoord is. Sonja gaat met allerlei mannen om. De schrijfster haar echtgenoot was op hetzelfde moment als Sonja's man opgepakt….Zij gedraagt zich anders.

Brief van Mina Groenewoudt-Blog aan de familie Veer

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50, zaal Datum: 1943-07 Onderwerp: pakket en kaart ontvangen, hartelijk dank; nog steeds niets van haar ouders gehoord (Theresienstadt). ze gelooft wel dat zij post ontvangen; een meisje uit Amsterdam had een pakje gestuurd en een de bevestigingskaart met handtekening terug ontvangen; ‘ willen jullie dat ook eens doen?’; haar baraknummer is veranderd (50); ze verzoekt om schrijfgerei en enveloppen en wat schoenpoets…

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50, zaal Datum: 1943-07 Onderwerp: pakket en kaart ontvangen, hartelijk dank; nog steeds niets van haar ouders gehoord (Theresienstadt). ze gelooft wel dat zij post ontvangen; een meisje uit Amsterdam had een pakje gestuurd en een de bevestigingskaart met handtekening terug ontvangen; ‘ willen jullie dat ook eens doen?’; haar baraknummer is veranderd (50); ze verzoekt om schrijfgerei en enveloppen en wat schoenpoets…

Briefkaart van Ruth Langstadt aan M. Frank vanuit kamp Westerbork

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-10-14 Onderwerp: pakje en lieve wensen in verband met haar verjaardag ontvangen; de inhoud was heerlijk; dat ze zo goed voor haar zorgen heeft ze ook aan haar ouders in Theresienstadt geschreven; ‘hebben jullie het ontvangstbewijs van de Joodse Raad terug ontvangen (rode kaart heeft ze persoonlijk niet ontvangen)?’; met Ruth gaat het naar omstandigheden goed. ze naait veel'; van haar ouders nog steeds niets gehoord; ze schrijft zelf regelmatig naar hun in de hoop dat ze iets ontvangen…

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp, barak 50 Datum: 1943-10-14 Onderwerp: pakje en lieve wensen in verband met haar verjaardag ontvangen; de inhoud was heerlijk; dat ze zo goed voor haar zorgen heeft ze ook aan haar ouders in Theresienstadt geschreven; ‘hebben jullie het ontvangstbewijs van de Joodse Raad terug ontvangen (rode kaart heeft ze persoonlijk niet ontvangen)?’; met Ruth gaat het naar omstandigheden goed. ze naait veel'; van haar ouders nog steeds niets gehoord; ze schrijft zelf regelmatig naar hun in de hoop dat ze iets ontvangen…

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: bedankt voor een pakketje, ze heeft ervan gesmuld; als ze iets nodig heeft, mag ze schrijven; over het krijgen van pakketjes, in kamp Westerbork, van en voor andere familieleden; graag wat maandverband en huid crème sturen; Ruth is in haar gezicht verbrand, doordat ze de hele dag buiten werkt.

Van: Langstadt, Ruth Aan: Frank, M. Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04 Onderwerp: bedankt voor een pakketje, ze heeft ervan gesmuld; als ze iets nodig heeft, mag ze schrijven; over het krijgen van pakketjes, in kamp Westerbork, van en voor andere familieleden; graag wat maandverband en huid crème sturen; Ruth is in haar gezicht verbrand, doordat ze de hele dag buiten werkt.

Van:&nbsp; Aan: Plaats: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Datum: 05-1945 Onderwerp: Lijst met berekening van de hoeveelheid voedsel voor een week voor het ziekenhuis van kamp Hooghalen met 250 patiënten.

Van:&nbsp; Aan: Plaats: voormalig N.A.D. kamp Hooghalen Datum: 05-1945 Onderwerp: Lijst met berekening van de hoeveelheid voedsel voor een week voor het ziekenhuis van kamp Hooghalen met 250 patiënten.

Lijst met berekening van voedsel voor het ziekenhuis van kamp Hooghalen

Van: de gemeente Rotterdam Aan: wie het betreft Plaats: Rotterdam Datum: 1942-08-28

Van: de gemeente Rotterdam Aan: wie het betreft Plaats: Rotterdam Datum: 1942-08-28

Persoonsgegevens over Gerrit Jan van den Bogerd en Neeltje van der Torren

Van: Boellaard, A.P.H. Aan: Plaats: Datum: 1941-10-22 Onderwerp: over versterking bewaking Vluchtelingenkamp.

Van: Boellaard, A.P.H. Aan: Plaats: Datum: 1941-10-22 Onderwerp: over versterking bewaking Vluchtelingenkamp.

Brief van A.P.H. Boelaard over de bewaking van kamp Westerbork door de marechaussee

Foto van een latrine voor mannen in woonoord Schattenberg Plaats: Schattenberg, woonoord Datum: 1955-1960 Onderwerp: de latrine stamt nog uit de periode toen woonoord Schattenberg doorgangskamp Westerbork was. Het gebouw (G) stond achter barak 56.

Foto van een latrine voor mannen in woonoord Schattenberg Plaats: Schattenberg, woonoord Datum: 1955-1960 Onderwerp: de latrine stamt nog uit de periode toen woonoord Schattenberg doorgangskamp Westerbork was. Het gebouw (G) stond achter barak 56.

Foto van een latrine voor mannen in woonoord Schattenberg

Van: Groenewoudt-Blog, Mina Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-15 Onderwerp: cadeau van haar ouders graag terug, omdat ze het nodig heeft…

Van: Groenewoudt-Blog, Mina Aan: Veer, familie Plaats: Amsterdam Datum: 1943-06-15 Onderwerp: cadeau van haar ouders graag terug, omdat ze het nodig heeft…

Brief van M. Groenewoudt-Blog aan de familie Veer vanuit Amsterdam

Van: Feldman-Kan, Ruth (via B. Vos) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp, barak 5 Datum: 1944-06-03 Onderwerp: het is koud, voor het werken is het beter zo en in de barakken is het warm; een gemengd-gehuwde kreeg bij bezoek van zijn vrouw bij haar eerste aanvraag. Ze spraken 3 uur met elkaar; positief dat alles goed komt, ze hoort zichzelf zingen in de lange gangen van de barakken en op de zaal probeert ze zo lief en opgewekt mogelijk te zijn voor de patiënten; over haar houding, collega's en haar manier van overleven…&nbsp;

Van: Feldman-Kan, Ruth (via B. Vos) Aan: Feldman, T. Plaats: Westerbork, kamp, barak 5 Datum: 1944-06-03 Onderwerp: het is koud, voor het werken is het beter zo en in de barakken is het warm; een gemengd-gehuwde kreeg bij bezoek van zijn vrouw bij haar eerste aanvraag. Ze spraken 3 uur met elkaar; positief dat alles goed komt, ze hoort zichzelf zingen in de lange gangen van de barakken en op de zaal probeert ze zo lief en opgewekt mogelijk te zijn voor de patiënten; over haar houding, collega's en haar manier van overleven…&nbsp;

Brief van Lotte Ruth Feldman-Kan aan haar echtgenoot vanuit kamp Westerbork

A.E.F. D.P. Registration Record Repatrieringskaart Van: Gelder, van, Sonja Datum: 1945-06-07

A.E.F. D.P. Registration Record Repatrieringskaart Van: Gelder, van, Sonja Datum: 1945-06-07

van S. van Gelder na terugkeer in Nederland

Bericht over kinderen geboren in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: de geboorte van Elisabeth Spee en David Abraham Sack.

Bericht over kinderen geboren in kamp Westerbork Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-06-02 Onderwerp: de geboorte van Elisabeth Spee en David Abraham Sack.

Bericht over de geboorte van Elisabeth Spee en David Abraham Sack

Personen