In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Bonkaarten: - voedingsmiddelen 11e en 12e periode 1944 - textielkaart - brandstoffen verwarming

Bonnenkaarten geldig tussen oktober en november 1944

&nbsp;Door Walter Wijnberg in een doosje bewaard. Het gaat om zijn moeder, Selma Wijnberg-Manassen.

&nbsp;Door Walter Wijnberg in een doosje bewaard. Het gaat om zijn moeder, Selma Wijnberg-Manassen.

van Selma Wijnberg-Manassen

Papiergeld, Tsjechische kronen, briefjes van vijf (1) en twintig (2). De familie Dormits werd op 4 september 1944 van kamp Westerbork naar Theresienstadt doorgestuurd.

Papiergeld, Tsjechische kronen, briefjes van vijf (1) en twintig (2). De familie Dormits werd op 4 september 1944 van kamp Westerbork naar Theresienstadt doorgestuurd.

Geld uit Tsjechië

Bewijs van de N.V. Nederlandsche Spoorwegen Houdster deze heeft het Muiderpoortstation te 23.00 verlaten De stationschef Taay Datum: 1944-07-21 Plaats: Amsterdam

Bewijs van de N.V. Nederlandsche Spoorwegen Houdster deze heeft het Muiderpoortstation te 23.00 verlaten De stationschef Taay Datum: 1944-07-21 Plaats: Amsterdam

Bewijs van de Nederlandsche Spoorwegen

Cel in Huis van Bewaring in Arnhem, Getekend door: Birman, Otto Plaats: Arnhem Datum: 1943-03-15

Cel in Huis van Bewaring in Arnhem, Getekend door: Birman, Otto Plaats: Arnhem Datum: 1943-03-15

Tekening, aquarel van een aantal cellen in het Huis van Bewaring te Arnhem getekend door Otto Birman

Betreft: Machinegebouw (ketelhuis) vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Schaal: 1:100 Datum: 1939

Betreft: Machinegebouw (ketelhuis) vluchtelingenkamp Westerbork.&nbsp; Schaal: 1:100 Datum: 1939

Bouwtekening van het ketelhuis in het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork

Van: Presburg, G.&nbsp; Aan: Presburg, A.&nbsp; Plaats: Wijnjeterp&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: omstandigheden&nbsp; Betreft Rode Kruis brief&nbsp; In bijbehorende enveloppe &nbsp;

Van: Presburg, G.&nbsp; Aan: Presburg, A.&nbsp; Plaats: Wijnjeterp&nbsp; Datum: 1945 Onderwerp: omstandigheden&nbsp; Betreft Rode Kruis brief&nbsp; In bijbehorende enveloppe &nbsp;

Brief van G. Presburg aan A. Presburg vanuit Wijnjeterp

Joodse gemeenschappen in Nederland

Joodse gemeenten in Friesland

Joodse gemeente Nieuwehorne

Joodse gemeente Noordwolde

Joodse gemeente Oudwoude

Joodse gemeente Schiermonnikoog

Joodse gemeente Sneek

Joodse gemeente Waskemeer

Joodse gemeente Wolvega

Joodse gemeente Mieden

Joodse gemeente Nijeholtwolde

Joodse gemeente Heerenveen

Joodse gemeente Herbaijum

Joodse gemeente Hindelopen

Joodse gemeente Joure

Joodse gemeente Langerzwaag

Joodse gemeente Leeuwarden

Joodse gemeente Lemmer

Joodse gemeente Giekerk

Joodse gemeente Gorredijk

Joodse gemeente Harlingen

Joodse gemeente Haulerwijk

Joodse gemeente Bolsward

Joodse gemeente Dokkum

Joodse gemeente Drachten

Joodse gemeente Elsloo

Joodse gemeente Franeker

Joodse gemeente Gerkesklooster

Joodse gemeente Appelscha

Van: Aan: Wijngaarden, Dhr. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork met de opmerking: ‘Wilt u deze brief even posten.’ Behorend bij inv.nr. 2019-1

Van: Aan: Wijngaarden, Dhr. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork met de opmerking: ‘Wilt u deze brief even posten.’ Behorend bij inv.nr. 2019-1

Briefkaart van een onbekende aan de heer Wijngaarden op weg naar kamp Westerbork

Van: Aan: Randen, van, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork met de opmerking: ‘Wilt u deze brief posten.’ Behorend bij inv.nr. 2019-2

Van: Aan: Randen, van, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork met de opmerking: ‘Wilt u deze brief posten.’ Behorend bij inv.nr. 2019-2

Briefkaart van een onbekende aan de familie van Randen op weg naar kamp Westerbork

Van: Lakmaker-Trijtel, Rebecca Aan: Randen, van, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork vanuit de gevangenis aan de Weteringschans.

Van: Lakmaker-Trijtel, Rebecca Aan: Randen, van, Fam. Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork vanuit de gevangenis aan de Weteringschans.

Briefkaart van Rebecca Lakmaker-Trijtel aan familie van Randen op weg naar kamp Westerbork

Van: Blijdensteyn, L. Aan: Huber, H. Plaats: Zwolle (w.s. uit de trein gegooid) Datum: 1943-06-21 Onderwerp: in een beestenwagen op transport naar Westerbork gegaan. Met 65 mensen in een wagon. Om 6.30 rijdt de trein voorbij Zwolle.

Van: Blijdensteyn, L. Aan: Huber, H. Plaats: Zwolle (w.s. uit de trein gegooid) Datum: 1943-06-21 Onderwerp: in een beestenwagen op transport naar Westerbork gegaan. Met 65 mensen in een wagon. Om 6.30 rijdt de trein voorbij Zwolle.

Briefkaart van L. Blijdensteyn aan H. Huber vanuit de trein gegooid op weg naar kamp Westerbork

Van: Blijdensteyn, Leo en May Aan: Huber, H. Plaats: Trein Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Beschrijving van situatie in de trein. Zijn vol goede moed, misschien is het in Duitsland wel beter dan in Westerbork, vanwege de volte en onhygiënische toestanden. Met ongeveer 3000 personen op weg. Achterop de kaart staat geschreven: ‘L. Blijdensteyn op weg naar Duitsland’.

Van: Blijdensteyn, Leo en May Aan: Huber, H. Plaats: Trein Datum: 1943-06-29 Onderwerp: Beschrijving van situatie in de trein. Zijn vol goede moed, misschien is het in Duitsland wel beter dan in Westerbork, vanwege de volte en onhygiënische toestanden. Met ongeveer 3000 personen op weg. Achterop de kaart staat geschreven: ‘L. Blijdensteyn op weg naar Duitsland’.

Briefkaart van Leo en May Blijdensteyn vanuit de trein op weg naar Sobibor gegooid

Van: Parijs, David en Rosa (ouders) Aan: Parijs, S. Plaats: trein Datum: 1943-05-23 Onderwerp: wij zijn naar Westerbork vertrokken Bijz.: op kaart geschreven staat: Vinder post deze kaart, dank u.

Van: Parijs, David en Rosa (ouders) Aan: Parijs, S. Plaats: trein Datum: 1943-05-23 Onderwerp: wij zijn naar Westerbork vertrokken Bijz.: op kaart geschreven staat: Vinder post deze kaart, dank u.

Briefkaart van David en Rosa Parijs vanuit de trein naar kamp Westerbork

Van: Lakmaker-Trijtel, Rebecca Aan: Wijngaarden, de heer Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork vanuit de gevangenis aan de Weteringschans.

Van: Lakmaker-Trijtel, Rebecca Aan: Wijngaarden, de heer Plaats: Amsterdam Datum: 1944-02-04 Onderwerp: Transport naar Westerbork vanuit de gevangenis aan de Weteringschans.

Briefkaart van Rebecca Lakmaker-Trijtel aan de heer Wijngaarden op weg naar kamp Westerbork

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Delfzijl Datum: 1963-09-16 Onderwerp: verklaring overlijden Cornelia de Vries

Van: de Burgerlijke Stand Aan: de aanvrager Plaats: Delfzijl Datum: 1963-09-16 Onderwerp: verklaring overlijden Cornelia de Vries

Verklaring van overlijden van Cornelia de Vries

Personen