In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Portretfoto van Kurt Schlesinger.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; Als eerste Dienstleider had Schlesinger de belangrijkste functie in de Joodse organisatie van het kamp.&nbsp;

Portretfoto van Kurt Schlesinger.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-1944&nbsp; Als eerste Dienstleider had Schlesinger de belangrijkste functie in de Joodse organisatie van het kamp.&nbsp;

Foto van eerste dienstleider Kurt Schlesinger

Van: Kerkenraad der Ned. Herv. Gemeente&nbsp; Aan: Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-02-09&nbsp; Onderwerp: aanstelling tot hulp van de wijkpredikant.

Van: Kerkenraad der Ned. Herv. Gemeente&nbsp; Aan: Tabaksblatt, S.&nbsp; Plaats: Den Haag&nbsp; Datum: 1942-02-09&nbsp; Onderwerp: aanstelling tot hulp van de wijkpredikant.

Brief van de Kerkenraad der Nederlands Hervormde Gemeente aan Srul Tabaksblatt

Van: Bureau Terugreis Nederland&nbsp; Aan: Langstadt, S.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-06-06&nbsp; Onderwerp: aangewezen voor transport

Van: Bureau Terugreis Nederland&nbsp; Aan: Langstadt, S.&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1945-06-06&nbsp; Onderwerp: aangewezen voor transport

voor de terugreis van Sara Langstadt van Theresienstadt naar Nederland

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen.

Mededeling&nbsp; Datum: 1943-11-21&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Onderwerp: ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen.

Mededeling over ongeldig verklaren van levensmiddelen bonnen

Foto van Salomon Stodel en kamergenoten&nbsp; Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel en kamergenoten&nbsp; Plaats: Kremboong, Joods werkkamp Datum: 1942

Foto van Salomon Stodel en kamergenoten in het Joodse werkkamp Kremboong

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: belevenissen. Neef Benno komt langs.

Van: Aussen, Hertha&nbsp; Aan: Netty&nbsp; Plaats: Zwolle&nbsp; Datum: 1942&nbsp; Onderwerp: belevenissen. Neef Benno komt langs.

Briefkaart van Herta Aussen aan Netty vanuit Zwolle

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 414 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mogendorff, Joachim geb. 09-07-00 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie Datum: 10-07-1943 Nr. 414 De Ambtenaar van den Burgerlijken Stand in het Lager Westerbork verklaart, er van kennis te hebben genomen, dat het lijk van: Mogendorff, Joachim geb. 09-07-00 overleden te Westerbork op 05-07-1943 op07-07-1943 is gecremeerd.

Bewijs van crematie in kamp Westerbork betreffende Joachim Mogendorff

Van: de Lagerkommandatur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: uitgaand transport van 18 mei 1943; iedereen die niet tot de tot de Stammgruppe behoort, of door de Zentralstelle of een andere Duitse instantie is vrijgesteld van transport dient zich gereed te houden voor het komende transport.&nbsp;

Van: de Lagerkommandatur Aan: wie het betreft Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-05-15 Onderwerp: uitgaand transport van 18 mei 1943; iedereen die niet tot de tot de Stammgruppe behoort, of door de Zentralstelle of een andere Duitse instantie is vrijgesteld van transport dient zich gereed te houden voor het komende transport.&nbsp;

Lagerbefehl nummer 32

Mannen en kinderen&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp; Op de andere zijde tekening T 12-015 / 7737-46

Mannen en kinderen&nbsp; Getekend door: Metz-Baumgarten, Herta&nbsp; Plaats: Theresienstadt Datum: 1944-1945&nbsp; Op de andere zijde tekening T 12-015 / 7737-46

Tekening van Herta Metz-Baumgarten in Theresienstadt

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Van:&nbsp;Abt. Bev. B. St. Aan: Büro Dr. Wachtel Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1943-04-28&nbsp; Onderwerp: huwelijk van het echtpaar Markstein-Heinemann.

Bericht over een gesloten huwelijk in kamp Westerbork

Manuscript van Dr. Walter Kauffmann met de titel 'Träume'&nbsp; Onderwerp: vijf mannen zitten op hun laatste vrije dag samen en vertellen elkaar over hun grootste dromen…

Manuscript van Dr. Walter Kauffmann met de titel 'Träume'&nbsp; Onderwerp: vijf mannen zitten op hun laatste vrije dag samen en vertellen elkaar over hun grootste dromen…

Manuscript van Dr. Walter Kauffmann met de titel 'Träume'

Personen