In het Herinneringscentrum Kamp Westerbork vertellen we de verhalen van meer dan honderdduizend Joden en Sinti en Roma die vanuit Nederland naar vernietigings- en concentratiekampen werden gedeporteerd. Ook de naoorlogse functies van de historische plek komen aan bod.

Kamp Westerbork bestaat sinds 1939 en heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Ontdek hieronder welke dit waren.

Toen de nazi’s begin 1942 tot systematische uitroeiing van de Joden overgingen, had dat gevolgen voor het kamp. Het werd uitgebreid met een groot aantal barakken en kleinere gebouwen. Op 1 juli werd het kamp aangewezen als Polizeiliches Judendurchgangslager. Er werden prikkeldraadomheiningen en zeven wachttorens geplaatst. 

Door&shy;gangs&shy;kamp

Doorgangskamp

Toen vanaf 1938 de situatie voor Joden in Duitsland steeds gevaarlijker werd, vluchtten velen van hen naar Nederland. Om deze stroom mensen te reguleren, besloot de regering een centraal vluchtelingenkamp op te richten. Een stuk braakliggend terrein aan de rand van Westerbork bleek een geschikte locatie.  In augustus 1939 werd begonnen met de bouw van de barakken, in oktober van datzelfde jaar kwamen de eerste bewoners aan. 

Vluch&shy;te&shy;lin&shy;gen&shy;kamp

Vluchtelingenkamp

Tussen 24 april 1945 en 1 december 1948 was kamp Westerbork een interneringskamp voor NSB’ers, SS’ers en andere personen, die van samenwerking met de nazi’s werden verdacht. Op het moment dat de eerste ‘foute’ personen het kamp betraden, werd Westerbork nog door ongeveer 850 bevrijde Joden bewoond.   

In&shy;ter&shy;ne&shy;rings&shy;kamp

Interneringskamp

In 1949 nam het Ministerie van Oorlog kamp Westerbork tijdelijk over. De politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië waren in volle gang, met als gevolg een groot gebrek aan militaire kampementen in Nederland. Westerbork werd een opleidingskamp voor soldaten, die onder meer naar Nederlands-Indië zouden vertrekken.  

Mi&shy;li&shy;tair kamp

Militair kamp

De meeste Indische Nederlanders hadden de oorlog in Japanse interneringskampen doorgebracht.  Velen van hen voelden zich na de bevrijding niet meer veilig en besloten noodgedwongen naar Nederland te vertrekken. Als opvanglocaties werd gekozen voor een aantal kampen die in de oorlog door de nazi’s waren gebruikt, zoals kamp Westerbork. De locaties werden anders genoemd: voortaan waren het ‘woonoorden’ en ‘opvangcentra’. Westerbork werd ‘De Schattenberg’ genoemd.   

Re&shy;pa&shy;tri&shy;ë&shy;rings&shy;kamp

Repatriëringskamp

Vanaf 1951 werd het voormalige kamp een woonoord voor enkele duizenden Molukkers. KNIL-militairen en hun gezinnen zouden hier tijdelijk gehuisvest worden, omdat de situatie voor hen door de onafhankelijkheidsstrijd op de Molukken gevaarlijk werd. De laatste bewoners vertrokken uiteindelijk in 1971.   

Schat&shy;ten&shy;berg

Schattenberg

Hoe ervaar je iets dat niet meer bestaat? Het terrein van het voormalige kamp Westerbork heeft sinds het begin van de jaren zeventig verschillende aanpassingen ondergaan om de historische plek herkenbaarder te maken. In 1983 opende koningin Beatrix officieel het Herinneringscentrum.   

Plek van her&shy;in&shy;ne&shy;ring

Plek van herinnering

Het kamp door de jaren heen

"Ik werd met enige kennissen in een bananenwagen gestopt..."

Het treinbord

Een jongen vereeuwigd in hout

Onze Max is een reuzelieve schat…”

Onze collecties in beeld

Westerbork Digitaal

We zijn druk bezig met het toevoegen en aanvullen van informatie op deze website. We voegen dagelijks nieuwe collectiestukken toe en vullen persoonsgegevens aan, dus kom zeker nog eens terug!

Platform in ontwikkeling

Op deze pagina vind je een overzicht van verhalen over kamp Westerbork. Zo kun je meer te weten komen over personen die in het kamp gevangen zaten of over objecten uit onze collecties. Ook bieden we themaverhalen aan en laten we zien welke locaties in Nederland, direct of indirect, een verbinding hebben met kamp Westerbork. 

Verhalen

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Benny (Benjamin) van Zand (1932-!942).

Van: het Nederlandse Rode Kruis, Informatiebureau&nbsp; Aan: wie het betreft Plaats: Den Haag Datum: 1949-08-26 Onderwerp: gegevens over Benny (Benjamin) van Zand (1932-!942).

Verklaring van her Rode Kruis over het lot van Benny (Benjamin) van Zand

Van: het Zweedse Consulaat Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Praag Datum: 1945-05/06 Onderwerp: identiteitspapier met foto; registratie en repatriëring…

Van: het Zweedse Consulaat Aan: van Cleef, Rozette Plaats: Praag Datum: 1945-05/06 Onderwerp: identiteitspapier met foto; registratie en repatriëring…

Identiteitsbewijs van Rozette van Cleef van het Zweedse Consulaat te Praag

Briefje Van: Rosette en (?) Aan: Allerliefsten Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10-09 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork om 8 uur in de ochtend. Vertrek vanuit Loods 24 te Rotterdam.

Briefje Van: Rosette en (?) Aan: Allerliefsten Plaats: Westerbork, kamp Datum:&nbsp;1942-10-09 Onderwerp: aankomst in kamp Westerbork om 8 uur in de ochtend. Vertrek vanuit Loods 24 te Rotterdam.

Brief van Rosette Zwanenburg-Beer aan bekenden vanuit kamp Westerbork

Gezondheidszorg kamp Westerbork

Besmettelijke ziekten kamp Westerbork

Polio epidemie kamp Westerbork

Joodse gemeenten in Drenthe

Joodse gemeente Assen

Anti-Joodse maatregelen

Reactie op de anti-Joodse maatregelen

Februaristaking

Joods verzet

Afbraak kamp Westerbork

Ruiming gebouwen kamp Westerbork

Reisverloop vanuit kamp Westerbork

Deportatiewagons vanuit kamp Westerbork

Goederenwagons gebruikt bij deportatie vanuit kamp Westerbork

Personenwagons gebruikt bij deportatie vanuit kamp Westerbork

Veewagons gebruikt bij deportatie vanuit kamp Westerbork

Registratiekaart voor repatriëring, op naam van Rosette Nijstad, 22 juni 1945. Na haar bevrijding in Theresiënstadt is zij o.m. via Metz (Fr.) in het Evacuatiecentrum "Veemgebouw" in Eindhoven gekomen.

Registratiekaart voor repatriëring, op naam van Rosette Nijstad, 22 juni 1945. Na haar bevrijding in Theresiënstadt is zij o.m. via Metz (Fr.) in het Evacuatiecentrum "Veemgebouw" in Eindhoven gekomen.

Registratiekaart

Van: Buijvoets, G.&nbsp; Aan: Stertzenbach, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-08-07&nbsp; Onderwerp: Crematorium Westerbork, vernietiging archief en andere bescheiden door de Duitse bezetter van kamp Westerbork, waardoor Werner niets meer terug zal kunnen krijgen.

Van: Buijvoets, G.&nbsp; Aan: Stertzenbach, W.&nbsp; Plaats: Westerbork, kamp&nbsp; Datum: 1945-08-07&nbsp; Onderwerp: Crematorium Westerbork, vernietiging archief en andere bescheiden door de Duitse bezetter van kamp Westerbork, waardoor Werner niets meer terug zal kunnen krijgen.

Brief van G. Buijvoets aan Werner Stertzenbach vanuit kamp Westerbork

Mes Westerbork, kamp Het mes is door Erna Asch-Rosenthal gebruikt in het kamp. Alle kampbewoners kregen een lepel, vork en mes voor eigen gebruik. Het mes is zo versleten omdat het voorwerp tot het moment van schenking (1997) in de keukenla lag en in gebruik is geweest. Ingegraveerd staat: 'Westerbork'

Mes Westerbork, kamp Het mes is door Erna Asch-Rosenthal gebruikt in het kamp. Alle kampbewoners kregen een lepel, vork en mes voor eigen gebruik. Het mes is zo versleten omdat het voorwerp tot het moment van schenking (1997) in de keukenla lag en in gebruik is geweest. Ingegraveerd staat: 'Westerbork'

Een mes uit het kamp

Egodocumenten bewoners kamp Westerbork (1939-1945)

Late naoorlogse herinneringen (1970-)

Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Publicaties Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Westerbork 1939-1945

Getekend Nieuws

Educatieve uitgaven Herinneringscentrum Kamp Westerbork

Serie Getuigen van Westerbork

Westerbork Cahiers

Kampbewoners Westerbork naar sekse en leeftijd

Baby's kamp Westerbork (0-1 jaar)

Deportatie vanuit kamp Westerbork

Samenstelling transportlijsten kamp Westerbork

Plaatsen in kamp Westerbork

Centrale Keuken

Van: Vader en moeder Aan; Cohen, Lien Plaats: Grindelwald (poststempel) Datum: 1937-08-10 (poststempel) Onderwerp: Hoe laat ze zijn aangekomen in het hotel; een rit met de tandradbaan; veel regen maar warm en de mooie omgeving.

Van: Vader en moeder Aan; Cohen, Lien Plaats: Grindelwald (poststempel) Datum: 1937-08-10 (poststempel) Onderwerp: Hoe laat ze zijn aangekomen in het hotel; een rit met de tandradbaan; veel regen maar warm en de mooie omgeving.

van vader en moeder aan Lien (Sara) Cohen vanuit Grindelwald

Van: oom Jan (vader) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-30 Onderwerp: over weersomstandigheden en sparen voor een zeilboot…

Van: oom Jan (vader) Aan: Hanneke Plaats: Wassenaar/Den Haag Datum: 1943-09-30 Onderwerp: over weersomstandigheden en sparen voor een zeilboot…

Brief van oom Jan aan Hanneke

Van: Vader en moeder Aan: Cohen, Lien Plaats: Interlaken (poststempel) Datum: 1937-08-12 (poststempel) Onderwerp: Activiteiten in de omgeving en een bericht van Jules, die schreef veel pret te hebben gehad in het kamp.

Van: Vader en moeder Aan: Cohen, Lien Plaats: Interlaken (poststempel) Datum: 1937-08-12 (poststempel) Onderwerp: Activiteiten in de omgeving en een bericht van Jules, die schreef veel pret te hebben gehad in het kamp.

van vader en moeder (Cohen) aan Lien Cohen vanuit Interlaken

Overzicht van de rantsoenen per persoon per maand. De kampcommandant kan van dit schema afwijken naar eigen inzicht.

Overzicht van de rantsoenen per persoon per maand. De kampcommandant kan van dit schema afwijken naar eigen inzicht.

Overzicht van de rantsoenen per persoon per maand

Van: Amerikaanse Consulaat&nbsp; Aan: Cohen, Nathan Plaats: Rotterdam Datum: 1940-08-20 Onderwerp: registratie van Nathan Cohen, Jenette Cohen-Schatz en Jules Cohen.&nbsp;

Van: Amerikaanse Consulaat&nbsp; Aan: Cohen, Nathan Plaats: Rotterdam Datum: 1940-08-20 Onderwerp: registratie van Nathan Cohen, Jenette Cohen-Schatz en Jules Cohen.&nbsp;

van Amerikaans Consulaat aan Nathan Cohen

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-09-16 Onderwerp: talloze familieleden zijn gedeporteerd, wanneer zullen we ze weer zien?; met Mathilde is het in orde. Ze zal zelf schrijven…&nbsp;

Van: Bannet, Bennie Aan: de familie Smit-Koppelen Plaats: Rotterdam Datum: 1942-09-16 Onderwerp: talloze familieleden zijn gedeporteerd, wanneer zullen we ze weer zien?; met Mathilde is het in orde. Ze zal zelf schrijven…&nbsp;

Brief van Bennie Bannet aan het gezin Smit-van Koppelen vanuit Rotterdam

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06

Gebedsdiensten Plaats: Westerbork, kamp Datum: 1944-06

Mededeling over gebedsdiensten in kamp Westerbork

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Het Weerzien'&nbsp; Onderwerp: drie oude schoolvrienden ontmoeten elkaar weer na een lange tijd. Twee zijn niet gehuwd. Hun vriendinnen blijken dezelfde vrouw te zijn.

Manuscript van Walter Kauffmann met de titel 'Het Weerzien'&nbsp; Onderwerp: drie oude schoolvrienden ontmoeten elkaar weer na een lange tijd. Twee zijn niet gehuwd. Hun vriendinnen blijken dezelfde vrouw te zijn.